[zaloguj się]
[pdf]

BAŁAMUT (20) sb m

bałamut (12), bałamunt (7), bałamant (1); bałamut OrzList, RejZwierz, OrzQuin (2), PaprPan (2), ModrzBaz, ReszPrz, CiekPotr (3), KlonWor; bałamunt RejKup, bałamunt : bałamant (6 : 1) Calep.

Oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N bałamut bałamutowi
G bałamut(o)w
D bałamut(o)m
A bałamuta bałamuty
I bałamut(e)m

sg N bałamut (9). ◊ A bałamuta (2). ◊ I bałamut(e)m (4). ◊ pl N bałamutowie (2). ◊ G bałamut(o)w (1). ◊D bałamut(o)m (1). ◊ A bałamuty (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

Błazen, głupiec, oszust, krętacz, człowiek niepoważny, szerzący zαmęt; w polemice religijnej katolicko-protestanckiej – o przeciwniku; bacelus [baceolus], bardus, exors, fatuus, gurdus, insulsus, stolidus Calep; futilis homo, gerro, nebulo, nequam, nugator, ridiculum caput Cn (20): Ten bedać Xiązenczem wielkym A władayącz ſtanem wſſelkym Vdał ſię wrzeć ſtem Balamuntem I chczał by ycz yego putem RejKup X3; OrzList g4v; Bo proficiat illius/ mowi/ ad ſalutem/ A co rzec kiedy bluźni/ s ſlepym báłámutem. Będzye mu proficiat/ daſzli mu [koniowi] go [owsa] korzec/ Niżli garść ſwięconego RejZwierz 107v; iedni [posłowie] dźierżą z Stánkárem/ drudzy z Cálwinem/ trzeći z Lutrem/ czwarći z Góniącym/ ini z Sárnickim/ drudzy z Grzegorzem/ j z inemi. A któżby té Báłámuty wyliczył? OrzQuin V3v, Aa2v; A odłożywſzy kuflá nie daway Státutá/ Prętko on s ſwoiey głowy s ciebie báłámuta/ Vcżyni PaprPan I4v, Bb4; ReszPrz 110; Bardus ‒ Cziuła, bałamunt. Calep 124a; Gurdus – Bałamunt wielki błazen. Calep 466b; Insulsus ‒ Nie ſoloni, balamant. Calep 547a, 121a, 384b, 410b, 1008b; CiekPotr 42, 74, 85; A on iſty báłámut ze dzwonkiem y z puſzką/ Zywie ná tę łeż dobrze y z ſwą pánią duſzką. KlonWor 48.
Szereg: »bałamutowie i wykrętacze«: Ma ſię tedy o to ſtáráć vſtawcá/ áby ártykuły práwne krotkim wykłádem obiáśnił/ dla báłámutow y wykrętácżow [propter sycophantas et cavillatores] ModrzBaz 100.

Synonimy: błazen, ciuła, klekot, matacz, niecnota, plotka, wykrętacz.

BZ