[zaloguj się]
[pdf]

HAKOWNICA (24) sb f

hakownica (23), akownica (1) ZapMaz.

Pierwsze a pochylone (w tym 1 r. błędne znakowanie) drugie jasne (tak w -ica); o jasne.

Fleksja
sg pl
N håkownica håkownice
G håkownice håkownic
A håkownice

sg N håkownica (1). ◊ G håkownice (7). ◊ pl N håkownice (1). ◊ G håkownic (10). ◊ A håkownice (5).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

wojsk. Rodzaj broni palnej o zapale lontowym (nazwa pochodzi od haka przytwierdzonego pod lufą, służącego do zaczepienia broni o blanki murów lub w polu o podpórki); bombarda BartBydg; bombarda minor, fistula bellica, fistula ferrea Cn (24): BartBydg 20; Niechay ſtoią ná paloch/ zdziałáć im ruſznice/ Poydzie k nim gęſta ſtrzelbá/ z zamku z hakownice. BielSat N [idem BielSjem 35]; stwierdze v Prochniká zábita z håkownice Tátárkini BielKron 419, 204v, 222v, 448; BielSpr 69v; wnet z dział vderzono/ [...] Z hakownic też ogromność StryjWjaz C; BielSjem 35; SarnStat 16 marg.

W połączeniach szeregowych (4): A táki proch przyda ſie ná każdą ſtrzelbę/ ták do dźiał/ do hakownic/ iáko do ruſznic BielSpr 73, 73; SarnStat 16 [2 r.].

Wyrażenia: »hakownica długa« (1): A Dziáłá z inſzą ſtrzelbą ſpráwnie rozſtáwiáli/ W poſrzodku iedny/ z bokow záś y z tyłu drugie/ Pieſze naprzod co nieſli hakownice długie. StryjKron 742.

»hakownica krotka« [szyk 1 : 1] (2): Kto chce pod Moſkwą Zamku dobywáć [...] [musi puszczać] kule z możdżerzow/ á ſzypy s kuſz/ álbo z hakownic krotkich ná dáchy BielSpr 67, 62v.

»hakownica żelazna« (1): pobrano im theż wſzyſtki hákownice żelázne BielSpr 69v.

Szeregi: »działo, (albo, i takież) hakownica« (5): Náſzy widząc/ wyłożyli dźiáłá tákież håkownice BielKron 444; BielSpr 73 [3 r.]; StryjWjaz C3v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.].

»akownica et rusznica« (1): omnia arma: scutum et loricas, lanceas, balistas, arcus et machinas akownycze 10 et ruznycze. ZapMaz III T 1/384. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

Cf PUŁHAKOWNICA

KN