[zaloguj się]
[pdf]

KAFTAN (20) sb m

kaftan (19), koftan (1); kaftan : koftan LibMal (1 : 1).

-w- (8), -f- (6), -ff- (4), -ph- (2).

Pierwsze a jasne, drugie pochylone, tekt nie oznacza ó.

Fleksja
sg pl
N kaftån
G kaftåna kaftån(o)w
D kaftån(o)m
A kaftån kaftåny
I kaftån(e)m
L kaftånie kaftåni(e)ch

sg N kaftån (3). ◊ G kaftåna (7). ◊ A kaftån (2). ◊ I kaftån(e)m (2). ◊ L kaftånie (1). ◊ pl G kaftån(o)w (1). ◊ D kaftån(o)m (1). ◊ A kaftåny (2). ◊ L kaftåni(e)ch (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XIX w.

1. Określenie ogólne na różne rodzaje górnej części ubioru męskiego; exomis Calep, Cn; colobium, exomium, pectorale, subucula, tegumen pectoris, texta, thorax laneus, tunica Cn (11): Iako ya szyva [!] poczesnye y nyechova [!] rzeczy kradzionych wswem domv Tho yesth koszvchow svkyen czapek any passa srebrnego any kawtanow wasznosczy yako trzydziesczy kop ZapWar 1524 nr 2160, 1533 nr 2358, 1545 nr 2631, 2633; thelko tho wye ze yeden ſnich yeſt liſſowathi, a myall podſſoba konya ſziwego ſuknya Czerwona nyemyeczka y koffthan LibMal 1548/146, 1544/78; RejWiz 167v; ono ieſzcże y ſam Mſzał Papieſki/ ktory podobny ieſt onym ſtárym káwtanom/ w ktore więc ſnadź y obruſy/ y zgrzebi/ y wełnę y báwełnę/ y niewiedźieć co tyle tkano CzechEp 241; Calep 390a.

W charakterystycznych połączeniach: kaftan płocienny, stary, zamszowy, zgrzebny.

Wyrażenie: »natkany [= pikowany, watowany] kaftan; nasłanie kaftana« (1; 1): Iuż więc chłopá oſzyway w nátkánym káwtanie RejWiz 192; KochWr 28.
2. Górna część uzbrojenia, uszyta z kilku warstw skóry lub płótna; lorica linea, thoracomachus, thorax (bellicus) Cn (7): yakom ya nyenaseth do domv yey [...] nyewsyalem yey [...] myecza przelbicze any kawthana ZapWar 1537 nr 2575; A drudzy po powietrzu rozlicżnie ſie broią. Z miecżmi/ z łuki/ w káwtaniech/ drudzy z árkábuzy RejWiz 166; Więc ſie śmieią łotrowie/ kiedy cie prowádzą/ Gdy cie ledwe s káwtanem y ná ſzkápę wſádzą. RejWiz 192; Máią Zbroie doftáthek/ Bechtyry/ Páncerze/ Káfftany/ Szołomce BielSpr 66; SkarŻyw 399; WyprPl C3; KmitaSpit C2.
3. n-pers Być może przezwisko (2): ZYemiánin ſtáry Káftan/ do miáſtá przyiechał RejFig Cc5v, Cc5v.

Synonim: 2. kabat.

MM