[zaloguj się]
[pdf]

HOSTYJA (7) sb f

hostyja (6), ostyja (1); hostyja KrowObr, WujJud, LatHar (3); hostyja : ostyja CzechEp (1 : 1).

o prawdopodobnie jasne, a prawdopodobnie pochylone (tak Cn).

Fleksja
sg pl
N hostyjå
G hostyj(e)j
A hostyją
I hostyją
L hostyjach

sg N hostyjå (1). ◊ G hostyj(e)j (3). ◊ A hostyją (1). ◊ I hostyją (1). ◊ pl L hostyjach (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

W liturgii chrześcijańskiej biały chleb nie kwaszony w postaci okrągłego opłatka, będący przedmiotem ofiary sakralnej, konsekracji; Hostia (sacra), mysterium sacrae mensae, Sacramentum altaris, sacrata ceres, sanctificum crustulum Cn [hostia – zabita ofiara; proprie sacrificium ob devictos hostes ‒ ofiara, którą czynią ku czci Bogu dla osięgnięcia zwycięstwa nad nieprzyjacielmi Mącz 159a; ‒ ofiara Calep; ofiara, ofiara pogańska, opłatek – hostia Cn] (7): Proſząc áby oná hostia ich ś. cżyſta/ rozumna [...] sſtáłá ſię ćiáłem etc. CzechEp 193, 66; LatHar 198.
Zwrot: »łamać hostyją« (1): Gdy łamiemy Hoſtyą/ [...] co inſzego/ iedno páńſkiego ćiáłá ná krzyżu offiárowánie [...] známionuie. KrowObr 207v.
Wyrażenie: »przenajświętsza hostyja« (1): iáko y S. Bernárd ſámym przyłożeniem y dotknieniem tey przenaświętſzey hoſtyey/ raz niewieśćie opętáney [...] zdrowie przywroćił. LatHar 648.
Szereg: »hostyja albo cząstka poświęcona« (1): Ktoby rzekł/ [...] że w hoſtiách álbo cżąſtkách poświąconych/ [...] nie zoſtáie prawdźiwe Ciáło Páńſkie/ ten przeklętym niech będźie. WujJud 263v.
a. Sakrament ołtarza (1):
Szereg: »hostyja abo ofiara« (1): Bo chlebem ſię cżáſem ten Sákráment názywa/ [...] Miedzy Doktorámi też świętymi/ ten go zowie Eucháryſtyą po Grecku. [...] drudzy Hoſtyą ábo ofiárą LatHar 186.

Synonimy: baranek, chleb, ciało, opłatek; a. eucharystyja, ofiara.

KN