Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: FUNDOWAN

Następne hasło: FUNDOWANY »

FUNDOWANIE (13) sb n

o oraz a jasne; e z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja

	sg	pl
N	fundowani(e)	fundowaniå
G	fundowaniå
A	fundowani(e)
I	fundowaniém
L	fundowaniu

sg N fundowani(e) (1). ◊ G fundowaniå (2). ◊ A fundowani(e) (1). ◊ I fundowaniém (5); -ém (1), -(e)m (4). ◊ L fundowaniu (3). ◊ pl N fundowaniå (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

Znaczenia

I. Rzeczownik od „fundować” (11)
II. Rzeczownik od „fundować się”: osiedlanie się (1)
III. Podstawa, zasada (1)

I. Rzeczownik od „fundować” (11):

1. Założenie, danie początku czemu, zbudowanie; positio Cn (1): Post hanc constitutam urbem, Po żałożeniu álbo fundowániu tego miáſtá. Civitates constituere, Miáſto zákłádáć/ budowáć. Mącz 412d.

2. Uposażenie, nadanie majątku lub dochodu z niego na rzecz kościoła, klasztoru itd. (3): Bo skąd mszy najmowanie, ołtarzow, klasztorow, kanonijej et in genus fundowanie, z czego wszyćkiego urodziło się im takie panowanie, jako widziemy Diar 70; SkarKaz 457a.

Szereg: »fundowanie i ozdobienie« [może kalka z łac. locupletare et ornare] (1): y miał we wſzyſtkim Krolá y Pány powolne: do fundowánia y ozdobienia wiáry Chrześćkáńſkiey [!] SkarJedn 304.

3. Zaprowadzanie na trwałe, utrwalenie (6): gdy do zupełnego fundowánia tám wiáry ieſzcże pogody niewidział: znowu ſię do Rzymu [...] wroćił. SkarŻyw 354.

Wyrażenie: »fundowanie jurysdycyjej« (5): Przed fundowániém Iuriſdiciiéy poſtępek práwny SarnStat 456, 456, 460, 461 żp, 456 żp.

4. Opieranie się na czymś, przyjmowanie czegoś za podstawę [na czym] (1): (marg) Fundowánia Rzeczypoſp: ná religiey ożenienie z nią. ( —) Theodozyus [...] ták mowi: (Vſádzenie náſzey Rzeczypoſpolitey naprzedniey ſię ná religiey [...] wſpiera [...] y iedná z drugiey wiśi/ y iedná z ſzczęśćia drugiey pomnożenie bierze). Pátrz iáko religią kroleſtwá zna być podporą SkarKazSej 680b.

II. Rzeczownik od „fundować się”: osiedlanie się (1): fundowánie Czechowo z Lechem/ y z Ruſſą/ według Długoſſa. StryjKron 81 marg.

III. Podstawa, zasada (1): Iż oná rzecż poſpolita zakonna/ byłá po więtſzey cżęśći/ z ſtrony nabożeńſtwá [...] ćieleſna [...] A rzecż poſpolita Ewánielicka/ ábo nowego przymierza/ po więtſzey cżęśći duchowna. Y owſzem oney ćieléſne/ á tey záś duchowne były przednieyſzym nieiákim fundowániem. CzechEp 367.

Synonimy: I. 1. założenie; III. grunt.

Cf FUNDOWAĆ, FUNDOWAĆ SIĘ