[zaloguj się]
[pdf]

DZIWOWANIE (12) sb n

o oraz a jasne; teksty nie oznaczają é.

Fleksja
sg
N dziwowanie
D dziwowaniu
A dziwowanie

sg N dziwowanie (5). ◊ D dziwowaniu (3). ◊ A dziwowanie (4).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

1. Podziwianie; admiratio Mącz, Calep, Cn; miratio Mącz, Cn; admirabilitas, mirabilitas, miratus, suspectus sui Cn (7) : Incessit illum admiratio, Dźywowánie go nádeſzło. Mącz 44b, 233c, d; Admiratio ‒ Dziwowanię. Calep 25a.

dziwowanie czemu (2) : á cżlowiek we wſzytkich świátá ſtronách nálazł ſtworzenie/ ná ktore pátrzáiąc był by záchwycon w dziwowánie mądrośći á mocy Páná Bogá wſzechmogącego BielKron 295v; áno zbytnie dźiwowánie bogáctwam [admiratio divitiarum] do wiela złego ludźi przypądza. ModrzBaz 44v.

Szereg: »dziwowanie i uważanie« (1): A k temu iż rzeczy ſą wyżſze/ niżli rozum poiąć y ięzyk wymowić może: [boska Ducha św. nauka] muśi wielkość ich w ſkąpych ſłowách pogrzebáć/ á więcey dźiwowániu y vważániu pilnemu y nabożnemu polecáć. SkarKaz 122a.
2. Widowisko; przyglądanie się (5) : Dzieci lepak nie na dziwowanie ale na rolą wodzić kazał, aby w młodych leciech nie w pieſzcżocie ale w praci trwali BielŻyw 27; Proſili go [Aleksandra] tam Korintowie aby ſzyrmirzom gry ſtroić kazał na ktorych prozbę przyzwolił/ y zeſzła ſie wielkoſć ludu na dziwowanie HistAl D4; A ieſliże ći máią być gánieni/ ktorzi o żywot y o krew nierozmyślnie walcżą/ tedyć też niemniey y oni/ ták Krolowie/ iáko y zwierzchni Pánowie [...] ktorzi y tego dopuſzcżáią/ y mieyſce do tego ku dziwowaniu [huic spectaculo] dawáią: á ſámi y pátrzą ná to/ y Sędźiámi onego bićia/ álbo forytarzmi bywáią. ModrzBaz 63.
a. Zabawne widowisko; pośmiewisko (2): Iezu ktorys tak będącz vtarganyj ku okrutnemu dziwowaniu był przywiedzion. ſmi. ſie nod [!] nami. TarDuch [C4]v.
Szereg: »pośmiech i dziwowanie« (1): ta ſlawna Korona kxiąg żadnych ięzykiem ſwym nie maiącz tak ſlawnym/ tak była ſirociała/ iż też inym obczym narodom prawie w poſmiech y w dziwowanie była FalZioł + 2v.

Synonimy: 1. zdumiewanie; 2. a. pośmiech.

Cf 1. DZIW, DZIWOWAĆ, DZIWOWAĆ SIĘ, DZIWOWISKO

KCh