[zaloguj się]
[pdf]

JESZCZEĆ (83) pt

-ć (82), -ci (1) GliczKsiąż.

Oba e jasne.

Sł stp s.v. jeszcze, Cn brak, Linde XVII w. s.v. jeszcze.

Uwydatnia kontynuację (inną od spodziewanej) (83):
A. Przy określaniu czasu trwania czynności lub stanu (50):
a. Uwydatnia kontynuację trwania czynności lub stanu; nadal, ciągle (7): PaprPan D3v; Ieſzcżeć mury ná ziemi leżą powálone/ Y polá do tey doby puſtyniámi ſtoią KochOdpr B4.

Z przymiotnikiem (3): yeſſcżemći ya żyw dziecyęcyu memu/ wiemći ya y tráfię wtho dobrze yáko ye mam chowáć GliczKsiąż E4; BielKron 160v; Ieſzcżeć tego w Krákowie ſwieżą pámięć mamy HistLan B3v.

Z przysłówkiem lub wyrażeniem przyimkowym (2): Yeſſczeć przez zwyerćyádło á pod przykryćyem widźimy KromRozm II n4v; CzechRozm 102v.

b. Uwydatnia określony moment trwania w przeszłości; już (1): Ieſczeć iádąc z Krákowá w dródze ſie vrwáło [strzemię]. WyprPl C3v.
c. Uwydatnia brak rozpoczęcia, trwania lub zakończenia spodziewanej czynności lub stanu; jeszcze nie; nondum Vulg (31):
α. Bez wyrażonego przeczenia: z przysłówkiem „mało” (5): Boć to łácno rozeznáć cżarno álbo biało/ Kto nie bacży zwycżáiow ieſzcżeć ná tym máło. Lácnoć więc bywa poznáć z Murzynem Cygáná/ Ale trudniey obácżyć co we wnątrz v páná. RejWiz 76; RejZwierz 23v, 46v, 100; RejPos 288v.
β. Z przeczeniem (26): RejRozpr F2; RejKup aa5v, aa8v; ieſzcżeć nikt przećiw nam ręki nie podnoſił HistAl H2v; GroicPorz t3; A ieſſcżeć ná thym nieprzeſtáie dobroć Páńſka [Parumque est hoc in conspectu Domini] Leop 4.Reg 3/18; BibRadz Ioann 7/6; BielSat H2; Ieſzcżeć niewidzę/ ſzcżegobych ſie práwie Vćieſzyć miáłá KochOdpr B3; LatHar 128; WujNT Ioann 2/4, 7/6; SkarKaz 551b; GosłCast 39; Ieſzczeć było dwudźieſte nie nádeſzło láto ZbylPrzyg B3.

Połączenie: »jeszczeć ... już« (1): Ieſzczecz ſie nicz nie ſtało iuż ſobie myſl pſuieſz RejJóz N2v.

Z przymiotnikiem lub zaimkiem przymiotnym (7): Rzekłá im/ bądźćie ſpokoyne/ Ieſzcżeć to żniwo niepewne BierEz O; RejPos 30; Ieſzcżeć nie tho miſtrz czo robi z nowego/ Więtſzy co dobre vcżyni ze złego. RejZwierc 214, 229; BielSpr 57v; LatHar 250, 583.

Z przysłówkiem lub z zaimkiem przysłownym (3): Ieſzcżeć nieprawie nieſzcżęſny kogo krzywda trapi Ale to ſnadz nieſzcżęſnieyſzy kto ſie na nię kwapi RejJóz H7; RejWiz 107; Wrócąć ſye y dobré látá/ Ieſczeć nie tu kóniec świátá. KochSob 57.

d. Uwydatnia możliwość (życzenie, nadzieję, obawę) trwania lub powtórzenia czynności oraz stanu w przyszłości; adhuc Vulg (11): Ieſczeċz ją toba zatrzeſę Niech jedno workow potrzeſę RejKup Bb; BibRadz Os 12/9; Cżemuſcie ták niedbáli á nikcżemni práwie/ Ieſzcżeć nam ſłużyć może fortuná łáſkáwie. PaprPan Hh3, Hh3; Ieſzczeć y ſpráwiedliwoćć będźie płáćiłá KochPs 142; SkarŻyw 41.

Z bliższym określeniem przewidywanego terminu (1): á iutro da Pan Bog ieſzcżeć zádam kilká wywodow CzechRozm 121.

W połączeniach z przysłówkiem określającym czas ogólnikowo (4): Abowiem ieſſćżeć coś málucżko [adhuc enim modicum]/ żeć ten kthory ma przyść prziydzie/ á nie omieſſka. Leop Hebr 10/37; RejZwierz 140v; Ieſzcżeć długo cżekáć [longum est Vulg]/ buduyćie domy á mieſzkayćie w nich BibRadz Ier 29/28, Ioann I3/33; WujNT Ioann 13/33.

B. Przy podkreślaniu dodatkowej czynności, ilości oraz intensywności (33):
a. Uwydatnia uzupełnianie; ponadto, oprócz; adhuc Vulg (14): RejJóz B3v; więc tu iuſz wſſyſtcy ſynowie twoi? Odpowiedział Iſái: Ieſſcżeć ieſt ieden niewielki/ á páſie owce. Leop 1.Reg 16/11; RejZwierz 108v.
α. Z comp uwydatnia inną od spodziewanej intensywność (11):

Z przysłówkiem (5): RejWiz 121v; SienLek 103; Ieſzcżeć tego więcey ma być pánie Lupá/ potrzebá ku temu áby był muzykiem GórnDworz H; á głodnego ná tho mieyſce poſádzicie/ ieſzcżeć gorzej będzie/ y więtſzy kłopot ludzie będą mieli. RejZwierc 39v; CiekPotr 82.

Z przymiotnikiem (6): [Bóg] Ktory tu ſłońce iáſne iáko ſwiecę ſpráwił/ Ieſzcżeć ſobie podobno więtſzą moc zoſtáwił. RejWiz 154v; RejFig Cc2v; RejPos 137; KochMRot B3.

Z elipsą rzeczownika „rzecz” (2): LibMal 1554/188v; Bá ieſzczeć więtſzą powiem. OrzRozm I2v.

b. Z odcieniem ekspresywnym; przy dodatkowym wyjaśnianiu uwydatnia kontrast tego, co istnieje, z tym, czego się spodziewano (19):
α. Nawet, co więcej (10): RejJóz H3; RejKup g5v; Pirweyś piyał gorzałkę/ dziś żuwkę gotuią/ Pięknie przykorzeniwſzy ieſzcżeć ocukruią. RejWiz 60v; Ieſzcżeć ná zamiar ieden drab zoſtánie. KochSz B4v.

Połączenia: »a jeszczeć« (2): otoż maſz nápoły/ á ieſzcżeć náddawam/ Abowiem więcey łupin/ y worći przydawam. RejFig Ee2; RejPos 210v.

»jeszczeć i« (1): Zártom nikt ſię nie śmieie/ ná gniéw nic niedbáią/ A ieſli ſłowo rzeczeſz/ ieſczeć y náłáią. KochFr 115.

»jeszczeć ktemu« (3): Ieſzczeć ktemu powiem/ ták bes Kápłaná ludźie ſą nie ſmáczni/ iáko mięſo bes ſoli OrzRozm E; Mącz 43c; RejPos 133.

β. I tak, mimo to (7): Nie będzieli mey pilnoſći Iſćie nie vydzieſz trudnoſći Ale gdyby chćiał dołożyć Mogłoć by twe práwo ożyć Ieſſczeć bych ia dziurę nálazł Kędy byś ſtey ſieći wylazł RejRozpr Fv; RejPos 60v, 325.

Połączenie: »jeszczeć wżdy« (2): RejPos 230; [po omówieniu pychy papieży:] Ieſzcżeć wżdy poniekąd ten tytuł [servus servorum Dei] mogł Grzegorzowi pierwſzemu/ wielkiem názwánemu ſłużyć CzechEp 333.

Fraza: »jeszczeć by to nic« (2): [przy rozważaniu kary wiecznej:] vlituy ſie ſam nád ſobą [...] Bo ieſzcżećby tho nic/ áby tho márne á docżeſne ciáło twoie ná iákie ſrogośći álbo ná iákie pomſty docżeſne przyść miáło RejPos 262, 292v.
γ. Przynajmniej (2):

Połączenie: »jeszczeć wżdy« (2): Bo byś nie bacżył á nie rozumiał/ ieſzcżećby tho wżdy zá mniey gorſze mogło być przyććiono. RejZwierc 268, 236.

Synonimy cf JESZCZE.

Cf JESZCZEŻ

JZ