[zaloguj się]
[pdf]

BRZMIĄCY (42) part praes act

brzmiący (40), brzniący (2) PatKaz III, Calep.

Fleksja
sg
mNbrzmiący fNbrzmiącå nN
Gbrzmiąc(e)go Gbrzmiąc(e)j Gbrzmiąc(e)go
Dbrzmiąc(e)mu D D
Abrzmiący Abrzmiącą A
I Ibrzmiącą Ibrzmiącym
pl
N subst brzmiąc(e)
G brzmiących
A subst brzmiąc(e)
L brzmiących

sg m N brzmiący (21). ◊ G brzmiąc(e)go (2). ◊ D brzmiąc(e)mu (1). ◊ A brzmiący (1). ◊ f N brzmiącå (2). ◊ G brzmiąc(e)j (1). ◊ A brzmiącą (2). ◊ I brzmiącą (1). ◊ n G brzmiąc(e)go (1). ◊ I brzmiącym (1). ◊ pl N subst brzmiąc(e) (4). ◊ G brzmiących (1). ◊ A subst brzmiąc(e) (3). ◊ L brzmiących (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII (XVIII) – XVIII w. s.v. brzmieć.

1. Wydający różne dźwięki, głosy; sonans Vulg, Cn; coruscus, murmurans Mącz; tinniens Vulg; canorus, consonans, personans, personus, resonabilis, resonus, sonabilis, sonivius, sonorus, tinnulus Cn (14): bych yązyky ludzkymy mouyl y anyelſkymy a laſky bych nyemyal ſtalem ſyą yako myecz brznyącza [velut aes sonans] PatKaz III 147v [idem BudNT 1.Cor 13/2, WujNT 1.Cor 13/1]; RejWiz 9v; Murmurans ignis, Szumiący/Brzmiący ogień. Mącz 238a; Sonipes [...] Kóń/ hinſzt bárzo brzmiący/ bárzo gdy nogámi idzie. Mącz 402b, 66c, 76b; ktore [królestwo cnoty] oná głośna ſławá iáko trąbá brzmiącza po ſwiátu roznośi. RejZwierc 22v; BudNT 1.Cor 13/2 [1]; chwalćie go ná ſtrunách y ná orgániech: chwalćie go ná cymbalech dobrze brzmiących [bene sonantibus Vulg Ps 150/5] ModrzBaz 55v; Huczy Niebo y Ziemiá przed brzmiącym żelázem. StryjKron 240; OstrEpit A2; WujNT 1.Cor 13/1.
Przysłowie: Tákże bogacż nádęty á nie k rozumowi/ Podobien ku brzmiącemu grochem pęcherzowi. RejWiz 6.
Wyrażenie: »zgodnie brzmiący« = harmonijny, zestrojony: Z wierſzem dźięki mey/ ſtrony zgodnie brzmiące/ Roſpuſzcżę GrabowSet I.
2. Rozlegający się, dźwięczący; tinnulus Mącz, Cn; canorus, consonans, personans, personus, resonabilis, resonus, sonabilis, sonans, sonivius, sonorus Cn (8): day mi prawdę y mocznoſć/ y mowę prawą dobrze brżmiączą w vſta moie TarDuch D7; Mącz 456b; mowce doświadczeni, Podobni polnym świerszczom, ktore [...] puszczają głos brzmiący. KochMon 24; Smętnem krzykiem nápełnia vſzy ſłucháiących/ Nie przeſtáiąc ſwych pieśni żałobliwie brzmiących. WisznTr 15.
W przen (2): gdy kto puśćiwſzy ſzcżyrą proſtość iáſnego textu/ á głośno brzmiącego ſłowá Bożego mowę/ woli ſię zá wiſze omylne filozowſkie/ ná ſwe złe chwytáć. CzechEp 68.
Wyrażenie: »brzmiący w uszoch«: ale gdy ſie ſami vznawſſy pokarzemy maiąc napamięci vſtawicżnie brzmiącą naukę twoię wuſzoch ſwoich RejPs 86.
a. O brzmieniu spółgłosek (2): Consonantes literae apud Grammaticos quod cum vocalibus sonent dicuntur, Weſpołek brzmiące/ ſpołubrzmiące. Mącz 402b.
3. Wymieniony, podany do wiadomości, ogłoszony, przytoczony (3): Anno Domini 1581 wedlug tego kupu wyzei brzmiącego wyzei napiſany Grzegorz Gowińſki vtćiwemv Bartoſzowi Zwarce zupelną zaplatę dal ZapKościer 6; a ni zadney Conſtituciey wnim brzmiącey na zad nie puſcżaiąc ktora się stala od Sliachetnich panow iednacżow ZapKościer 15v, 17.
*** Bez wystarczającego kontekstu (17): Altisonus, Wyſoko brzmiący. Mącz 402b, 97c, 236c, 402a, 402b [2 r.], 456b [2 r.]; Tinnulus ‒ Brzmiąci. Calep 1070a, 9a, 158b, 248a, 617a, 917b [2 r.], [992]a [2 r.].

Synonim: 1. brząkający; 2. dźwięczący.

Cf BRZMIEĆ, SŁODKOBRZMIĄCY, STRASZNOBRZMIĄCY

BC