[zaloguj się]
[pdf]

KROLOWANIE (93) sb n

krolowanie (92), krolewanie (1); krolowanie : krolewanie OpecŻyw (3 : 1).

Pierwsze o pochylone, drugie jasne; a jasne; oba e pochylone.

Fleksja
sg
N królowani(e)
G królowaniå
D królowaniu
A królowanié
I królowani(e)m, królowanim
L królowaniu

sg N królowani(e) (7). ◊ G królowaniå (65); -å (61), -a (2), -(a) (2); -å : -a Leop (8 : 1), BudBib (10 : 1). ◊ D królowaniu (2). ◊ A królowanié (12); -é (2), -(e) (10). ◊ I królowani(e)m (1) RejZwierc, królowanim (1) SkarKazSej. ◊ L królowaniu (5).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVIII w.

1. Sprawowanie władzy królewskiej, okres panowania; regnum PolAnt, Vulg (75): Turecki Ceſarz [...] odeſłał mię z thákowym poſelſtwem/ ábym iáſnośći wáſzey/ imieniem iáſnośći iego/ winſzował wſzego dobrego/ ſzcżęſliwego ná długie cżaſy pánowánia fortunnego krolowánia. BielKron 331v, 329, 332 [2 r.]; KwiatKsiąż A3; RejAp 55; SarnStat 3; SkarKaz )(4; SkarKazSej 677b.

krolowanie czyje [w tym: G sb i pron (33), pron poss (12), ai poss (10)] (55): MetrKor 34/135v; OpecŻyw [194]; Za panowaniá námiloſćiwſſégo Zygmunnta Krola Polſkiégo/ Roku iego Krolowaniá 18. Lata bozégo 1524. ForCnR E3v; BielŻyw 149; Roku pierwſſego Krolowániá Cyruſowego [Anno primo regnante Cyro] Krol Cyrus przykazał dom Páńſki [...] budowáć Leop 3.Esdr 6/24, 4.Reg 12/1, 17/6, 1.Esdr 6 arg, 3.Esdr 5/72, 6/17 (9); BibRadz I 196a marg, 4.Reg 18/9; RejZwierz 1v; OrzRozm E4; BielKron 69v, [842]v, 87v; OrzQuin V2; BiałKaz D2; BudBib 1.Par 26/31, 2.Par 15/19, 16/1, 12, 1.Esdr 8/1 (11); CzechRozm 124, 132, 136, 136v, 139 (9); ModrzBaz 21, 102; ſkazuiemy [...] áby [...] Poſłow ná Séym Wálny nie więcéy obiérano/ iedno ták wiele/ iáko przedtym obiérano zá ſczęſnęgo [!] królowánia przodków náſzych [regnantibus feliciter praedecessoribus nostris JanStat 117] SarnStat 42; Roku Bożégo M.D. LXXX Dźiewiątégo/ Królowánia náſzégo Roku wtórégo. SarnStat 876, 1037, 1044, 1066, 1178, 1186 (9); Y Sálomon początki krolowánia ſwego budowánim kośćiołá y zbieránim nań máteryi poświęćił. SkarKazSej 679a. Cf W połączeniu szeregowym.

krolowanie nad kim (4): Leop 4.Reg 10/36; Dokądże ty płákáć będzieſz Saulá á iam go odrzućił od krolowániá nád Izráelem [a regnando super Israel]? BudBib 1.Reg 16/1, 3.Reg 6/1; SkarKazSej 689a.

G bez przyimka w funkcji okolicznika czasu (1): Sſtáło ſie to krolowánia Amázyaſzá roku pánowánia iego lat XIIII. BielKron 87v.

W połączeniu szeregowym [czyje] (1): Papieſz iuż ná ten tzás nie niemyſlił o rozmnożeniu chwały y Kroleſtwá Bożego/ iedno thylko iákoby rozmnożył chwałę/ moc/ y krolowánie ſwoie po wſzyſthkim ſwiećie. KrowObr 33.

Szereg: »krolowanie i panowanie« (2): wiećie żo zá Krolowánia/ y pánowánia iego. [...] vwoiennych potrzebách Pan Bog was ſzcżęśćił BiałKaz D2; ModrzBaz 102.

Iron. (1): Straczil to lwik Czo ma kotek Bo twoie krolowanie Siedziecz w tei klozie moy panie A wſſiſczi o tobie radzą Chocziacz i ieſcz doſicz dadzą RejRozm 407.

a. O Bogu [czyje] (8): Oto krol/ pán ij buog naſs/ wynidzmy a zabieżmy iemu/ iego kroléwaniu konietz niebędzie. OpecŻyw 167; RejPs 68; CzechRozm 186; SkarŻyw 363, 504; CzechEp 328.
Szeregi: »moc i krolowanie« (1): ná cżeść y chwałę Bogá wtroycy iedynego/ ktoręgo [!] moc y krolowánie ná wieki wiekom. Amen. SkarŻyw 312.

»krolowanie a panowanie« (1): Iako ieſt oſſwiecenie wnas ſlowa bozego/ y też krolowanie á panowanie ducha ſwiętego y woléy ſyna bożego SeklKat S3.

2. Pobyt w królestwie niebieskim, wieczna szczęśliwość z Bogiem (10):

krolowanie przy kim (1): cżekáią w roſkoſzy powſtánia ſwego y s ciáły ſwemi/ á onego iuż wiecżnego krolowánia ſwego przy Pánu ſwoim RejAp 168v.

krolowanie z kim (7): BierRaj 20; Dáy nám mily panie Z naſſych grzéchow powſtanijé/ A s tobą krolowanijé. OpecŻyw 171v; SeklPieś 16; ArtKanc F17v, M5v, V3; PowodPr 35.

Wyrażenia: »krolowanie w niebie« [szyk 1 : 1] (2): Pan Bog tobie [...] ty żywoty świętych podaie: ábyś ſie/ o ſtanie świętych Bożych po śmierći/ y o krolowaniu wniebie duſz ich vkrzepcżył. SkarŻyw A4; ArtKanc M5v.

»wieczne, na wieki krolowanie« (2 : 2): day tu dobre pomyeſſkanye a potim ſtobą wyeczne krolyowanye. BierRaj 20; OpecŻyw 154; SeklPieś 16; RejAp 168v.

3. Władza, godność królewska (6): Też y brátá ſwego właſnego Smerdyn zábił dla krolowánia BielKron 114, 117v, 118v; iáko im Pan Bog błogoſłáwił/ y ludowi onemu ktory ná ten cżás pod krolowániem ich był. RejZwierc 42v; QVASI EX CONTRACTV zową, iáko gdy Królowie przez poſły ſtánowią małżenſtwá ſwé: álbo téż gdy ſie o Królowánié ſtáráią przez poſły, y condicię prziymuią. SarnStat 1267.
Szereg: »krolowanie i zwirzchność« (1): krolowie [...] podáwáią pod nogi iey krolowánie y zwirzchnośći ſwoie RejAp 145.
*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Rectio – Rządzenie, krolowanie. Calep 906b, 906b.

Synonimy: panowanie, władanie.

Cf BEZKROLOWANIE, KROLESTWO, KROLOWAĆ

AK