[zaloguj się]
[pdf]

CIERPLIWIE (78) av

cierpliwie (53), cirpliwie (24), cierzpliwie (1); cierpliwie TarDuch (2), BibRadz, OrzRozm, GrzegRóżn, Mącz (3), KarnNap, CzechRozm (4), ModrzBaz (2), KochPs, SkarŻyw (2), CzechEp (2), NiemObr (2), WisznTr, Calep (3), GrabowSet (3), LatHar (6), SkarKaz, CzahTr (3), GosłCast; cirpliwie BielŻyw, WróbŻołt, KromRozm III, LubPs (3), RejPos (4), BiałKat, RejZwierc (3), RejPosWstaw (3), Phil (2); cierzpliwie SkarJedn; cierpliwie : cirpliwie OpecŻyw (1 : 1), RejPs (4 : 3), WujNT (8 : 1).

-é- (2) KochPs, GosłCast, -e- (1) OpecŻyw; końcowe e jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Wytrwale; patienter Cn (37): KromRozm III D2; LubPs C2; RejZwierc 73v; LatHar 502; Cżego mnie namni nie wſtyd bom pocżćiwie ſtráćił/ Nie w kárty áni w koſtki [...] Więc mię to nie boli/ Y wytrwam to do cżáſu ćierpliwie powoli. CzahTr Iv, B3, H3v.
Zwroty: »cierpliwie (o)czeka(wa)ć« [szyk zmienny] (16): Ale ty nic ſie nielękaiąc ćierpliwie oczekaway páná ſwego duſſo moia RejPs 90v, 45v, 48v, 56, 65, 100, 101v; BibRadz II 39d marg; RejPos 6; KochPs 52; LatHar 169, [249]; A ták długo ćierpliwie czekawſzy [longanimiter ferens]/ doſtał obietnice. WujNT Hebr 6/15; Oto/ oracz oczekiwa drogiego owocu źiemie: ćierpliwie czekáiąc [patienter ferens] áżby otrzymał (marg) deſzcz. G. (‒) zaránny y odwieczorny WujNT Iac 5/7, 2.Petr 3/9.

»cierpliwie znosić« [szyk zmienny] (5): Iż Kryſtus ty fáłſzyrże ták znośi ćierpliwie/ Ktorzy Oycá iego thák ſzcżypią nie wſtydliwie GrzegRóżn N4; Calep 1038a; LatHar 26, 566; WujNT 403.

a. Tolerancyjnie, pobłażliwie; toleranter Cn (10):
Zwrot: »cierpliwie (po)słuchać« [szyk zmienny] (10): OrzRozm B2v; Si me bona venia audire vis dicam, I[e]ſli mie chceſz łáskáwie á cierpliwie słucháć ‒ powiem. Mącz 480a; CzechRozm 102v, 137; Poſłuchay go ćierpliwie: ieſli co zdrożnego á omylnego mowi/ ſkarz go SkarŻyw 147; CzechEp 35, 90; NiemObr 26 [2 r.]; WujNT Act 26/3.
2. Pokornie; toleranter Mącz, Calep, Cn; molliter Cn (39): OpecŻyw 13v; Iezu ktorys od nędznego y złoſliwego biſkupiego ſlugi poliċzek cierpliwie podiął. ſmi. ſie nad nami. TarDuch C2, C3; BielŻyw 169; Trzecie mamy ſie vcżyć/ co ieſt kielich Páńſki y iáko gi znośić mamy/ y iáka ieſt zapłátá thych/ co go wdzyęcżnie á ćirpliwie prziymuią od Páná ſwego RejPos 315, 313v; Calep 1071b; Ia chcę ćiérpliwie ſtrzymáć/ chceli niech zábiie/ Ia náſtáwię z pokorą niewolniczéy ſziie. GosłCast 20.
Zwrot: »cierpliwie znosić (a. znaszać, a. odnosić, a. ponieść, a. nieść), zniesiony, znoszenie, ma być noszony« = patienter tolerare Modrz [szyk zmienny] (26 : 1 : 1 : 1): OpecŻyw 53v; WróbŻołt oo4v; LubPs B3v, K; RejPos 163v; BiałKat 91; RejZwierc 74, 139v; ſynowie niechby ſie też thego ſtąd náucżyli/ iákoby ćirpliwie nápominánia y karánia rodzicow ſwych znaſzáć mogli RejPosWstaw [414], [412]v, 42; CzechRozm 245v, 251v; ModrzBaz 67v, 84v; SkarJedn 137; SkarŻyw 461; Niech twe oycowſkie karánie/ Cierpliwie znoſzę/ Moy Pánie proſzę WisznTr 28; Phil D2, Q3; GrabowSet K2, S, V2v; LatHar 618; vcznie ſwe pobudza/ ku znoſzeniu ćirpliwie rzeczy przećiwnych/ y owſzem ku weſelu w vtrapieniu. WujNT 21, 631, l.Petr 2/20, Zzzzz3v; SkarKaz 314a.
Szereg: »skromnie, (a, i) cierpliwie« [szyk 5 : 1] (6): Mącz 457b; A ieſliby Pan Bog ná cię ſmętek iáki álbo przygodę zá grzech thwoy przepuśćić racżył/ ábyś to ſkromnie á ćirpliwie znośił RejZwierc 139v; KarnNap Ev; CzechRozm 251v; Co y lekárze poſpolićie cżynią/ ſkromnie á ćierpliwie znoſząc łáiánie y złorzecżenie [convicia et maledicta patienter ferendo] od ſzalonych ModrzBaz 67v; Phil D2.
*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Patienter, Cierpliwie. Mącz 284b; Calep 763a.

Synonimy: 2. cicho, pokornie, skromnie.

Cf [CIERPIĘTLIWIE], NIECIERPLIWIE

DM