[zaloguj się]
[pdf]

1. GOSPODA (393) sb f

Pierwsze o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie). ◊ -pod-, -pód.

Fleksja
sg pl
N gospoda gospody
G gospody gospód
A gospodę gospody
I gospodą gospodami
L gospodzie gospodach
V gospodo

sg N gospoda (42). ◊ G gospody (108). ◊ A gospodę (58) [w tym: -ą (4), -e (1)]. ◊ I gospodą (27) [w tym: -ąm (1)]. ◊ L gospodzie (107). ◊ V gospodo (3). ◊ pl N gospody (4). ◊ G gospód (18). ◊ A gospody (6). ◊ I gospodami (1). ◊ L gospodach (19); -ach (16), -åch (1), -(a)ch (2); -ach : -åch BielKron (1 : 1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Miejsce postoju w czasie podroży, karczma, zajazd, kwatera prywatna, pokój gościnny (najczęściej wraz z utrzymaniem); rzadziej prywatny dom mieszkalny, gospodarstwo; czasem eufemistycznie o lupanarze; także miejsce stałego pobytu, miejscowość; gościna, schronienie; diversorium Murm, Mymer1, BartBydg, Mącz, Calep, Cn; hospitium Mymer1, BartBydg, Mącz, Calag, Cn; taberna (diversoria) Murm, Calep, Cn; hospitale BartBydg, Cn; stabulum Mącz, Cn; domicilium, lenonicium Mącz; caupona, pandochium, xenodochium Calep; diversoriolum, divertieulum, hospitiolum Cn (393): yakom ya Bernadego nyeszbyl vgospodzye yago ZapWar 1504 nr 1958; Iakom ya onego nyeseswal gdy sethl vlyczą zapanem swem do gospody ZapWar 1518 nr 2205, 1503 nr 1927, 1522 nr 2276, 1523 nr 2296; ListRzeź w. 28; BierEz G2v; Przed wiecżorem na goſpodzie pytala panna Iozefa OpecŻyw 32, 168; Aczkolwiekciem przedtym dobrá bywaią tato goſpoda/ a wſzakoż teráż dlá mnogich rzecży widzi ſie niezwolná ForCnR A2, A2v, A3, Bv [2 r.], B2v [2 r.]; Mymer1 12; LibLeg 11/95; a zatim ſzona Glowyna tam prziſchedſchi weſſwala go mowyancz mu pocz do Goſzpodi LibMal 1543/67v; skthora napyerwey do Rudek za Schamothuli przyachawſchi v chlopa nyeznayomego Goſzpodą ſſobye obrali LibMal 1546/111; Item zeznal yſch na Goſpodach kylko odyachal ſtrawy nyezaplaczywſſi gdi pyenyedzi nyemyal LibMal 1545/100, 1543/69, 74v, 1544/79, 81, 90v (20); KromRozm I P3; MurzNT 43v [2 r.]; GliczKsiąż I; RejWiz 105 [2 r]; Leop Luc 10/34; UstPraw Gv; RejFig Dd5v; RejZwierz 137; Porodźiłá ſyná ſwoiego pierworodnego/ á vwinęłá go w pieluſzki/ y położyłá go w żłobie/ dla tego iż im mieyſcá nie było w goſpodźie. BibRadz Luc 2/7, Gen 43/21, Luc 10/34, 22/11; y wypiſał Miáſtá/ Goſpod gdźie ſtali álbo iecháli BielKron 435v, 52v, 218v, 331 [2 r.], 331v, 375v (42); Gratuita ei hospitia decernere, Nie chćieli áby co płáćył ná goſpodách/ álbo zaſtąpili go ná goſpodách/ dárowáli go ſumptem á nákłádem Mącz 149a, 159a [2 r.], 221a, 280d, 487c; GórnDworz P8, S6v, S8 [2 r.], S8v, Cc8v, Dd; HistRzym 10, 27, 34v, 53v, 58 (14); Aż obcy cżłowiek/ poſtronny/ cudzozyemiec/ Sámárithan/ vźrzawſzy go/ zmiłował ſie nád nim: á opátrzywſzy rány iego/ y włożywſzy go ná bydliątko ſwoie/ donioſł go do goſpody. RejPos 210, 18, 208, 211; A tego niechcą bácżyć/ co w goſpodách ſtrawią BielSat C2v [idem BielRozm 19], C2v; Ale nalepiey gdy gość od ciebie niecbce długo z domu/ álbo towárzyſz ktory s thobą ſpołu ieździ z goſpody/ nie cżekay go/ odiedź go/ á nie mieſzkay poććiwym potrzebam twoim. RejZwierc 150v, 26v, 27, 78, 217v; BudNT Luc 22/11; ktorzi cbcąc ogłądáć ieſliby w. tey goſpodźie wcżáſność mogli mieć [ut eommoditates diversorii viderent]/ ſzli byli zá onym Báworſkim śláchćicem ModrzBaz 47; Druga/ áby goſpody iáko przycbodzącym były bezpiecżne/ ták też im ſámym bezpiecżne były. ModrzBaz 64; SkarJedn 246; Calag 272a; Potym nábudowáłá klaſztorow męſkich y pánięńſkich y ná pielgrzymy rozmáitych goſpod/ áby tám złożenie mieć mogli SkarŻyw 140, 62, 118, 183, [237], 311, 356, 440; á nievyrzyſz nic więcey/ iedno piaſki/ wodę/ á niebo/ paſniey ani pytay/ á goſpod tylko trzy przes mil 18. y to dáleko zdrogi StryjKron 72; CzechEp 268; bo nie rad dla ſwaru po goſpodách chodzę NiemObr 26, 25 [3 r.]; KochFr 30; KochSz C3v; WerGośc 216, 223, 247, 250, 251 [2 r.], 256; WerKaz 290; ZE dżdżu w wczoráyſzą owę wielką niepogodę/ Mogę rzéc/ żem był tráfił ná czyſtą goſpodę. PudłFr 38, 57; BielRozm 11, 19 [2 r.], 28; á żeby ſię w goſpodźie ſwey ſpokoynie/ bez hukow/ krżykow/ ſtrżelánia/ krzoſánia/ wyśiedźiec kto mógł/ o tym áni pomyśláć. GórnRozm A3v; A ieſli kto prawdźiwie chorował/ ſlano vrżąd do goſpody GórnRozm H4, H4, L3v, L4; Lecz Pan Woiewoda iż niema czym sił poprzeć zemdlonych zgospody od trzech niedziel niewycbodzi. ActReg 155, 53, 81, 84 [2 r.]; Calep 335b, 610b, [725]b, [1149]b; WyprPl B3, B4; LatHar 716; WujNT Luc 2/7, 9/52, s. 233, Luc 10/34, s. 237 (9); POnieważ ná ſéymikach y ſądźiéch o Goſpody wielką trudność y róznice bywáią: tedy Stároſtowie [...] máią ie rozdawáć. SarnStat 44, 15 [2 r.], 171, 354, 378, 569 (12); Tu ná źiemi nie gotuią nam iedno ná ieden dźień/ na ieden nocleg/ iáko w goſpodźie/ y to we złey. SkarKaz 551b; CiekPotr 73; Mizerya niecżyſta/ wiotchy niedoſtátek: Ná podśieniu goſpodá/ w gnoiu ná oſtátek. KlonWor 34.

gospoda kogo, czyja (54): Ia kom ya vecztbernaszczye person dnya rocznego do goszpody thwey do ozaroua szmyeczmy pavezamy ne przyszethl ZapWar 1503 nr 1925, 1503 nr 1926, 1504 nr 1958, 1505 nr 2050, 1513 nr 2127, 1528 nr 2396, 1545 nr 229; BierEz A4v; Przed ktoremy yachawſchi do Gospodi Prethwiczowey pital go o thi tho ſlowa. MetrKor 61/223v; LibMal 1544/90v, 1550/157v; Páthmos ná Egeo/ goſpodá S. Ianá Ewánieliſty. BielKron 461v, 12, 218v, 330, 331 [4 r.], 331v (12); Lenonicium, Goſpodá/ páń tákawych [!]/ zántus. Mącz 188d; GórnDworz P8, P8v [2 r.], S7, S8; RejPos 112v; Ná Piwnice. [...] Tu ieſt ſzalonych goſpodá RejZwierc [238], 78, [238]; BudNT Mar 14/14; SkarŻyw 118, 455; StryjKron 587; NiemObr 25 [3 r.]; KochFr 30, 47; WerGośc 249, 250; GórnRozm A3v; ActReg 53; LatHar 705; SarnStat 354, 433, 569; ZapMaz II G 97/90 [2 r.]; y Helizeuſz goſpodę ſwoię wſkrzeſzenim ſynaczká vmárłego poświęćił. SkarKaz 579a; CiekPotr 73.

W połączeniach szeregowych (3): anym vczynkv czelesznego przesz woley yey gwalthem w karczmye y w domv w gospodzye v robothnego yana chmyela Carczmarza [...] vczynyl ZapWar 1533 nr 2407; Hospitium, Goſpodá/ Gośćiniec/ Gośćinni dom Kárczmá. Mącz 159a, 487d.

W charakterystycznych połączeniach: gospody pytać; do gospody donieść, doprowadzić (wprowadzić, prowadzon) (6), kwapić się, (po)słać (5), (przy)jechać (jechać) (5), przyjmować (przyjąć) (5), przyść (chodzić, iść, pość, naść, weść, odeść, ześć) (29), tłuc, (za)wieść (3), znosić się, zsiadać, (z)stąpić (2); z gospody nie chcieć, prowadzić, wychodzić, (wy)jechać (przyjechać) (3); gospodę (na)gotować (zgotować) (3), obrać, obronić, odmieniać, opuścić, ukazać, wiedzieć, wyłupić (2), zastępować (2); na gospodę najechać (wjechać, zjechać się) (3), prowadzić, przyjąć, przyść (naść, iść, weść, przychodzić) (6), strzelać, trafić (2); w gospodę iść; gospodą opatrować; o gospodzie wiedzieć (2); po gospodach chodzić (4), tułać się (2); gospoda bliska, czysta, dobra (6), godna, krolewska, pyszna, słuszna, święta, zła, znamienita, zwyczajna; wykupienie z gospody; na gospodzie (24), w go(83).

Zwroty: »być (a. (prze)bywać) w gospodzie, na gospodzie, gospodą; w gospodzie będący« [w tym: u kogo (5)] = diversari Mącz, Calep [szyk zmienny] (11 : 4 : 5; 1): On tedy młodźieniecz będącz na goſpodźie/ iął pytaćz ſwego goſpodárza Práwdy o wiele rzecży ForCnR A2v; ieſtli trafi do Práwdy ma v niego na goſpodźie przebywaćz ForCnR E2v; LibMal 1545/109, 1547/l27, 1548/138; Boć wáſz Bog ieſt/ á podobno też teráz ſkiem mowi/ álbo ieſth gdzie w goſpodźie/ álbo ná drodze [aut in deversorio est aut in itinere]/ álbo też ſpi/ trzebá go obudzić. Leop 3.Reg 18/27; Do pániey álbo do pánny pozwáney w goſpodzye będącey ma Sędzya poſłáć widzá ſwego UstPraw H2v; RejFig Dd; Locusquae ei publice quo diverteretur datus est, Dano mu mieysce gdzie miał ſtánąć/ goſpodą być. Mącz 487c, 487d [3 r.]; GórnDworz T2; HistRzym 131; Znáć że v ćiebie goſpodą poſłowie. KochOdpr A4v; SkarŻyw 183, 184; ActReg 82, 86; Calep 335b [2 r.].

»da(wa)ć gospodę; rozdawanie gospod« = dare deversorium Vulg [szyk zmienny] (4; 1): Iezu ktorys ſie pokornie na ine mieſce ſkłonił/ gdyć Samarithanowie niechcieli goſpody dać. TarDuch B6v; Leop Ier 9/2; Lot dawa goſpodę Anyołom w domu ſwoim. BibRadz Gen 19 arg; CzechRozm 240; Rozdawánie Goſpód. SarnStat 44.

»mieć gospodę« [w tym kogo (5), w czym (4)] = diversari Mącz; excipi hospitio Calag [szyk zmienny] (19): OpecŻyw 14v, 76; LibMal 1545/108v; Alić oto mieſſczánie tego miáſtá/ obſkoczyli dom w ktorymem miał goſpodę [domum in qua manebam] Leop Iudic 20/5; támże v niego máiąc goſpodę iedli y pili [Comederuntque ae biberunt et manserunt ibi]. BibRadz Iudic 19/4, Act 9 arg; Mącz 487d; RejPos 19; RejZwierc 236v, [238]; SkarJedn 246; Calag 272b; SkarŻyw 101; A záwoławſzy/ pytáli ieſliby tám Symon ktorego zowią Piotrem/ goſpodę miał [haberet hospitium]. WujNT Act 10/18; ten ma goſpodę w domu Symoná gárbárzá nád morzem. WujNT Act 10/32, Act 10/6, s. 621 marg; SkarKaz 483b; KlonWor 33.

»gospodę naleźć« = domicilium comparare Mącz [szyk zmienny] (6): a tak nienalazlſy tobie z ſwym oblubieńcem goſpody/ muſilij wniſtz pod ſſopę poſpolitą OpecŻyw 15; Mącz 62a; ProtStoj E2; SkarŻyw 140, 241, 243.

»sta(ną)ć (a. stawać) gospodą, w gospodzie, na gospodzie; gospodą stojący« [w tym: u kogo (1)] = diversari Mącz, Calep; divertere Mącz, Vulg; hospitari, receptari Mącz [szyk zmienny] (13 : 6 : 4; 1): ForCnR A2, Bv; LibMal 1543/67v, 69, 1554/184v; GliczKsiąż C6v, E8; RejZwierz 3; Powiedzyáłá żem ieſt corá Bátuelowá ſyná Náorowego [...] ieſli cbcecie v nas ſtać goſpodą możecie BielKron 13; ſtał ná zamku Włádźiſław/ ále K. Zygmunt w goſpodzye. BielKron 414, 331, 398; Mącz 36b, 159a, 487c, d; Pátrzże záśię piſárká/ iáko trawi ſzcżodrze/ Gdzie ſtánie ná goſpodzie/ pocżnie ſobie dobrze. BielRozm 28; Hospita – Goſpodiny, goſpodą ſtoiaca. Calep 489b, 335b; Roſpuść rzeſze/ áby odſzedſzy do miáſteczek y wśi okolicznych/ goſpodámi ſtali WujNT Luc 9/12, Luc 19/7, s. 384 marg, Act 21/16; KlonWor 35.

»stawiać (a. postawić) gospodą, na gospodzie; postawienie na gospodzie« = receptare, receptio Mącz; excipere hospitio Calag (1 : 1; 1): Receptio, Prziyęcie Poſtáwienie ná goſpodzie, Mącz 36b, 36b; Herbergen. Przyiąć/ poſtáwić goſpodą. Excipere hospitio. Calag 272a.

»szukać gospody« (2): Szukay goſpod po vlicy BielKom G2; KlonWor 35.

»(u)prosić gospody, gospodę« [w tym: u kogo (2), w czym (1)] [szyk zmienny] (3 : 1): dom od domu chodzi zapálaiątz ſie goſpody proſſątz OpecŻyw 15; y vproſił ſobie w ſwym właſnym domu v matki goſpodę BielŻyw 132; HistRzym 37v [2 r.].

»(u)prosić do gospody« (4): y prośił ich do goſpody ſwoiey BielKron 12; GórnDworz S8; RejPos 112v; WerGośc 250.

»wypowiedzieć (a. wypowiedać) gospodę« = hospit(i)um renunciare Mącz (2): Hospitium renunciare, Wypowiedzieć goſpodę. Mącz 159a, 254c.

»gospodę zapis(ow)ać« = być może przygotowywać zasadzkę (2): Mowią że tu goſpodę komuś zápiſuią/ Ale milczeć w tey mierze Kſięża roſkázuią. Prot B3v; Tę goſpodę zápiſano/ By w niey błaznow probowano. RejZwierc [238].

Wyrażenia: »nierządna gospoda« = lupanar (1): wiedzćie ią do nierządney goſpody/ á tám ćiáło iey niech ſłuży wſzetecżnośći ludzi młodych. SkarŻyw 444.

»pospolita gospoda« = zajazd; diversorium Murm, Mymer1, Cn; taberna Murm, Calep, Cn; caupona, pandochium Calep; diversoriolum, diverticulum, hospitale, hospitiolum, hospitium Cn [szyk 4 : 3] (7): Murm 137; Mymer1 30; Condicere symbolum ad coenam, Obiecać komu k woli iść ná wiecżerzą do poſpolitey goſpody o ſwoyim groſzu. Mącz 87b; HistRzym 121; Calep 174b, [751]a, l043a.

»gospoda świecka« (1): poſlala pon Catharzina zilyna pawla Chlopcza do Goſpodi szwyeczkiey LibMal 1544/88v.

Szeregi: »dom, (i, a(l)bo) gospoda« [szyk 3 : 2] (5): ZapWar 1548 nr 2669; BartBydg 44; ComCrac 16v; Mącz 411c; Poczynaymy vmieráć świátu/ áby nam był [...] iáko zła goſpodá y dom ſprochniáły. SkarKaz 422b. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»gospoda, (albo, jako, i) droga« = deversorium aut iter Vulg [szyk 3 : 2] (5): ComCrac 16v; Leop 3, Reg 18/27; A ták rychło w goſpodzie iáko w drodze zginie RejZwierc [272], [272]; ActReg 18.

»od gospody do gospody; z gospody na gospodę« (1 : 1): á ieden drugiego iáko ſlepy ſlepego wodzi od goſpody do goſpody gdzie więcej piją. RejZwierc 194; CiekPotr 13.

»gospoda, (i) karczma« [szyk 3 : 2] (5): Mącz 411c; Calep 174b, 1043a; Gwałt w Kárczmách, goſpodách. SarnStat 626, 293. [Ponadto w polączeniach szeregowych 3 r.].

»gospoda albo legier« (1): tedy ná máiętnośći má bydź pozew kłádźion: gdźie nié/ tedy w goſpodźie/ álbo Legierze pozwánégo. SarnStat 433.

»gospoda albo stanie« (1): A ktoby z ruſznicą nábitą chodźił/ álbo z nią z goſpody álbo z ſtania ſwégo tu do namiotów przyiechał/ [...] tákowy ma bydź wieźieniem karan SarnStat 16.

W przen (15): Leop Sap 18/3; Pan Potym iádąc w drogę/ ſwą bárwę obaczy/ Rzecże wierę pan Mátuſz/ náſz to wiſieć racży. Wey przedſię náſzy gorą/ chociay w cudzey ziemi/ Ale my tę goſpodę co zyednał miniemy. RejFig Dd5v; ABowiem pátrzay iáko Cnotá/ Rozum/ á Fortuná dáleko roznemi gośćińczy od ſiebie ciągną/ tákże im też roznego ſtáránia y roznych goſpod potrzebá. RejZwierc 22; GrabowSet V4.

gospodą czego (3): Czo ieſt morze, odpiſał tak, ſwiata oblanie, [...] goſpodą wod, ſtudnicza chmur. BielŻyw 135; BudBib Ps 96/2; CzechEp 313.

Zwroty: »gospody nie mieć« [szyk zmienny] (2): Bo acż ſię niektorym ná on cżas zdáło/ iakoby iuż w páńſtwie Litewſkiem Chriſtus Pan y iego cżłonki/ żadney goſpody y żadnego opiekuna niemieli BudBibKaw A3; SkarŻyw 71.

»stanąć w gospodzie« (1): ſzalona rzecz bárzo Y zła ſtánąć w goſpodzie v pożądliwości. CiekPotr 53.

»gospodę zapisać« [szyk zmienny] (4): Izaſz nie pomniſz co nápiſano ná márnym cżele twoim/ gdyś ſie poſlubował Pánu ſwemu? iż nikomu inſzemu tám goſpody nie zápiſano/ iedno Bogu Oycu/ y Synowi/ y Duchu s. RejPos 252v, 254; RejZwierc 19, [238].

»znaleźć gospodę« (1): A tám iuż miedzy onemi wieżycámi roſkoſznemi/ tho ieſt miedzy cnotámi onymi/ pewnie ſobie znaydzieſz ſpokoyną goſpodę do każdego pocżćiwego poſtánowienia żywotá ſwego. RejZwierc 14v.

Przen (43):
a) Świat, życie doczesne (17): Swiát goſpodá z vrzędu. RejWiz 105 marg, 105 [2 r.], Dd3; RejZwierc 271v [3 r.]; O iáko tám lepiey gdźie Chryſtus nágotował/ byſmy ſię ſámi ná to gotowáć chćieli: á tu w tey goſpodźie myſlámi y kochánim głupim nie zoſtawáli. SkarKaz 552a.

gospoda czego (1): Przeto ia iuż opuſzcżam/ tę ſwiátá goſpodę BielKom B2.

gospoda komu (l): Do Swiátá. [...] Boś ty nie ieſt dziedzicem ieſteś nam goſpodą RejZwierc 271v.

Zwroty: »w gospodzie mieszkać« (1): Wſzyſcy w niepewnéy goſpodźie mieſzkamy KochFrag 17.

»stać w gospodzie, gospodą« (1 : 1): BielKom Bv; A Me wſzytki życżliwe Pánie Boże żywy/ Záchoway tu w ſwey łáſce á day ſtan poććiwy/ By też ná to pomnieli iż ſtoią w goſpodzie RejZwierc 271v.

Wyrażenie: »ziemska gospoda« (1): A ty ziemſka goſpodo iuż cie też Bog żegnay RejZwierc 271v.
Szeregi: »(nie) gospodą i (ale) dom« [szyk 1 : 1] (2): Bo ten ſwiát nie ieſt náſz dom/ ále ieſt goſpodá/ Ktora tn nam z vrzędu ieſt daná od Bogá. RejWiz 105; SkarKaz 209a.

»droga i gospoda« (1): Iákobyſmy tu od śmierći y kłopotow beśpieczni byli/ á o drodze y krotkiey goſpodźie nie wiedźieli. SkarKaz 245b.

b) Świat zaziemski: niebo, piekło (3): Ale ná doł do piekłá ſámy bieżą kołá/ Trefi tám nie pytáiąc do goſpody zgołá. RejWiz 180v; RejPos 68; RejZwierc kt; BudBib Zach 2/13[17].
Zwrot: »gospodę zapisować« (4): A tu ſie przypátruy ná iákiey ſą piecży wierni Páńſcy [...] y gdzie im goſpody zápiſuie/ bo w kſięgach wiecżnego żywotá. RejAp 23v.
Wyrażenie: »wieczna gospoda« (1): Wolę wiecżną goſpodę zyednáć ſobie w niebie RejZwierc 271v.
Szeregi: »gospoda, droga« (1): Bo gośćiniec vtárty/ że ſie y trzey miną/ Ale rychłey w goſpodzye/ niż ná drodze zginą. RejWiz 180v.

»karczma a gospoda« (1): Ieſzcże náoſthátek poſtáwiſz każdego w oney kárcżmie ſmrodliwey á w oney márney goſpodzye onego wiecżnego zátrácenia iego. RejPos 173v.

c) Grób (1): Wſyſcy ći w tey goſpodźie nocleguią w źiemi/ Y noclegowáć mnſzą co idą zá nimi. KołakCath C3.
d) Siedlisko, ośrodek (16): Sáligia miánowány/ W náſzych ſercach piątnowány/ Ná ktorey będzye vrodzye/ Iuż tám wiemy o goſpodzye BielKom D2.

gospoda czego (4): Diversorium flagitiorum, et officina hequitiae, Goſpodá łotrowſtwá y wárſtát wſzech niecnot. Mącz 487d; BudBib Eccli 14/25; O świećie: o ſtáránia: Goſpodo złośći/ zdrad/ oſzukánia. Gdźież ſwoy bieg wyproſtuię GrabowSet P3v; CiekPotr 43.

gospoda czemu (2): Właſna nieſzcżęſciu ieſt cżłowiek goſpodá RejZwierc 229v; BudBib Ier 49/33.

Zwroty: »gospodę dać« [szyk zmienny] (2): Kollegium Krákowſkie. STárzy ludzye co bogom/ mieyſcá obyeráli/ Tuby pewnie goſpodę/ nie złąby im dáli. RejZwierz 111v; GórnDworz Mm4.

»gospodę mieć« [szyk zmienny] (5): TEgo ſłuſznie ni ná cżym/ winowáć nie mogę/ Bo widzę iż v niego/ſzcżęſcie ma goſpodę. RejZwierz 56, 88v; GórnTroas 32; CzahTr [D2]v; SapEpit A2.

»mieszkać w gospodzie« (1): Ten będzie mieſzkał w goſpodzie wſzech dobr á pod dáchem iey záchowa dziatki ſwoie BudBib Eccli 14/25.

»w gospodzie, gospodą sta(ną)ć« (1 : 1): RejZwierc 19; Cyprydy ſynie/ Bożku bez litośći [...] Niechcę iáko żywo/ V mnie goſpodą Abyś ſtánął kiedy GosłCast 40.

Szereg: »dom ni gospoda« (1): Iuż ſczęśćié v nas nié ma domu ni goſpody GórnTroas 32.
e) Łono matki (1): Abowiem nie pierweyby do nas ná świát przyſzedł/ ále w żywot Máryey: y nie pierwey by poſelſtwá do ludzi ſpráwował/ áleby ſobie goſpodę gotował: áboby ſie wćielał. CzechRozm 32v.

Synonimy: gościniec, »gościnny dom«, karczma, legier, stanie, »szynkowny dom«.

MM