Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: DZIEDZICZNOŚĆ

Następne hasło: DZIEDZICZYĆ »

DZIEDZICZNY (232) ai

e jasne.

Fleksja

sg
m	N	dziedziczny	f	N	dziedzicznå	n	N	dziedziczn(e)
	G	dziedzicznégo		G	dziedzicznéj		G	dziedzicznégo
	D	dziedzicznému		D	dziedzicznéj		D
	A	dziedziczn(e)go, dziedziczny		A	dziédziczną		A	dziedziczné
	I	dziedzicznym		I			I	dziedzicznym, dziedziczn(e)m
	L	dziedzicznym		L	dziedzicznéj, dziedziczny		L	dziedzicznym

pl
N	m pers	dziedziczni
N	subst	dziedziczné
G		dziedzicznych
A	m pers	dziedzicznych, dziedziczné
A	subst	dziedziczné
I	n	dziedzicznémi
L		dziedzicznych

sg m N dziedziczny (6). ◊ G dziedzicznégo (9); -égo (2), -(e)go (7). ◊ D dziedzicznému (8); -ému (1), -(e)mu (7). ◊ A dziedziczn(e)go (3), dziedziczny (2). ◊ I dziedzicznym (17). ◊ L dziedzicznym (2). ◊ f N dziedzicznå (8). ◊ G dziedzicznéj (12); -éj (7), -(e)j (5). ◊ D dziedzicznéj (2). ◊ A dziédziczną (13). ◊ L dziedzicznéj (1) SarnStat, dziedziczny (1) ZapKościer. ◊ n N dziedziczn(e) (3). ◊ G dziedzicznégo (11); -égo (4), -(e)go (7). ◊ A dziedziczné (14); -é (5), -(e) (9). ◊ I dziedzicznym (21), dziedziczn(e)m (4) RejPs (2), BibRadz (2). ◊ L dziedzicznym (4). ◊ pl N m pers dziedziczni (1). subst dziedziczné (7); -é (6), -(e) (1). ◊ G dziedzicznych (31). ◊ A m pers dziedzicznych (1) StryjKron, dziedziczné (1) OrzQuin. subst dziedziczné (27); -é (23), -e (1), -(e) (3); -é : -e SarnStat (23 : 1). ◊ I n dziedzicznémi (8). ◊ L dziedzicznych (15).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) – XVIII w.

Znaczenia

1. praw. Oddziedziczony, otrzymany (ew. posiadany) w spadku; spadkowy, sukcesyjny; przysługujący prawem dziedziczenia (135)
- a. W zakresie prywatnej własności (119)
  - α. Należący do pana, szlachcica, szlachecki (10)
- b. W zakresie spraw i stosunków państwowych (16)
  - Przen (2)
    - a) Własny (1)
    - b) Przekazywany z pokolenia na pokolenie, odwieczny (1)
2. Przejęty po przodkach (o właściwościach organizmu ludzkiego i psychiki) (7)
3. praw. Ten, któremu przysługuje coś na zasadzie dziedziczenia (30)
4. praw. Na podstawie, na zasadzie dziedziczenia, odnoszący się do prawa dziedziczenia dotyczącego dóbr ziemskich (58)
*** Bez wystarczającego kontekstu (2)

1. praw. Oddziedziczony, otrzymany (ew. posiadany) w spadku; spadkowy, sukcesyjny; przysługujący prawem dziedziczenia; hereditarius Mącz, Calep, Cn (135):

a. W zakresie prywatnej własności (119): ForCnR Cv; UstPraw Hv; Ale Aaroná rozmnożył w chwale/ ydał mu dźiedziczne dochody [et dedit illi haereditatem] BibRadz Eccli 45/24, Deut 18/8; Pierwey podatki iako dziedziczne rzeczy były ZaZygmunta kozdy rok. Za Augusta y Podatki częste ybona Regalia obligata Zatego [Batorego] kilka podatkow dano ActReg 22; SarnStat 470, 637, 709, 1040, 1244, 1247, 1256.

Wyrażenia: »dziedziczna babizna« (1): Ale kiedy o dźiedźiczną Bábiznę idźie, tedy trzebá o nię czynić intra fatalia. SarnStat 1266.

»część, cząstka dziedziczna« (5 : 3): yakom ya nye poszyąthl Cząsthky dzyedzyczney oczczysthey napyelaskowye ZapWar b. r. nr 2116, 1513 nr 2063, b. r. nr 2116; ále niech ſie przerzerzeczoné dźiéwki do ſwych częśći dźiedźicznych [ad earum haereditarias portiones JanStat 569] wracáią. SarnStat 590, 588, 592, 594, 631.

»dobra (-o) dziedziczne« = bona hereditaria JanStat [szyk 53 : 5] (58): yakom ya nyeseslal thego tho robothlyvego pawla gramulky dodomu yego nadobro dzyedzyczne Ląpycze ZapWar 1530 nr 2538; UstPraw Hv; ZapKościer 1588/169; Calep 470a; [damy urząd osobie] która onéy źiemie będźie obywátelem: w któréy tákowe doſtoieńſtwo będźie dignitarzá albo vrzędniká potrzebowáło: y który támże będźie miał dźiedziczné dobrá. SarnStat 72; PRaeſcryptia Pánnóm Zakonnym ku dochodzeniu dóbr dźiedźicznych/ niech będźie od przyięćia Reguły do dwudźieſtu lat. SarnStat 209; My tedy chcemy/ áby zkąd ſie nádźiéwáią dźiedźicznych dóbr y pożytku iákiégo/ áby ztąd ſzkody ćiérpieli/ albo karáni byli w tym/ w czym wyſtąpili. SarnStat 595, 67, 461, 636, 838, 2151 (54).

»fortuna dziedziczna« (1): day w dobrym zdrowiu długo pożyć Fortun dźiedźicznych KochEpit 4.

»gniazdo dziedziczne« (1): Zyẃ y W. M. w dobrym zdrowiu y w fortunách wſzelákich: mnożąc Bogu chwałę w Páwłowicach/ iáko w gniaźdźie dźiedźicżnym domu ſwego/ y wſzędźie GostGospSieb +4v.

»grunt, łan, pole, posesyja, ziemia dziedziczny (-a, -e)« [szyk 6 : 2] (4 : 1 : 1 : 1 : 1): Aczi Voiievodovie, Caſtellani Czeſniczy y ynni vrzedniczy ziemſczy przez nas dani, doſtateczną poſſeſſią dziédziczną a niezmyſlioną miecz mayą. ComCrac 14v; Będąc im ktemu winien y w ſtárośći ſłużyć/ Chceli w pokoiu zyemie ſwey dziedzicżney vżyć. HistLan F2; zwiodł z nimi [Krzyżakami] bitwę Dowmant ná polu dziedzicznym Widziniſkim [...] támto pole i dziś zowią po Litewſku Kaulis/ to ieſt bitwá/ á oracze y teras wyorywáią na tym vroćiſczu/ [...] vłomki ſzábel StryjKron 355; ZawJeft 6; SKárżył ſie Fráńćiſzek na Stáſzká/ iż ná iego dźiedźicżnym grunćie płot zágrodźił SarnStat 677, 1040 [3 r.].

»imienie dziedziczne« [szyk 7 : 4] (11): Thes articul o miesczaniech a ludziach prawa Chelmskiego ktorzi thrzimaia dziedziczne imienie ziemskie ZapWar 1545 nr 2646, 1531 nr 2370, nr 2339, 1532 nr 2415; Opiekun niemoże dzyedzicznego imienia przedáć/ áni go żadnym obyczáiem zbyć UstPraw B3, G4; BielKron 80v; Mącz 470c; SarnStat 1166, 1168; SkarKaz 241a.

»majętność dziedziczna« [szyk 8 : 4] (12) : wrakowniczi wmayętnoſczi swy dzedziczny Mlyn [...] przedalem ZapKościer 1582/40v; Máiętnośći dźiedźicżney złe vżywánie. LatHar 115; Teſtámenty nie o rzeczách nie ruchomych, ani dziedzicznych máiętnośćiách: ále tylko o rzeczách ruchomych y Królewſkich niech będą czynioné. SarnStat 709, 595, 609, 907, 988, 1030, 1199 [3 r.]; PowodPr 22.

»dziedziczna osiadłość« (1): otoż Bog [...] y potomſtwo [Abrahamowi] dáć miał wielkie y obfite/ y onę/ źiemię w dziedzicżną y wiecżną ośiádłość. CzechRozm 74v.

»pomiar dziedziczny« (1): [Pan] Obiecuiąc zá czáſem kray dźiwnie śliczny Chánáneyſki podáć im w pomiar dźiedźiczny. KochPs 157.

Szeregi: »dziedziczny, (i) ojczysty« [szyk 2 : 2] (4): ZapWar b. r. nr 2116; [przywilej] którym oni porządek Práwá wſzelákiéy dźiedźicznéy oyczyſtéy máiętnośći ſwéy potomkom ſwoim rozpiſáli SarnStat 1030, 1061, 1191.

»przyrodzony i też dziedziczny« (1): Tákże téż Litwá niewolna z Polſką wolną złączóná być żadną miárą niemoże/ áż ią Kśiądz wielki Litewſki/ Pan przyrodzóny itéż dźiedźiczny/ wolną vczyni OrzQuin P2.

»starodawny a prawie dziedziczny« (1): Y tym ſię zſtáło/ że z máiętnośći ſtárodawnych/ á práwie iákoby dźiedźicżnych [de possessionibus vetustis et quasi avitis]/ ludźie vcżeni zrzuceni ſą ModrzBaz 133v.

»wieś a dziedziczne imienie« (1): Tusculanum, Wieś á dziedźiczne yminie [!] Ciceronowe nád Rzimem. Mącz 470c.

»dziedziczny i wieczny« (1): CzechRozm 74v cf »dziedziczna osiadłość«.

»ziemski albo dziedziczny« (1): Które rzeczy wſzyſtkié opiſáné o Duchownych dobrze ośiádłych w máiętności źiemſkiéy álbo dźiedźicznéy [terrestri dominio sive hereditario JanStat 726] rozumieć ſie máią SarnStat 907.

α. Należący do pana, szlachcica, szlachecki (10):

Wyrażenia: »miejsca dziedziczne« (3): [aby mieszczanie] nie mogli áni mogą kmiećie pozywáć/ zápowiádáć/ zátrzymáwáć w mieśćiéch/ w miáſteczkách: ále o tákowé długi na mieyſcách dźiedźicznych ná których tákowi kmiećie mieſzkáią [kmethonem in Iure haereditatis quam incolit JanStat 1090] ſpráwiedliwośći żądáć máią wedle práwá. SarnStat 665 [idem (2)] 294, 920.

»wieś dziedziczna« (4): OrzQuin P; RejZwierc Aaa; O Zbiegłé kmiećie nie we wśiách dźiedźicznych [non in villis haereditariis JanStat 1089]/ ále na rocéch Ziemſkich álbo Grodzkich wedle Státutu wſzyſtki ſpráwy niech będą ſądzoné SarnStat 664, 1255.

Szereg: »krolewski i dziedziczny« (2): y rzeczy prawdźiwie doſzedſzy/ [...] gránicé między dobry náſzémi królewſkiémi/ y dźiedźicznémi [inter bona nostra regalia, et heareditaria JanStat 407]/ wedle zdánia y ſumnienia ſwégo niech poſtánowią. SarnStat 469 [idem] 843.

b. W zakresie spraw i stosunków państwowych (16): StryjKron 280; Monárchowie Polſzcy trzymáli wſzyſtkich poddánych y Rycerſtwo ſwe w dźiedźicżnym roſkázowániu/ bez práwá y wolnośći w niewolſtwie doſyć znácżnym PowodPr 20; SkarKazSej 689b marg.

Wyrażenia: »dziedziczne krolestwo« [szyk 1 : 1] (2): nie tylko były [królewny] z ſkárbow y z Kroleſtwá dziedzicznego złupione/ ále y nieſłuſznie oſławione. StryjKron 452; SkarKazSej 689b.

»dziedziczni poddani« (1): Prywileiem tym/ którym dárował Król Iágełło Litwę Polakom/ iáko właſné itéż dźiedziczné poddáné ſwé OrzQuin P.

»dziedziczny spadek« (2): á po śmierći iego [księcia Zygmunta ziemie te] ná nas/ y ſyny náſzé przerzeczoné/ y koronę prawdźiwym y dźiedźicżnym ſpadkiem [haereditaria successione JanStat 5] przypáść máią SarnStat 9 [idem] 890.

»dziedziczna sukcesyja« [szyk 1 : 1] (2): tedy my dla dobrégo Rzeczypoſpolitéy tákiéy ſukceſsiiéy dźiedźicznéy w Páńſtwie Litewſkim/ [...] na wiekiſmy Koronie odſtąpili SarnStat 1012, 1002.

Szeregi: »prawdziwy i dziedziczny« (1): SarnStat 9 cf »dziedziczny spadek«.

»wiecżny albo dziedziczny« (1): co on [Mojżesz] zá moc ma álbo práwo rozdawáć komu wiecżne kápłáńſtwo álbo dzyedzicżne/ iáko dał Aaronowi y ſynom iego BielKron 40v.

»własny i dziedziczny« (3): zyemya pokuczka zawſze od dawnych czaſzow koronye polſkiey wlaſzna y dziedziczna bila LibLeg 6/159v, 6/78v; OrzQuin P.

W przen (1):

Wyrażenie: »dziedziczny urząd« (1): podobien orłowi/ Który prędkim piorunem ſłużąc Iowiſzowi/ Tákie potomſtwo [orzeł] ná świát/ iáki ſam/ podawa/ A tym [potomkom] dźiedźiczny vrząd/ y gróm lotny zdawa. KochFrag 43.

Przen (2):

a) Własny (1):

Wyrażenie: »lud dziedziczny« (1): Lecż was wziął Iehowá/ [...] ábyśćie mu byli ludem dziedziznym [!] [populus haereditatis] BudBib Deut 4/20.

b) Przekazywany z pokolenia na pokolenie, odwieczny (1):

Wyrażenie: »dziedziczny nieprzyjaciel« (1): Bo y przećiw Kniáźiowi Wielkiemu Moſkiewſkiému/ dźiedźicznému téy R. P. nieprzyiaćielowi/ zá przodká náſzégo [...] Królá Stephaná w wiedźieniu przećiw iemu woyny: [...] ſłużby ſwé oddawał R. P. SarnStat 1051.

2. Przejęty po przodkach (o właściwościach organizmu ludzkiego i psychiki) (7): álbo ſámi nowych imion wynáleśczámi chcą być widziáni/ álbo yeſliże niektorych od ſtárſzych ſwych doſtáli/ tedy ye yákoby narodu dziedzicżne ná potomki pewną wiárą przenaſzáyą. KwiatKsiąż Av; ten przypadek [gniew] iádowity nie ieſth iákoby dziedzicżny w ciele cżłowiecżym/ [...] ále ieſt wzruſzenie iákieś á zápalenie żołći (marg) Gniew nie ieſt natura. (‒). RejZwierc 75; Więc y cnotliwy ſyn oycá nie wydał/ Ku czći dźiedźicnzéy ſwoię właſną przydał KochFrag 30, 43.

dziedziczny od kogo (1): kto ieſt vcżonym á mądroſcią obdarzony, tego chwal bądz ſthary albo młody, bo tego niema od oycza dziedzicżnego, ani od przygody. ani od ſwiata przemiennego. BielŻyw 93.

dziedziczny z kogo (1): Kroleſtwo náſze/ ieſt wprawdźie poſtráchem świátu/ 1udnośćią y męſtwem z przodkow iákoby dźiedźicżnym. PowodPr 62.

Wyrażenie: »dziedziczna choroba« [morbus hereditarius Cn] (1): Contagium ‒ Choroba ktora ztoknienią panuie, dziedziczną chorobą, przimiot. Calep 253a.

3. praw. Ten, któremu przysługuje coś na zasadzie dziedziczenia (30):

Zwrot: »być dziedzicznym w krolestwie« (1): máiąc też o niey ſpráwę [Jagiełło o Jadwidze] iż byłá vrodziwa/ obycżáyna/ y mądra/ kthemu dzyedźicżna w kroleſtwie/ poſłał do niey w dzyewoſłębſtwie bráćią ſwoię BielKron 380v.

Wyrażenia: »dziedziczny krol (abo monarcha)« [szyk 1 : 1] (2): NAIASNIEYSZEMV ZYGMVNTOWI TRZECIEMV, Z BOZEY LASKI KROLOWI POLSKIEMV, WIELKIEMV KSIąZęCIV LITEWSKIEMV, RVSKIEMV, PRVSKIEMV, MAZOWECKIEMV, ZMVDZKIEMV: INFLANTSKIEMV, etc. etc. SZWEDZKIEMV, GOTTSKIEMV, WANDALSKIEMV, DZIEDZICZNEMV KROLOWI, etc. SarnStat *3; Ktorzy Krolowie ábo Monárchowie dźiedźicżni Polſcy/ [...] pewnie Rycerſtwu onych máiętnośći nie dawáli PowodPr 23.

»książę dziedziczne« (2): StryjKron 350; Tu ſyn iego Włodymierz/ ktory ná Kijewie/ Był Kxiążęćiem dźiedźicżnym KołakCath A4.

»pan dziedziczny« = władca [szyk 9 : 1] (10): MetrKor 34/265 [2 r.], 37/2 [2 r.]; niechayże [Litwa] o Vnią z Polſkim Króleſtwem pilnie ſye ſtáráią/ v Kśiędzá wielkiégo/ Páná ſwégo dźiedzicznégo/ á v Królá Polſkiégo OrzQuin Pv, P2; iáko mu był Krol Iágeło [!] przez Liſty roſkazał/ [starosta wileński] Zamki mu [Witoldowi] też Wilenſkie obádwá iáko Pánu dziedźicznemu podał StryjKron 492, 707; WysKaz 6; PowodPr 20.

»pan dziedziczny« = właściciel posiadłości [szyk 9 : 2] (11): GroicPorz o2v; Szołtyſtwá nikt kupić niemoże bez dozwolenia Páná Dzyedzicznego. UstPraw Fv; Zebracy máią mieć liſty od pánow dziedzicznych ábo od ſwych plebanow z kąd ſą UstPraw I4, F2v [4 r.], Gv, I4; PowodPr 68; SkarKaz 2b.

»pani dziedziczna« = dziedziczka (1): Dominatrix, Páni dźiedziczna. Mącz 94a.

Szereg: »własny i dziedziczny« (1): Ták też ieſt to ná woli Kśiędzá wielkiégo Litewſkiégo/ dáć Litwę Króleſtwu Polſkiému/ y wlać ná Polſkę Práwo wſzytko ſwoie dźiedźiczné/ które iáko Pan właſny y dźiedźiczny ná Litwie ma OrzQuin P2.

W przen (4):

Wyrażenie: »dziedziczny Pan« = Bog, Chrystus [szyk 2 : 1] (3): SkarJedn 56; SkarŻyw 482; (Powſtań Boże oſądź źiemię. Boś ty Pánem ieſt dźiedźicżnym wſzyſtkim narodom [quoniam tu hereditabis in omnibus gentibus Ps 81/8]. SkarKaz 2b.

Szereg: »dziedziczny i przyrodzony« (1): Bo ſię tu nie mow o pryncypále y o dziedzicżnym y przyrodzonym pánie y ſprawcy nam teraz nie widomym: ále ſię mowi o iego namieſtniku SkarJedn 56.

4. praw. Na podstawie, na zasadzie dziedziczenia, odnoszący się do prawa dziedziczenia dotyczącego dóbr ziemskich (58): A iż źiemie oné y ludźie w nich mieſzkáiący rozmáitémi do tego czáſu práwy/ to ieſt Máydeburſkim/ Chełmińſkim/ Polſkim/ Dźiedźicżnym/ y Pruſkim w rozſądku y vczyniéniu ſpráwiedliwości czyniénia w kożdych ſpráwách vżywáli [iuribus Maydenburgensi et Culmensi Polonicali hereditario ... utebantur JanStat 903] SarnStat 1119.

Wyrażenia: »imienie dziedziczne« (1): KIedy kto nábędźie imienia iákiégo leżącégo dźiedźicznégo/ ábo dźiedźicżnym tytułem/ abo zaſtáwnym/ ábo iákimkolwiek innym obyczáiem ma bydź wwiązan w tákowe imienie SarnStat 1166.

»krzywda dziedziczna« (1): CHcemy/ áby káżdému było wolno káżdégo o iákąkolwiek ſummę pieniędzy/ álbo krzywdę dźiedźiczną [iniuria haereditaria JanStat 491]/ [...] do ſądu Ziemſkiégo pozwáć SarnStat 720 [idem] 826.

»list dziedziczny« (1): Item, áby ná liſty dźiedźiczné lichwy nie bráli. SarnStat 246.

»obyczajem dziedzicznym« = dziedzicznie; hereditarie JanStat [szyk 2 : 1] (3): Haereditarie in Biblijs, Dziedźicznym álbo potomnym obyczáyem. Mącz 152c; ták iż przerzeczony N. przerzeczoné N. dobrá/ [...] będźie dźierżał/ miał/ y obyczáiem dźiedźicżnym pośiędźie SarnStat 1249 [idem] 685.

»prawo dziedziczne« = hereditas PolAnt; ius hereditarium JanStat (w zakresie własności państwowej z prawem przejścia na potomstwo) [w tym: prawem dziedzicznym (7)] [szyk 10 : 1] (11): dał ludowi ſwemu [Bóg]/ práwie práwem dziedzicznem poſieſć mieſcá ony ſzłáchetne. RejPs 116v; BibRadz Ios 14/1; OrzQuin P2 [2 r.]; SkarŻyw 164; Gynwił Giedruſſowic roku 1283. po zábitym Troydenie Stryiu ſwoim/ miał wſtąpić na wielkie Xięſtwo Litewſkie práwem dziedzicznym StryjKron 355, 692, 782; KochWr 35; SarnStat 108, 1053.

»práwo dziedziczne« = hereditas PolAnt [w zakresie własności prywatnej] [w tym: prawem dziedzicznym (11)] [szyk 14 : 2] (16): RejPs 55; KromRozm III A8; BibRadz Iob 7/3; któré [prawo] dźiedźiczné ná Litwie tákié ma [Ksiądz wielki litewski]/ iákié ia mam Práwo ná ſwych Zurowicách/ któré mogę dáć komu chcę/ wlawſzy Práwo ſwoie dźiedźiczné ná kogo chcę. OrzQuin P2; GórnDworz Y; ZAmiány y frymárki/ któréby od przodków náſzych weſzły w domy ſzlacheckié wiecznośćią/ ieſliby o té dobrá kto pozywał/ y práwem dźiedźicżnym v poſseſsorów tego dochodźić chciał/ tedy ſpráwy tákié ſámi ſądźić mamy w Litwie. SarnStat 91; Hánkonowi/ [...] z Wieliczki y iego właſnym potomków zá práwem iego dźiedźicżnym [legittimis haeredibus JanStat 43]/ zá iego miſtrzoſtwo támże w Wieliczce nád Kárbárią/ dáiemy trzydźieśći grzywien ná kożdy rok SarnStat 378, 87, 636, 778, 1052, 1167 (11).

»sprawa, rzecz, kwestia dziedziczna« [szyk 6 : 4] (8 : 1 : 1): A co ſie tycze quęſtiy dźiedźicznych [In hereditariis JanStat 630]/ y innych iákichkolwiek/ któréby pozwáni przed náſzym ſądem miánowáli SarnStat 61; Ale gdy będźie dźiedźiczna [cum questio fuerit haereditaria JanStat 488] ſpráwá/ Sędźia álbo Podſędek będźie powinien tę ſpráwę przed námi przełożyć SarnStat 554, 554 [2 r.], 559 [3 r.], 580, 691, 748.

»tytułem dziedzicznym« [szyk 8 : 1] (9): [także on N. wieś N.] ze wſzyſtkim téy wśi N. dźiedźictwem/ ze wſzyſtkim práwem/ páńſtwem/ y właſnośćią/ y tytułem dźiedźicżnym [titulo haereditario JanStat 442] [...] będźie dźierżał SarnStat 1249, 685 [3 r.], 1166, 1248, 1249, 1250, 1253.

Szereg: »dziedziczny i niedziedziczny« (1) : A ták temu chcąc miárę vłożyć ſkázuiemy: áby w rzeczách dźiedźicznych y nie dźiedźicznych wielkich [in causis hereditariis et non hereditariis magnis JanStat 502] Sędźia w płáceniu przerzeczonégo pámiętnégo nád cztérzy groſze wyćięgáć y bráć nie śmiał. SarnStat 817.

W przen (4):

Wyrażenie: »dziedziczne prawo« [w tym: prawem dziedzicznym (3)] [szyk 3 : 1] (4): BibRadz I 446 marg; VCieſzna moiá śpiéwaczko/ Sappho Słowieńſka/ Ná którą nietylko moiá cząſtká źiemieńſka/ Ale y lutnia dźiedźicznym práwem ſpáść miáłá KochTr 7; A ná Lublin nárzekánie przyſzło z płácżem krwáwym/ Práwie dźiedźicżnym práwem, Tuś nam poległ IANIE [Kochanowski]. KlonŻal B4v; KlonWor 1v.

Szereg: »własny i dziedziczny« (1): Tobie bráćie nád tym workiem być pewnym przyſtáwem/ Będźieſz nim potrząſał/ właſnym y dźiedźicżnym práwem. KlonWor 1v.

*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Haereditarius, Dziedźiczny/ potomny. Mącz 152c; Haereditarius ‒ Dziedziczny. Calep 470b.

Cf DZIEDZICKI, DZIEDZICOW, DZIEDZICZĄCY SIĘ, DZIEDZINNY, DZIEDŹNY, NIEDZIEDZICZNY