[zaloguj się]
[pdf]

CIEM (123) pt

ciem (122), cim (1) RejKup.

Pisownia łączna z wyrazem poprzedzającym (111), rozłączna (12).

-ciém (11), -ciem (7); -ciém OpecŻywList, też ForCnR, ForCnRWiet; -ciém : -ciem OpecŻyw (7 : 5), OpecŻywPrzedm (1 : 2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

Partykuła uwydatniająca (123):
a. Z rzeczownikiem (10): Prawdáćiem ſámá vkaże/ Kto ieſt práwy/ á kto też łże. BierEz H4v, M2, Q3v, S2; Mękiciém bożé nábożné rozmyſlanijé/ przywodzi cżlowieka ku ſkruſſe wierné OpecŻyw 160, 133; Rozmyſlanim ciem iego ſwiętego żywota/ duſſa tako ſie w miloſci boże twiérdzi ij rozpálá/ ijż rzecży cżeſne wzgárdzá a za nitz niemá. OpecŻywPrzedm C3; FalZioł V 12v; W pierśiachćiem ſą członki naſláchetnieyſze ku żywotu/ Serce/ płucá/ wątrobá. SienLek 16, 16v.
b. Z przymiotnikiem lub imiesłowem odmiennym (25):
α. Z przymiotnikiem (24): Złyćiem niedba o nikogo BierEz 14; Mownićiem obycżay máią/ Nic w ſobie nie záchowáią BierEz O3; Mądregoćiem przyiaźń pewna. BierEz O4v, A3v, H4v [2 r.], I, Kv, K2 (13); Roſkoſſné ciem/ milé/ ij zbawicielné tam vcżynil kázanié mowiątz. OpecŻyw 42, 101v; bo Nieſzcżęſcie/ s Sżkodą [...] śilniciem to mężowie wręcż a nielutoſćiwi. ForCnR D2v; PatKaz II 32; Nier[zą]dną ciem wolą mają Za rożnym jej pożywają BierRozm 12, 16, 18; Naylepſzećiem lekárſtwo/ gdy co miłego ſtráćiſz/ co narychley zápomnieć. SienLek 14, 25, 34, 34v.
β. Z imiesłowem (1): [Banki] śiekánećiem wyćiągáią kreẃ/ á ſuche duch. SienLek 33v.
c. Z liczebnikiem (2):
α. Głównym (1): Przez trzyciém [...] ſwiątoſci/ ludzie maią ſie gotowatz ku ſmierci OpecŻyw 178v.
β. Mnożnym (1): w dwoiéycijem go rzecży náwięcey pomáwiali. Naprzod/ ijż ſie ijch krolem cżynil. Wtoré ijżby ſie ſynem bożym mienil. OpecŻyw 130v.
d. Z zaimkiem (28):
α. Osobowym (2): Ciebiećiem śię kożdy wſtydzi BierEz O3v; Onáćiem mężá pierwſzego/ Wſpomináłá vmárłego BierEz P.
β. Wskazującym (16): W tychćiem rzecżach niemáſz zgody/ Ktore ſą rowney vrody BierEz 12; Anoć mowá nie pomoże/ Sámáćiem ſie rzecż okaże. BierEz M2, N, O3; OpecŻywPrzedm C4; ForCnR C3; PatKaz II 37v; BierRozm 26; tęćiem iedno ſzaleni wſobie chytrość máią. SienLek 52v; Dobreć kthemu máſło z rożą a z trochą miodu poſpołu ſtłuc/ toćiem ránę czyśći. SienLek 147v, 2, 2v, 17v, 29, 30, 30v.
γ. Względnym (4): Kogoćiem we łży poznáią/ Nie bárzo oń wſzyſcy dbáią BierEz K3, O4v, P4; Komuciem barzo á gęſto żyła bije/ tam krew á kolera panuie. FalZioł V 12v.
δ. Przeczącym (2): Nikomućiem zdraycá niemił/ Choćby kiedy potrzebien był BierEz L3v; Zádnáciem matka tak niemilowala ſyna/ [...] iako ona ſweé mileé dziecię milowala. OpecŻyw 32v.
ε. Upowszechniającym (4): Kożdemućiem vrząd naydzie/ Iż wżdy pożytecżen będzie. BierEz S2, O3v; Wſſytcy ciém ktorzy biorą miecż/ miecżem poginą OpecŻyw 106v; SienLek 59.
e. Z przysłówkiem, przysłówkiem zaimkowym, wyrażeniem przyimkowym (30):
α. Z przysłówkiem (17): Lepieyćiem w doſtatku być/ Co zbędzie opcym zoſtáwić BierEz G; Rychłoćiem ten żywot ſtráći/ Kto śię cudzym vbogáći BierEz Q4v, C, Lv, L2v, M2v, Ov (10); ForCnR B3; Lepiey czjm to Iudas wjedzał [...] Iako ſię był zachować miał RejKup z4v; SienLek 14v, 17, 25, 34; Dokłádáło nas tu cżworo/ Bárzociem dziś w brog nie ſporo. RejZwierc 234v.
β. Z przysłówkiem zaimkowym (12): Nigdjćiem po nowey krzywdzie/ Gniewnoć rychło nie odeydzie BierEz L3; Wſzędyćiem ieſt nędze doſyć/ A bez prace nie dádzą nie BierEz P2, Bv [2 r.], N; Takociém ié ſwą motzą był zaſlepil/ ijże go poznatz niemogli. OpecŻyw 105, 37v, 90; OpecŻywPrzedm C3; ForCnRWiet Av; BierRozm 22; S tądćiem ćiáłu przychodzi mdłość SienLek 2v.
γ. Z wyrażeniem przyimkowym (1): Wtorá rzecż [...] ieſtcij/ ijż naſs miły zbawiciel [...] wcżas ciém za nás pocżął cirpietz OpecŻyw 22.
f. Z czasownikiem (24): Niemaſzćiem ktoby wſzytko wiedział BierEz B2v; Słuſzećiem to ná mądrego/ Pátrzyć cżáſu będącego. BierEz G, B3, G4v, Iv, I2, K4v (10); OpecŻyw 41v, 152; Vkázál ciém ſie zaſie żywy dnia trzeciégo OpecŻywList C2v; Sąciem wżdy ludźie cznót wybornych ForCnR A3v, C3, D3; BierRozm 15, 19; Powiedzyał Merkuryuſz/ my co tám ſiedzimy/ Powiedzyałciem/ wſzytkiego iż nie práwie wiemy. RejWiz 144; SienLek 12v, 18, 25, 37v, 54.
g. Z wyrazem „trzeba” (4): Trzebáćiem wſzędy ſtałym być BierEz I2v; Nietrzebáćiem nicżym gárdzić/ Wſzytkoć ſie może przygodzić BierEz P, N2v, O4. [Wyraz występuje przeważnie w 1. poł. wieku; w 2. poł. pojawia się tylko w SienLek (26) oraz w tekstach wierszowanych Reja (3).]

Cf ABOCIEM, ACZKOLWIEKCIEM, ALEĆ, ANICIEM, BOCIEM, 2. Ć, IMCIEM, OWACIEM, POKICIEM, PRZETOCIEM.

ZZa