[zaloguj się]
[pdf]

JUNAK (12) sb m

a pochylone.

Fleksja
sg
N junåk, junåcy
G junåk(o)w
A junåka, junåki
I junåki(e)m

sg N junåk (6). ◊ A junåka (1). ◊ I junåki(e)m (1). ◊ N junåcy (2). ◊ G junåk(o)w (1). ◊ A junåki (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XIX w.

Młody mężczyzna, młodzieniec; zuch, śmiałek, chwat; często w odniesieniu do żołnierza; tiro Cn (12): Tak że on ſin chocia niſſzego ſtanu: wſzakoż vroſł cyſthim Iunakiem y mężem barzo mocznym. MiechGlab 29, 58; Był też Krol Appollon wielkiey mądrośći/ á ſwym dworſtwem bárzo pocżeſny á żywotem iunak wielmi vdátny. HistRzym 9, 12 12 r.]; PaprPan B3v, Q; Tedy poſzedł Dawid y Iunacy iego [et viri eius] do Kiehile/ y vderzył ná Peliſztymy/ y zágnał ſtátki ich/ á ſámy poráził porażką wielką BudBib 1.Reg 23/5; Mieczyſław wtory. KAdziel temu prząśdz, a nie cne Polaki, Przyſtało rządźić, ſerdeczne iunaki. KlonKr C2; Będźiećie mieć ſtroże dobre Daćieli pieniądze ſzcżodre. (did) Vkaże ná drugie. (‒) Boć to tu ſławni Háyducy Smieli/ y duży Iunacy. MWilkHist B3v; GrochKal 25.

W charakterystycznych połączeniach: junak czysty, dobry (2), duży, rzeźwy, serdeczny, śmiały, udatny.

Wyrażenie: »junak zbrojny« (1): Owa przyſzedł cżas woienny/ Wśiadſzy ná koń iunak zbroyny: Miedzy nieprzyiaćiele wyiał BierEz L2v.

Synonimy: gołowąs, młodzieniec, młodzieńczyk, młodzik, młodzionek, młokos, mołojec, okrzos, szpiczak, wyrosłek.

JW