[zaloguj się]
[pdf]

KADZIDLNICA (43) sb f

kadzidlnica (20), kadzielnica (15), kadzilnica (5), kadzidłnica (1), kadziełnica (1), kadziłdnica (1); kadzidlnica Mymer1, RejWiz, RejZwierz (2), RejAp (4), RejPos, BudBib; kadzielnica SkarŻyw (8), Calep (3); kadzilnica BudNT (2); kadzidlnica : kadzilnica BielKron (4 : 1), WujNT (1 : 2); kadzidlnica : kadzidłnica KrowObr (4 : 1); kadzidlnica : kadziłdnica BibRadz (1 : 1); kadzielnica : kadziełnica Leop (4 : 1).

Oba a jasne; teksty nie oznaczają é.

Fleksja
sg pl
N kadzidlnica
G kadzidlnice kadzielnic
A kadzidlnicę kadzidlnice
I kadzidlnicą kadzidlnicami
L kadzidlnicy
inne pl N a. A - kadzidlnice

sg N kadzidlnica (5). ◊ G kadzidlnice (1). ◊ A kadzidlnicę (17). ◊ I kadzidlnicą (2). ◊ L kadzidlnicy (1). ◊ pl G kadzielnic (2). ◊ A kadzidlnice (9). ◊ N a. A kadzidlnice (1). ◊ I kadzidlnicami (4).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Naczynie kościelne do palenia kadzidła; turibulum Mymer1, Calep, Cn; acerra Calep, Cn; infumibulum Calep; batillum, patella, patillum, patulum Cn (43): Thuribulum. Reichffas. Kadżidlnica Mymer1 8; KrowObr 91, Tt3; RejWiz 160; Takież [zabrali] y kádziełnice/ y bánie: ktore były żłote.Leop 4.Reg 25/15, Num 16/17 [2 r.]; RejZwierz aa4, 107; BibRadz Hebr 9/4; przykaż Eleázárowi áby kádzidlnice moſiądzowe zebrał od ſpalonych ludzi/ á roſklepał ná bláchy BielKron 41, 38, 41 [2 r.]; RejAp 71 [2 r.], 71v, 72; RejPos 166v; BudBib Eccli 50/9; Inſzy lepak án-ioł [!] przyſzedł/ y ſtánął przed ołtarzem/ máiąc kádzilnicę złotą [habens thuribulum aureum]: y dano mu zápáchy mnogie BudNT Apoc 8/3, Apoc 8/5; A nietylko ſamy ſektmiſtrze: ále y one pány/ [...] ktorzj kádzielnicę kápłáńſką bráć w rękę znimi śmieli/ pozábijał P. Bog SkarŻyw 483; á nioſąc kádzielnicę przed ołtarz/ z inąd obcego ogniá nábráli/ y nań kádzidłá ku ofierze wonney náłożyli SkarŻyw 492, 492 [5 r.], 570; Calep 15b, 535a, 1095b; Y wźiął ánioł kádźilnicę/ y nápełnił ią ogniem z ołtarzá/ y wrzućił ná źiemię WujNT Apoc 8/5, Hebr 9/4, Apoc 8/3.

kadziedlnica z czym (1): Weźmiż każdy z was Kádzielnicę ſwoię z węgliem/ y nákłádzie kádzidłá offiáruiąc Pánu dwie śćie á pięćdzieſiąt Kádzielnic Leop Num 16/17.

W połączeniach szeregowych (4): Abowiem kiedybyśćie w ſámym Kryſtuſie S. Bożym/ vzdrowienie duſzne y ćieleſne [...] pokłádáli [...]/ tedybyśćie do Kryſthuſá/ Oleiow/ Ogniow/ Gromnic/ Swiec/ Lamp/ Kádzidłnic/ Popiołow/ Bágnow/ Kwiatkow/ [...] nieprzykłádáli KrowObr 80v, 241; Leop Ex 25/29; A Hethman pobrał wiadra y kádźiłdnice/ bánie/ gárnce/ świecżniki/ możdżerze/ y kubki/ y wſzythki nacżynia złote y ſrebrne. BibRadz Ier 52/19.

W charakterystycznych połączeniach: kadzidlnica kapłańska, mosiądzowa, złota (6); brać kadzidlnicę, mieć (6), nagotować, napełnić (2), nieść, trzymać, wymyślić (2), wziąć (7); kadzidło w kadzidlnicy.

Wyrażenie: »kadzidlnica ku kadzeniu« (1): (marg) Nacżynie koſcielne. (–) Kádzidlnice ku kádzeniu/ bánie/ konewki. BielKron 33.
Szereg: »turybularz albo kadzidlnica« (1): Przeſto Lew Papieſz tym imieniem trzeći/ Thurybularze álbo kádzidlnice/ iedny złote/ drugie ſrebrne/ drugie moſiądzowe wymyſlił KrowObr 91.

Synonim: turybularz.

Cf KADZIDLNIK

ZCh