[zaloguj się]
[pdf]

FUNDATOR (25) sb m

a pochylone, o jasne.

Fleksja
sg pl
N fundåtor fundåtorowie
G fundåtora
A fundåtora fundåtory
I fundåtor(e)m fundåtormi
L fundåtorze
V fundåtorze

sg N fundåtor (4). ◊ G fundåtora (4). ◊ A fundåtora (2). ◊ I fundåtor(e)m (4). ◊ L fundåtorze (1). ◊ V fundåtorze (1). ◊ pl N fundåtorowie (4). ◊ A fundåtory (4). ◊ I fundåtormi (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Zakładający fundamenty, budowniczy, tu w przen (7): iż mieli przyść na ſwiát ći dwánaſcie fundátorowie/ ktorzy nam mieli záłożyć ty fundámenty tego miáſtá náſzego RejAp 183v, 183v; że vmárłe przekłádáią nád żywego y prawdźiwego Bogá: á iż też źiemſkie y w źiemi pogrzebione nád onego wyſtáwiáią ktory tey źiemie był fundatorem. CzechEp 86; Przetoż ták mowi Adonáy Iehowá: tho ieſt Pan Bog: Oto ia ieſtem fundatorem w Syonie kámieniá/ kámieniá ſkráynego etc. CzechEp 285, 286; Boże/ miłośniku y fundatorze zgody y iednośći/ ſpraẃ ſercá tych ſtárſzych náſzych/ áby wſzyſcy byli iáko mąż ieden/ iedney myśli SkarKazSej 677b.
Szeregi: »fundator abo fundámentu zakładacz« (1): o dwu piſmo ś. mowi: o iednym/ ktory ieſt fundatorem/ ábo fundámentu zákłádácżem/ á o drugim ktory ieſt kámieniem od niego záłożonym. CzechEp 285.
2. Założyciel, organizator (zwłaszcza zakonu, wyznania itp.); auctor, conditor, creator, fundator, positor Cn (14): OrzList h4, h4v; RejAp 104v; niemało ludzi świętych: iáko Ian Kolumbinus/ pierwſzy fundator Iezuátow [...] y fundator zakonu Gory oliwney/ święty Petronius SkarŻyw 460, 193; NiemObr 29; LatHar ++4; WujNT 516; iż wſzytkim Apoſtołom wielka y nawyżſza moc ieſt od Chryſtuſá dána ná wſzytek świát/ áby w nim iáko pierwſzy fundatorowie kośćioł zákłádáli SkarKaz 607a.
a. Protoplasta, założyciel narodu (4): Fundatory Narodow/ Kroleſtw/ y Miaſt ſwoich z wielkich Ludźi/ á ſnaść z Niebá y z fáłecznych Bogow wywodzą. StryjKron 59; począwſzy od Lechá pierwſzego Xiążęćiá y fundatorá narodu Polſkiego StryjKron 452, 59, 61.
3. Nadawca, dający środki na zbudowanie lub utrzymanie kościoła, szkoły, klasztoru itp. (4): Tenże też Káźimierz Kośćioł S. Kátárzyny y S. Márgorzęty w Káźimierzu záłożył/ pod ktory ſam napierwſzy kámień włożył/y pierśćienie ktore miał ná pálcu/ ku cżći á chwale Bożey/ y ná pámięć fundatorá/ podłożył. BielKron 376v.
Szeregi: »fundator i dobrodziej« [szyk 1 : 1] (2): SkarŻyw A2v; A miánowićie to Lubelſkie Collegium náſze/ miedzy przednieyſze dobrodźieie y owſzem Fundatory ſwoie to zacne Kśiążę kłádźie y przyznawa. WysKaz 42.

»fundator a nadawca« (1): iáko Fundatorowie á nadawce tych to ſzkoł SarnStat 201.

Synonimy: 1. zakładacz; 2. stanowiciel, zasadziciel; a. przodek; 3. nadawca.

Cf [FUNDAMENTARZ], FUNDOWNIK

MB