[zaloguj się]
[pdf]

KLUCZKA (8) sb f

Fleksja
sg pl
N kluczka
G kluczki
A kluczkę kluczki

sg N kluczka (3). ◊ G kluczki (1). ◊ A kluczkę (2). ◊ pl A kluczki (2).

Sł stp w innym znaczeniu, Cn notuje, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.; poza tym XVII – XIX w. w innym znaczeniu.

Wybieg, fortel, podstępny, sposób pokonania kogoś; cautio Mącz, Cn; cautela Mącz; architectatio, architectio, ars, ars contra artem, artificium (accusatorium a. simulationis), astus oppugnationum, astutia, aucupium, captio, captiuncula, decipula fraudis, dolus (consutus a. doctus a. malus), fabrica, fala, fallacia, fictio, fucus, laqueus, ludificatio, machina, machinamentum, machinatio, machinatus, methodion, pictura, prestigia, sutela, techna, tendicula Cn (8): Cautela, Wymówká/ y kluczká/ opatrność/ álbo obroná. Mącz 42a; Suspectum est mihi hoc. Nie chce mi ſie temu wierzić/ obawam ſie yákiey kluczki w tym. Mącz 406d, 42a.

kluczka na kogo (1): Zelázo o trzech rogách kończiſtych/ záwżdy yednym rogiem wzgorę ſtoyące yákożkolwiek bywa rzuczone. Stárych kluczká byłá ná nieprziyaciele. Mącz 238a.

Zwroty: »[na kogo] kluczkę naleźć« (1): á kiedy ten záſię mnima/ by był ná koniu [= w łuskach]/ to go ſłowy oboiętnymi záwieſzą/ álbo nań klucżkę iáką naydą/ áby ſie ſnim pogniewáć GórnDworz Dd3v.

»kluczkę zakładać (a. założyć) [na kogo]« (3): Imminere rebus alicuius, Czuháć/ godźić/ Prziczyn ſzukáć/ kluczki zákłádáć ná kogo. Mącz 207c, 317a; CzechRozm 103v.

Synonimy: fortel, hak, hanszlak, kunszt, podstępek, praktyka, przemysł, sidło, sztuka, wymysł, zasadka.

ZCh