a. W funkcji liczebnika zbiorowego i głównego; binus, duo, duplex, geminus Mącz, Cn; geminatus Cn (498): Wſzakże tha iednoſć/ z cżymkolwie ſie złącży dwoie cżyni KłosAlg A2; gdy wezmę cżtyrzy kroć dwoie/ bedzie oſm KłosAlg A3v; Duo, Dwá/ dwie, dwoye. Mącz 97d.

W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem przedmiotu liczonego (czasem z jego elipsą) (327):

W składni zgody (liczebnik odmienia się według deklinacji zaimkowej) (168): ZapWar 1503 nr 1926, nr 1927, 1504 nr 1946; OpecŻyw 1v; HistJóz C4v [2 r.], E; FalZioł I 107c, IV 23c, 24c, V 100v; nam pożycżyło przyrodzenie dwoie tilko vſzy á iedny vſta BielŻyw 98, 50, 116; MiechGlab kt, *2v, 1 [2 r.], 76; zwali thę Licżbę [dwoje] ſtarzy mędrci zgodą towarzyſtwa/ y ſprawiedliwoſćią/ iż ſie w dwoich cżęſćiach kocha rowno rozważonych. KłosAlg A2, A2; LibMal 1545/96, 99v, 1554/183v; KromRozm I F3v; KromRozm III D; GliczKsiąż P5v; A ſtąd ſie waśń zácżęłá w tym dwoim narodzye/ Zaźrząc ieden drugyemu mieyſcá w onym grodzye. RejWiz 116v; I vcżynił Bog dwoie ſwiátłá wielkie [duo luminaria magna] Leop Gen 1/16, 1.Reg 25/18, 2.Reg 16/1, Ez 37/22, 2.Mach 12/16, Act 27/41, Eph 2/15; UstPraw G3v; RejZwierz 100v; WyprKr 109v; Dwoie pokolenie y połowicá trzećiego BibRadz Num 34/15, Ios 14/4, 1.Par arg, I 411 marg, 476 marg; Goski A16v; z dwoiey máteriey/ to ieſt/ ná ſpodku kámienne/ á ná wirzchu z drzewá Libáńſkiey gory BielKron 78, 119, 153v, 242v, 277, 291v (18); Tim ći Polſka uroſła/ a granice ſwoie Rozciągnęła ſzyroko miedzy morza dwoie. KochSat A2v; Binonimus, Który dwoye imię ma. Mącz 25b, 25b, 110c, 163c, 195d, 377a (14); Warz páſternak w dwoiey wodźie/ á dwoię odlawſzy w trzećią wodę przyłoż Sáłaty SienLek 110, 8v, 102v, 110, V; przynieſiono było dwoie wierſze/ iákoby miáły być iedne páná Reyowe/ á drugie páná Ianá Kochánowſkiego GórnDworz Nv; GrzepGeom L3v; HistRzym 14v; á chciałbyś ná dwoie gody/ ále podobno oboie tráćiſz RejPos 74v, 223v, 297; RejPosWiecz³ 97, 99; Grékowie: [...] nie tylko Chryſtuſá ſtracili/ [...] ále ſtráćili y króleſtwá ſwé/ Céſárſtwo dwoie/ Kśięſtw y pańſtw bárzo wielé BiałKat 128v; GrzegŚm 35 [2 r.]; HistLan F3; tedy vkaże co ieſt zá rozność miedzy tym dwoim Przykazánim KuczbKat 345, 145, 325, 345; RejZwierc 126v [2 r.]; BielSpr c; WujJud 28, 52v; BudBib Gen 25/23, I 219, Ez 41/18, 23, 24 [3 r.]; Strum G2v; CzechRozm 154; ModrzBaz 78v [2 r.], 134v; Kto ſię temu dwoiemu iego byćiu w Rzymie y wyćiekániu Piotrá S. do inych kośćiołow poſługi [...] przypátrzy SkarJedn 98; Y poſłał mu dwoy libellus SkarJedn 213, 251, 271 [2 r.], 316; Oczko 24, [40], [42]; SkarŻyw 31 [2 r.], 352; czworo Blizniąt żywych iednym rázem porodziłá/ dwoie mężczyzny/ á dwie dziewce. StryjKron 345, 305, 350, 390, 702; NiemObr 142; ZapKościer 1584/50; ReszPrz 76, 78; KochPieś kt; PudłFr 68; ArtKanc M16v; PaprUp 13; Calep 130b; GostGosp 60; W tych dniach miałem dwoie pisanie wḿ ActReg 124, 128; GórnTroas 13; KochCz A4; byli [J. Kochanowski i A. Nidecki] in rei veritate dwoie lumina zacné Korony Polſkiéy. KochCzJan A2v; LatHar +++, 188, 332 marg; ále áby ſię obuli w trzewiki/ á nie obłoczyli dwu ſukien (marg) To ieſt, áby nie mieli dwoich ſzat, dla odmiány. (–) WujNT Mar 6/9, s. 17 marg, 27, 382, 386, 396; WysKaz 14; JanNKar A3v, G; W Polſkim ięzyku confunduią Mutuum á Commodatum, té dwoie ſłowá zowiąc pożyczániem. SarnStat 1272; Tranſlapſa citatio sſtawa ſie z ſtrony Actorá, gdy przeſtąpi Roki iedné álbo dwoie dla iákich przyczyn, tedy Potym ad Tranſlapſam citationem pozywa. SarnStat [1281], 550, 730; PowodPr 13; CiekPotr 29; Dwoie przednieyſze roſkazania/ vmieráiąc P. IEZVS [...] zoſtáwić [...] raczył: Iedno/ ábyſmy ſię ſpolnie miłowáli: drugie/ ábyſmy pokoy miedzy ſobą y zgodę świętą záchowáli. SkarKazSej 664b; Názbyteś go wyćiągnął: Przedałeś zá dwoie Pieniądze/ podłe rzecży y towáry ſwoie. KlonWor 66.

W składni zgody (liczebnik odmienia się według deklinacji rzeczownikowej) (zawsze w połączeniu z rzeczownikiem rodzaju nijakiego) (12): Na tęm dwoigu przykázaniu [in his duobus mandatis]/ wſzyſtek zakon i prorocy zawiſnęli. MurzNT Matth 22/40 [idem WujNT]; KromRozm II r3v; Leop Matth 22/40; Abowiem był Moiżeſz oddał dźiedźictwo dwoygu pokoleniu/ y połowicy pokolenia [duabus tribus et dimidiae] zá Iordanem BibRadz Ios 14/3, I 383v marg; RejPos 229v; Strum C4; SkarJedn 165; WujNT Matth 22/40, s. 93; Ieſcze o dwoygu ſądowym Stároſtwie. SarnStat 77; TYm dwoygiem ziáwieniem/ ktore tá Ewángelia przekłáda/ [...] P. IEZVS, wiele dobrego do vczniow ſwoich wnośi SkarKaz 203a.

W składni rządu (rzeczownik przedmiotu liczonego w G pl) (72): OpecŻyw 28v; PatKaz III 131; FalZioł I 123d, 124b, V 99; MiechGlab *7, 42, 57, 68; wyedney wſſy za wągrowczem dwoye kony yednego szywego a drugiego plowego vkradl LibMal 1545/106, 1545/106, 1546/109v, 1554/183v; GliczKsiąż H8; RejWiz 39; Leop Gen 46/27, Lev 14/22, Num 6/10, 7/3; BibRadz Lev 15/14, 4.Reg 4/1, 4.Esdr 6/49, 2.Mach 12/16, Luc 18/10; Wnet Rebeká byłá brzemienna dwoygiem dzyeći. BielKron 14; Były przy Hisboſet dwoie kſiążąt z narodu Beniámin BielKron 69v, 14, 37v, 214v, 299, 328v, 329, 331v; SienLek V2; GórnDworz O5; Corko miła/ dwoie kſiążąt przyiácháło/ á káżdy prośi ćiebie zá małżonłę [!] ſobie HistRzym 13v, 13v; A ći vbozſzy/ tedy przynamniey był powinien dáć dwie śinogárlicżce ábo dwoie gołąbiątek młodych. RejPos 56, 55v, 149v, 296v; RejZwierc 28; KochMon 23, 28; ktore [jezioro] było wſzerzą ná dwoygu ſtáiań [stadia duo] BudBib 2.Mach 12/16, Lev 14/4, Cant 4/5; Tám k niemu dwoie Kſiążąt Rzeſkich przyiecháli StryjWjaz B; SkarŻyw 45, 46, 48, 193 [3 r.]; StryjKron A6, 260, 622; CzechEp 322; GórnRozm F4v; KochSz B4v; W Gáláćie dwoie Paniąt zacnych było KochWz 138; WyprPl C3; Dwoie ludźi wſtąpiło [duo homines ascenderunt] do kośćiołá áby ſię modlili: ieden Pháryzeuſz/ á drugi Celnik. WujNT Luc 18/10 [idem BibRadz], Luc 2/24, Ioann 8/17; JanNKar Bv; TO ieſt konterfekt krolá cnotliwego, Dwoygá pańſtw KlonKr E2v, E4; KmitaSpit A4 [2 r.]; PowodPr 35; SkarKaz Oooo3a.

W składni rządu (rzeczownik przedmiotu liczonego w G sg) (4): yednemv myąſſa wyąprzewego ſthuką y dwoye chlieba vkradl LibMal 1546/121; y dawano im ná káżdy dzień dwoie bydłá y dwie owce [et dabantur eis duo corpora quotidie et duae oves] Leop Dan 14/31; BibRadz Lev 23/17; BielKron 63v.

Z elipsą rzeczownika przedmiotu liczonego, z wyrazem nieodmiennym oraz ze składnią dwuznaczną (72): ZapWar 1508 nr 2042, 2043; BierEz M; przikázaniá ſie boże^go ięla/ ij dwoie ſobie ku nawyſſemu wypelnieniju/ wybrala. OpecŻyw 1v; FalZioł IV 35c, V 17b [2 r.], 17c, 23c; iż go dwoie dzieci wołały BielŻyw 37; GlabGad D6v; WróbŻołt 67/14; RejJóz F6 marg; LibMal 1551/160v; Gdy zaś miedzy dwoigiem i/ takiem/ náidźieśię [!] ktory wokáliſz MurzOrt B2, B2; KromRozm III E6v; Iż Kryſtus ieſt pokoy náſz/ ktory zdwoich vtzynił iedno [qui fecit utraque unum Vulg Eph 2/14]/ y żydy y pogány w iednym ćiele Pánu Bogu przes krzyſz. KrowObr 181; RejWiz 56; RejFig Aaa5v, Bbb; BielKron 8v, 14, 27, 93, 192 (10); bo zá thą ſpráwą muſiáłoby vrość dwoie principium, iedno abſolutum/ á drugie principium principiatum SarnUzn E3; SienLek V; RejAp 81; GórnDworz O5, O5v; GrzepGeom L3v, N; BiałKat 1; BielSpr 32v; BudBib Ez 41/24; Strum Gv; BudNT Kk8; CzechRozm 79; SkarJedn 269; Nierádziłá dwoygá Beneficyum trzymáć SkarŻyw 582 marg, 119; KlonŻal B3v; Ziednego Staroſtwa dwoge y troie tzinil. PaprUp 14v; Calep 449a; GostGosp 108; GrochKal 10; JanNKar E2, E4v, F, Fv, F3; JanNKarGórn Hv [5 r.]; JanNKarKoch D4v; vſtáwuiemy/ áby żaden dwoygá ſtároſtwá ſądowégo dźierżeć niemógł. SarnStat 77; á niemogą záś dwoygá mieyſcá w Rádźie záśiádáć. SarnStat 78 [idem 335] 129 [2 r.], 133,335, 545; GosłCast 4, 36.

W zestawieniach liczebnikowych z liczebnikiem głównym (3): LibLeg 11/140v; Sádok też młodzieniec mężny rycerz/ y z domu oycá iego przednieyſzych było dwádźieſćiá y dwoie [principes vigintiet duo] BibRadz 1.Par 12/28; Przeto Niedźwiedzye przypadſzy/ záiedli ich cżterdzyeśći y dwoie. BielKron [85²].

W charakterystycznych połączeniach:

W składni zgody (liczebnik odmienia się według deklinacji zaimkowej) z rzeczownikiem w. nijakiego: dwoje bycie, cesarstwo, ciało, cięcie, cudo (2), drzewo (5), jajce, kazanie (4), krolestwo (3), księstwo, lekarstwo (2), mężobojstwo (2), miejsce, mniemanie (2), morze (2), naczynie (2), napominanie, narodzenie, oblicze (2), odzienie, pisanie, pokolenie (3), poselstwo, prawo, przedmieście, przykazanie (5), męskie przyrodzenie, przyrzeczenie, purgowanie, rozkazanie, słowo (2), stajanie, starostwo, stąpienie, strzelbiszcze, święcenie, święto, tchnienie, wino ‘owoce’ wniebowstąpienie (2), zaczęcie, zaćmienie (2), zakazanie, zawieszenie, zjednoczenie; z rzeczownikiem r. nijakiego na -ę: dwoje imię (7); z rzeczownikiem zbiorowym lub oznaczającym zbiorowość: dwoje liście, lud (2), narod (3), pacierze koralowe, tłuszcza, wojska (3); z rzeczownikiem łacińskim lub pochodzenia łacińskiego zakończonym w l. mn. na -a: dwoje compatibilia, corosiva, lumina; z rzeczownikiem r. żeńskiego: dwoja burda, część, farba, jedyność, konstytucyja, kraina (2), nadzieja, owca, szata, twarz, wina, woda (4), wola; z nazwą miejscową: dwoj (-a): Antyjocha, Galilea, Indyja, Oldenburg, Sarmacyja (2), Sarmatska kraina, Tatarska ziemia; z rzer. męskiego: dwoj dar, dział, głos, karakter, libellus, (3), mężczyzna, pieniądz (2), początek, postrzał, rejestr, rozdział; z rzeczownikiem używanym tylko w l. mn. lub oznaczającym przedmiot używany zawsze w parze: dwoje boty, drzwi (3), forbotki, gody, księgi, książki (9), ludzie, poroczki, roki (2), światła ‘księżyc i słońce’ (2), taczki, trzewiki, uszy, wiersze, wrota (4).

W składni zgody (liczebnik odmienia się według deklinacji rzeczownikowej [tylko z rzeczownikiem r. nijakiego]): dwoje pismo, pokolenie (2), przykazanie (4), rozkazanie, stajanie, starostwo, zjawienie.

W składni rządu (z G pl) z rzeczownikiem r. nijakiego: dwoje krolestw, państw, stajań (3), świadectw, zioł (2); z rzeczownikiem r. nijakiego na -ę: dwoje bliźniąt, charciąt, chłopiąt (2), gołąbiąt (5), gołąbiątek (2), imion, koźląt, książąt (11), kurcząt, małpiąt, pachołąt (4), paniąt, ptasząt, synogarląt, zwierząt (3); z rzeczownikiem oznaczającym osoby niedorosłe: dwoje dziatek (6), dzieci, dzieweczek; z rzeczownikiem r. żenskiego: dwoje gęsi, owiec (2); z rzeczownikiem r. męskiego: dwoje karakterów, koczkodanow, koni (2), pieszkow, razow; z rzeczownikiem używanym tylko w l. mnogiej; dwoje drzwi, ksiąg (książek) (4), ludzi (6).

W składni rządu [z G sg]: bydła, chleba (3).

W składni dwuznacznej: w formie G sg: dwojga czoła, dziedzictwa, miejsca (2), pisania, pokolenia, przyrodzenia [męskiego], starostwa; z rzeczownikiem używanym tylko w pl: dwoje dzieci (17), drzwi (2), wici (3); z wyrazem łacińskim lub pochodzenia łacińskiego na -um: dwoje beneficyjum, iugerum, principium, remedium; z różnymi literami (15).

b. W funkcji liczebnika wielorakiego: dwojaki [zawsze w składni zgody; liczebnik odmienia się według deklinacji zaimkowej (106), według deklinacji rzeczownikowej (1) dwojga rodzaju ModrzBaz 71] (107): BierEz S3; OpecŻyw 130v, [192]v; PatKaz I 3v; OSet ieſt dwoy/ ieden ſuchy drugi wilgotny FalZioł I 147d, III 41a, IV 20a, 27d, V 26; Dziwował ſie Ariſtoteles dwoiemu pokoleniu ludzſkiemu, że iedni ludzie ſą zli [...], Drudzi lepak ſą dobrzy BielŻyw 88; potim przed nimi dwoie wino pił, á oboie chwalił ale wſzak ſie lepiey podobało z wyſpu Lezbieſkiego BielŻyw 90, 31, 84; GlabGad C, F3, F5v, Gv, G2, H7v; WróbŻołt V8; RejPs 189; RejJóz D4v; RejKup o3; KromRozm I 04; GliczKsiąż C5, Ev; LubPs V5v; GroicPorz o2v; KrowObr 182v; Leop Eccli 50 arg; RejZwierz 40; BibRadz I 2v, 7v; MEdrcy dwoi byli/ Greccy y Włoſcy. BielKron 121v, 2, 3 marg, 36v, 100, 333v, 471v; Stárzy mieli dwoye lóſy/ álbo/ kámienie/ białe y czarne. Białemi wolno puſzczáli/ Czarnemi przekázowali. Mącz 31c; ſą miedzy wámi dwoi ſłuchácże SarnUzn Bv, F3v, F6; SienLek 16v, 64v, T4v; RejAp 24v; GórnDworz X7v; HistRzym 3; RejPos 53 [2 r.], 82, 126v [2 r.], 227v, 337v; KuczbKat 335; RejZwierc 26, 128v, 141v, 230; ſzli pieſzy y iezdni do rzeki Tybru vcżyli ſie pływáć/ gdzie dwoy pożytek otrzymał/ y pot s ſiebie omył y pływáć náwykł dla przygody BielSpr 5; WujJud 152; CzechRozm 207 [2 r.]; Iedná głowá w ćiele ludzkim dwoy ma rząd w cżłonkách: Ieden niewidomy/ przez żyły/ [...] drugi widomy przez ocży SkarJedn 58, 58, 315; KochPs 89; SkarŻyw 46, 243, 268; CzechEp 160; KochFr 99; KochPieś 54; LatHar 399; Ma [język włoski] dwoie, a, iedno Láćińſkié proſtè, [...] Drugiè Włoſkié ſwoie z áccentem wyſokiè JanNKar C4, C4 [3 r.], E2; JanNKarKoch Ev, F, Fv [3 r.], F2, F4v; DLA vwiárowánià ſie tego wyſtępku, dwoie lékárſtwo dáie ná to práwo SarnStat 754; SkarKaz 155b; GosłCast 27.

W charakterystycznych połączeniach: dwoj (-a, -e) baczność, ćwiczenie, droga, 'sposób', drzewo żywotne, dziedzictwo, dzielność, forma, istność, jajca, kapłaństwo, krolestwo (2), kwiecie, lekarstwo 'sposób', lekkość, losy, lud, męczeństwo, mędrcy, miasto (2), miłość (2), mnimanie, moc, narod, nasienie, nauka, nieczystość, ofiara, omieszkanie, oset, patricii, plaga, pokolenie, potomstwo, przestrzeżenie, przyczyna (6), rada, rząd (2), rzecz (11), saletra, słuchacze, sprawiedliwość, stan, światłość, urząd, usprawiedliwienie (2), wada, wesele, wilgość, wina, władza, złączenie, zwierzchność.

c. W funkcji liczebnika mnożnego; podwójny, dwa razy; bifidatus, duplaris, duplex, geminatus Mącz (90): BierEz G; KlerPow 9; FalZioł IV 37c; RejRozpr Cv, G3; MurzNT 131; Bo dwoyeć to bywa karánie/ y bić y łáyáć GliczKsiąż G4, N5; Dwoie fugowánie [binae incastraturae] było w káżdym Forśćie Leop Ex 36/22, Eccli 50/2; RejZwierz 121v; Szata z zlotoglowu Altambaſu s brunatnem Axamitem. V niei rekawi dwoie WyprKr 60, 108v; Było tho miáſtho wielkie dwoim murem opáſáne BielKron 266v, 297; Duplarii milites, Zołnierze dwóy zółd mayący. Mącz 98a, 9b, 24d [2 r.], 143b, 510b; dał mu dwoię zapłátę RejPos 210, 210v; GrzegŚm ktv; Iáko ieſt wdzięcżne małżeńſtwo zgodne. Iuż záwżdy dwoiá rádość y żáłość dwoiá poſpołu s ſobą chodzi. RejZwierc 32 [idem WerKaz]; BielSpr 51; Strum F3v, N; SkarJedn 402; Z czego zárázem dwoiá podkáłá mię ſzkodá: Iedná iżem domá iadł. druga że ſię boię Byś nie rzékł/ żem wzgárdźił chęć/ y wieczerzą twoię. KochFr 114; WerKaz 304 [2 r.]; ActReg 135; GostGosp 10; GosłCast 34.

W charakterystycznych połączeniach: dwoj (-a, -e) broda, budowanie, drzwi, fugowanie, karanie (2), koszt, Krystus, mur, myto, nadzieja, pieniądze, podniesienie, pożytek (4), prawo, radość (2), rękawy (2), robota, szkoda, ucisk, wiara, wojna, zapłata (2), zwycięstwo (2), żałość (3), żniwo, żołd.

W połączeniu z liezebnikiem głównym (w mnożeniu); dwa razy (9): PatKaz III 140v; UstPraw Kv, K2; we dwu niedźieł (ktore ſą ze dwoygá śiedmi ſłożone) LeovPrzep H4v; Siedmkroć dźieśięć właſny kres ludzkiego żywotá/ [...] Oprocż w kim przyrodzenie cżyrſtwe y ochotá Do tego/ nád dwoię pięć/ ieſli co przybędźie/ To boleść/ á śidłá śmierć ſtáwiáiąca wſzędźie GrabowSet Ev; będźie winien káżdému z oſobná támże dwoie cztérnaśćie [bis quatuordecim JanStat 411] grzywien zá winę dáć SarnStat 469 [idem 843], 469, 500, 843.