[zaloguj się]
[pdf]

JAGŁY (36) sb pl t

a jasne.

Fleksja
pl
N jagły
G jagieł
A jagły
I jagłami, jagły

N jagły (15). ◊ G jagieł (8); -eł (1), -(e)ł (7). ◊ A jagły (8). ◊ I jagłami (3) MiechGlab, RejZwierc (2), jagły (2) RejWiz, Mącz; -ami (2), -(a)mi (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Otłuczone ziarna prosa, kasza jaglana oraz potrawa z niej [w przekładach z łaciny jako tłumaczenie lat. milium]; milii grana, puls e milio Cn (36): Milium. Hirſz. Yágly. Murm 119; Mymer1 17; Bedł/ kapuſty/ iagieł: niechay. FalZioł V 64v, V 18a, 19a; GlabGad I2v; Maią mnoſtwo [...] zrzebczow j ſwierzopek ku iezdzeniu godnich kthorym krew puſzcżaiącz/ ſamę y theż z iagłami żrą [et cum milio vorant MiechSarm Bv]. MiechGlab 22, 22; RejWiz 15; BielKron 309; Lucanica, Kątna yątrznicá álbo ſam żołądek ſwini/ yágły albo ynſzem nądzieniem nádziány. Mącz 198a; Milium. Proſo/ Iágły. Mącz 221b, 196a; SienLek 9v, 177; A przodkowie náſzy zyadſzy gęś á ſmáżoną piecżenią á groch z iágłámi [...] vżywáli wolnych á weſołych myſli ſwoich RejZwierc 190v, 243; Calep 661b; GostGosp 167; KlonFlis E3.

W porównaniach (2): FalZioł I 69a; Cemu ludziem cżaſem bywaią na paznochciach białe punkti albo kropie iakobi iagły. GlabGad D5.

W połączeniach szeregowych (6): FalZioł V 94v; A ty weźmi ſobie Pſzenice/ Ięcżmieniá/ Bobu/ Socżewice/ Iágieł/ Wyki [Et tu sume tibi frumentum et hordeum et fabam et lentem et milium et viciam Vulg Ez 4/9]/ włoż to w iedno nácżynie/ y nádzyáłay chlebá álbo pláckow BielKron 96; Syr ſtáry/ Soczewicá/ Ber/ Iágły wſzelkie [są złego soku] SienLek 8v, 101v; BudBib Ez 4/9; GostGosp 130.

Zwrot: »(na) jagły tłuc« [szyk zmienny] (2): Skoro záśiawſzy/ Proſo tłuc ná Iágły/ áby potłucżone były GostGosp 76, 110.
[Wyrażenie: »jagły prosiane«: iednák lepſzy ieſt [ber] niżli iágły prośiáne Cresc 1571 184.] 
Szeregi: »jagły, kasze« (1): Zywność iágły/ káſze/ w becżkách to wſzytko pierwey odebráć GostGosp 92.

»jagły, (i, albo) krupy« [szyk 3 : 2] (5): Ony krupy y yágły/ dawnochmy poiedli RejZwierz 137, 137; Pisor [...] Stępkarz/ Zárnarz/ álbo krupiarz/ Który yágly albo krupy czini/ w ſtępách otłuka/ y w żárnách miele. Mącz 301b; SienLek 6v; WyprPl C2.

Synonim: »kasza jagielna«.

LW