[zaloguj się]
[pdf]

GWIAZDKA (15) sb f

Pierwsze a pochylone, końcowe jasne.

Fleksja
sg pl
N gwiåzdka
G gwiåzdki
A gwiåzdkę
I gwiåzdką gwiåzdkami
L gwiåzdce

sg N gwiåzdka (7). ◊ G gwiåzdki (1). ◊ A gwiåzdkę (1). ◊ I gwiåzdką (3). ◊ L gwiåzdce (2). ◊ pl I gwiåzdkami (1).

Sł stp w innym znaczeniu, Cn brak, Linde XVII w.; poza tym XVII – XVIII w. w innym znaczeniu.

Dem. od „gwiazda”:
1. Ciało niebieskie widoczne z ziemi w postaci świecącego punktu (2):
Zestawienia: »świętego Jakuba gwiazdka« (1); Orion, Imię gwiazdy. Vulgo, Swiętego Iákubá gwiazdká. Dicitur etiam Iugula ut supra. Mącz 268d.

»wieczorna gwiazdka« (1): Vesper, Wieczorna gwiazdká/ Venus. Mącz 489d.

2. Znak uważany za podobny do gwiazdy, mający ramiona rozchodzące się z jednego punktu (12): Decusso, Ná vkoś roskłádam/ álbo ná xtałt gwiazdki/ álbo ná xtałt krziżá ſwiętego Andrzeyá. Mącz 79b; Emblemata item dicuntur, Subtilne krámarskie rzeczy pſtre á yákoby gwiazdkámi nákrapiáne. Mącz 102b.
a. Znak drukarski (10): Ieſt tákowych przyſad w cáłych kśięgách Nowego Teſtámentu bárzo wiele/ ktore naydźieſz wſzędy ná brzegu gwiazdką ná przodku/ á ná końcu ſámą literą G. náznáczoné. WujNT przedm 13; Mátth: 4ꝟ 10. maſz gwiåzdkę miedzy tymi ſłowy: Podź precz * ſzátánie: á ná brzegu przy gwiazdce te ſłowá * zá mną 4 L. G. WujNT przedm 24, przedm 16 [2 r.], 24, 28 [3 r.], 29.
3. bot. Aster Amellus L. (Rost: jaskierki); rodzaj astru; aster gawędka (1): Bubonium vero Graece dicitur herba quo alias, Alibium et. Inguinalis vel Stellaria/ Ziele które gwiazdką zową. Mącz 27c.

Synonimy: 3. »dymionne ziele«, iskierki, jaskierki.

Cf GWIAZDECZKA

ZZa