[zaloguj się]
[pdf]

INDULT (9) sb m

Fleksja
sg pl
N indult indulty
A indult indulty
I indult(e)m
L indulcie indulciech

sg N indult (1). ◊ [A indult.] ◊ I indult(e)m (1). ◊ L indulcie (3). ◊ pl N indulty (2). ◊ A indulty (1). ◊ L indulciech (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII ‒ XVIII w.

praw. Przywilej, zezwolenie, dopuszczenie [przywilej, dozwolenie, wyzwolenie z czego, łaska jaka od pana dana, prawo prywatne – indultum Cn] (9): Przełożeni Krześćiáńſcy: ktorzy dogadzáiąc cżeſtnemu pánowániu ſwemu/ Sekt rozlicżnych dopuſzcżáią (marg) Politykow niekrześćiáńſkie indulty. (‒) PowodPr 40.
a. Dyspensa papieska wyjmująca w konkretnych wypadkach daną osobę spod zasad powszechnego prawa kanonicznego; często przywilej papieski, zezwalający władcom na obsadzenie pewnych beneficjów kościelnych (8): Papież poſłał do Niemiec trzech Biſkupow z Indultem/ áby námawiáli Luteryany kápłany ná Rzymſką wiárę/ obiecuiąc im grzechow odpuſzcżenie BielKron 234; Mieſzek mu [Papieżowi] ſię też iuż bárzo ſkurcżyć muśi/ gdy iego indulty nie płácą/ [...] kiedy pirwey kupcżył Byſkupſtwy Arcybiſkupſtwy/ opáctwy/ one po ſwey woli przedáwáiąc NiemObr 161, 153; O INDULTCIE v Oycá S. Papieżá vproſzonym/ ná podawánić Beneficiy kośćielnych w ſześć Mieśięcy. SarnStat 179 [idem 192], 193, 1308; [Teraz się wszytkim otworzyły oczy, Że indult mogą namacać i w nocy, Jako fałeszny, a wszej hańby pełny, Za który siła nastrzyżono wełny. Otwin(?)Erot 99].
Wyrażenie: »indult papieski« (1): coż mamy tedy cżynić v świętego Piotrá w Rzymie? [...] gdy ſam Pan w ſercu v káżdego cżłowieká będzie/ by iedno ktho ſwą chuć kniemu obroćił/ gdyż ták ieſt y ſámi to znaćie/ nic nam tedy po Indulćiech Papieſkich. BielKron 234; [Otwin(?)Erot 97].

Synonim: dyspensacyja.

AKtt