[zaloguj się]
[pdf]

CZYRWONKA (19) sb f i m

f (12), m (7), [tylko w m-pers].

czyrwonka (10), czerwonka (9); czyrwonka Mymer1, BartBydg, FalZioł; czyrwonka : czerwonka BielKron (6 : 1), SienLek (1 : 8).

Teksty nie oznaczają é oraz ó; a jasne.

Fleksja
sg
N czyrwonka
G czyrwonki
D czyrwonce
A czyrwonkę
I czerwonką

sg N czyrwonka (7). ◊ G czyrwonki (1). ◊ D czyrwonce (3). ◊ A czyrwonkę (7). ◊ I czerwonką (1).

Sł stp w innym znaczeniu, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia
1. lek. Krwawa dyzenteria, biegunka; dysenteria Mymer1, BartBydg (12): Mymer1 38v; BartBydg 43; a tho piy aſz przeſtanie cżyrwonká. FalZioł I 20d; gdy ſye wczás opatrzenie nieſtánie/ wnątrze ſye ſtárga wydymá- nim/ iż Potym krwáwe ſtolce przychodzą kthore czerwonką zową SienLek 101; to czerwonkę mocnie ſtánowi gdy ielenią gębkę drobno skráiawſzy ćiepło spiwem wypijeſz. SienLek 102v, 102v [2 r.], S2.
Szereg: »czyrwonka, (albo) biegunka (krwawa)« (4): Czerwonkę álbo biegunkę krwáwą/ thym zaſtánowić możeſz/ gdy Wino albo ocet pić będźieſz/ w ktorym ſyr z rutą wárzono SienLek 102v, 102v marg, 103 [2 r.].
2. n-pers (7): po wielkiey nocy ſtáráli ſie Krzyżacy iákoby záſię zamku doſtáli pod náſzymi/ ná ktorym ieſzcże był Cżyrwonká BielKron 391v, 391v [4r.], 392.
Zestawienie: »Urlyk Czyrwonka« (1): Naprzod ſámi Gdanſzcżánie dáli cżterdzyeśći thyſiąc złotych cżyrwonych Vlrykowi Cżyrwonce BielKron 391v.

Synonimy: 1. biegunka, »czerwona choroba«, »czerwona niemoc«.

ZZa