« Poprzednie hasło: DRAPIENIE | Następne hasło: DRAPIEŻ » |
DRAPIESTWO (67) sb n
-stwo (65), -ztwo (2).
a pochylone (w tym 3 r. błędne znakowanie); e oraz o jasne.
sg | pl | |
---|---|---|
N | dråpiestwo | dråpiestwa |
G | dråpiestwa | dråpiestw |
A | dråpiestwo | dråpiestwa |
I | dråpiestw(e)m | |
L | dråpiestwie |
sg N dråpiestwo (9). ◊ G dråpiestwa (14). ◊ A dråpiestwo (15). ◊ I dråpiestw(e)m (13). ◊ L dråpiestwie (5). ◊ pl N dråpiestwa (4). ◊ G dråpiestw (2). ◊ A dråpiestwa (5).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
W połączeniach szeregowych (6): LubPs O6v; KrowObr 63v; Mącz 387b; RejPosWst [1103]; ArtKanc Q11v; bo gdzie ſie dzieią mordy/ złodzieyſtwá/ drapieſtwá/ chćiwość ku pánowániu/ to wſzytko ácż nieiáki kſtałt pożytku w ſobie ma/ ále ſie bárzo vcżćiwośći ſprzećiwia. Phil H4.
»drapiestwem żyć, żywić się« (3 : 2): MiechGlab 23; przodkowie náſzy [...] też iáko Tátárzy drapieſtwem żyli OrzRozm K4; BielKron 8, 386; in caede atque ex caede vivere, Morderſtwem á drapieſtwem ſie żywić. Mącz 29d.
bibl. »wilcze drapiestwo« (1): Tenci ieſt nápierwſzy [...] przykłád przewrotności a owczego odźieniá i zarás wilczego drapieſtwa [lupi rapaces Vulg Matth 7/16]/ wpierwſzęm proroku fałſzywęm ſzatanie MurzNT 31.
»krzywda i drapiestwo« (1): Słowo Iwreyſkie Chámás znáczy krzywdę y drapieſtwo. BudBib I 3v marg.
»łakomstwo albo drapiestwo« (1): wam vrągáyą/ [...] máyący ſerce ćwiczone w łákomſtwye álbo drapyeſtwye [cor exercitatum avaritia Vulg 2.Petr 2/14] KromRozm I D2v.
»łotrostwo a (i) drapiestwo« (2): á gdy ſie roſpłodził [Kaim]/ wpráwował ſyny ſwoie ná łotroſtwá á drapieſtwá BielKron 3; Mącz 398a.
»drapiestwo, (a, albo, i) łup (a. łupiestwo)« [szyk 4 : 2] (6): Castae manus, Ręce żadnego łupu á drapieſtwá niewinne. Mącz 40c; RejAp 107; Tákowych ludźi okrutne wyciągánie/ ſpráwiedliwie drapieſtwem álbo łupieſtwem názwáć możemy. KuczbKat 330; ReszHoz 139; ieſli drapieſtwá/ álbo łupy [rapinae, spoltia JanStat 879] iákie/ [...] w źiemiách y pánſtwách náſzych z obu ſtron będą vczynioné: dla tego przerzeczony pokóy y iedność nie ma bydź káżoná SarnStat 1100, 1076.
»ogień, miecz, (i) drapiestwo« [szyk zmienny] (2): BielKron 228; Petuertere omnia rapinis, incendiis, coedibus, Ogniem/ drapieſtwem/ mieczem wſziſtko wywrócić, Mącz 488c.
»pobieranie i drapiestwo« (1): A tak v nas [Tatarzy] pobieranie y drapieſtwa czynią nie małe. MiechGlab 27.
»rozboj a drapiestwo« (1): ſzcżego [Turcy] vroſli? [...] z rozboiu tylko á drapieſtwá BielKron 244.
»drapiestwo i trapienie« (1): Ták mowi Adonái Iehowá/ [...] odyimićie drapieſtwo/ y trapienie [inquitatem et vastationem]/ á ſąd y ſpráwiedliwość czyńćie BudBib Ez 45/9.
»wydzieranie abo drapiestwo« (1): duchowieńſtwo dotąd ſpráwiedliwośći mieć nie może/ o iáwne dźieśięćin ſwych wydźieránie/ ábo drapieſtwo PowodPr 23.
»złość a drapiestwo« (1): przyiecháli poſłowie s Prus od ſláchty y mieſzcżan [...] poddawáiąc ſie pod obronę krolowi [...] ábowiem Krzyżownicy wielkie złości á drapieſthwá nád nimi wymyśláli BielKron 391v.
»drapiestwo a złupienie« (1): miáſtho rátunku iákiego álbo wſpomożenia iákiego/ drapieſtwo á złupienie. RejZwierc 76.
»drapiestwo i niepowściągliwość« (1): Bieda wám [...] obłudni/ że [...] kielich i miſę z wierzchu oczyściácie/ a wewnątrz ſą pełné drápieſtwa i niepowściągliwości [rapina et iniustitia] MurzNT Matth 23/25.
»drapiestwo i nieprawość« (1): wy Pháryzeuſzowie to co ieſt z wierzchu kubká y miſy oczyśćiaćie: lecz co ieſt we wnątrz w was/ pełno ieſt drapieſtwá y niepráwośći [rapina et inquitate]. WujNT Luc 11/39.
»drapiestwo i plugastwo« (1): Biáda wam [...] obłudni: iż oczyśćiaćie kubek y miſę zwierżchu: á wewnątrz pełni ieſteśćie drapieſtwá y plugáſtwá [rapina et immundita]. WujNT Matth 23/25.
Synonimy: 1. gwałt, krzywda, łakomstwo, łotrostwo, łup, łupiestwo, pustoszenie, rozboj, wydzieranie, złodziejstwo, złupienie; 2. chytrość, łakomstwo, łapanina, niepowściągliwość, nieprawość, plugastwo; 3. korzyść, łup.
Cf DRAPANINA, DRAPIEŻ, DRAPIEŻNOŚĆ, [DRAPIEŻYNA], NIEDRAPIESTWO
KN