[zaloguj się]
[pdf]

CIEŚŃ (9) sb f

cieśń (1), cieśnia (1), cieśń a. cieśnia (7); cieśń BudBib, cieśnia WisznTr.

e jasne (tak też Cn).

Fleksja
sg
G cieśni
A cieśnią
L cieśni

sg G cieśni (1). ◊ A cieśnią (1). ◊ L cieśni (7).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Ciasne miejsce, niewielka przestrzeń; angustiae viarum a. locorum, angusta viarum, coarctatio Cn (4): trzebá też kulę dobrze obeſłáć w dźiele/ ſiánem álbo mchem áby w ćieśni było BielSpr 75; Strum O3v; Iákom tego godná ábych w tey ſie iáſkini modliłá [...] Tám przez trzy látá wćieśni mieſzkáiąc/ potym nábudowáłá klaſztorow męſkich y pánięńſkich SkarŻyw 140; KochSz B2v.
2. Przesmyk, cieśnina morska (1): Y możeſz kto wnidz wmorze áby ie oglądał? Abo ie podbił pod ſwą moc? y ktoſz może przyić ná ſzerokość iego/ ieſli ćiesni nie przeydzie [si non transierit angustum Vulg]? BudBib 4.Esdr 7/5.
3. Ciżba, tłum, ścisk (1): Vpátrzywſzy pogody miedzy ludźmi w ćieśni/ Káletę rewiduie/ kieſzenią okleśni. KlonWor 36.
4. Bieda, kłopot, frasunek, ucisk (3): Tákći dziś ludzkie ſercá ten ſwięty głod złotá/ Pędzi ktemu iż ſnadź tám w cieśni mieſzka cnotá. HistLan E4; KToż ſie tego ſpodziewał/ żeby moie rzecży/ W táką ćieśnią przyść miáły? miey Boże ná piecży. WisznTr 8; Obácż nas opuſzcżone [...] myć do ćiebie wołamy/ pomocy twey żądamy. Prawdáć twa bárzo w ćieśni/ przez złośćiwe zwodniki/ Kośćioł twoy ocżekawa/ w Bábilonie przebywa ArtKanc K9v.

Synonimy: 1. wąskość; 3. ciżba, ścisk, tłum; 4. biada, frasunek, frasunk, kłopot, ucisk.

Cf CIASNOŚĆ, CIEŚNINA

AL