[zaloguj się]
[pdf]

KUSICIEL (19) sb m

W N sg e prawdopodobnie pochylone, w pozostałych przypadkach jasne (tak w -ciel, -ciel-; tak też WujBib).

Fleksja
sg pl
N kusiciél
D kusicielowi kusiciel(o)m
A kusiciela
I kusiciel(e)m

sg N kusiciél (12). ◊ D kusicielowi (1). ◊ A kusiciela (2). ◊ I kusiciel(e)m (3). ◊ pl D kusiciel(o)m (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI ‒ XVII w.; poza tym XVII – XVIII w. w innym znaczeniu.

1. Ten, kto namawia, zachęca do złego obiecując jakies dobra; tentator Calep, Cn; malesuada vitii, (per)suasor, solicitator Cn (18): Calep 1054b; Bog nie ieſt kuśićielem/ áni przyczyną grzechow. WujNT 785.

[kusiciel do czego: Bog nie yeſt kuſicielem do złego. HerbNauka 440 (Linde).]

kusiciel czyj [w tym: G sb (2), pron poss (1)] (3): Bo ſłuchay co tu Pan tym pokrytym kuśicielom ſwoim powiedáć racży/ mowiącz z nimi o tey wolnośći/ ieſli máią dáć cżyńſz Ceſárzowi ábo nie. RejPos 252; Abowiem Bog nie ieſt kuśićiel złych ludzi [Deus enim intentator malorum est]: á ſam nikogo nie kuśi. WujNT Iac 1/13, s. 787.

a. O szatanie (13): TarDuch B2; KrowObr 179v; RejPos 69v; ten [szatan] dla thego ludźie kuśi/ áby ie oſzukał á z drogi zepchnął. Przeto też w Piſmie BOżym Kuśićielem go zową. KuczbKat 425; CzechEp 14; Y przyſtąpiwſzy kuśićiel [tentator]/ rzekł mu: Ieſliś ieſt Syn Boży/ rzecz áby to kámienie sſtáło ſię chlebem. WujNT Matth 4/3; Ale tákowey dumy nieśćierpiał P. Kryſtus kuśićielowi / y znią go do piekłá wpędźił/ mowiąc: Idź precż Szátánie PowodPr 34.

kusiciel czyj (1): Onego też kuśićyelá ſwoyego [Pan Jezus] zgromił KromRozm II v4.

Wyrażenia: »kusiciel ciemny« (1): Vderzył záſię ná mię pokuśnik moy [...] ále tyś mię hámował/ ábym nie zezwolił. Przyſzedł kuśićiel ćiemny/ ták iákim ieſt/ ále ábym onym wzgárdźił/ tyś mi śiły dodał. LatHar 590.

»diabeł kusiciel« (2): CzechEp 107; A gdy łáknął náſz Pan Zbáwićiel/ przyſzedł k niemu Diabeł kuśićiel/ tám go kuśił pokuſámi dźiwnemi/ ále nic nie wygrał z nimi. ArtKanc C16v.

»przewrotny kusiciel« (1): Abowiem náſz Nieprzyiaćiel/ zły duch, przewrotny kuśićiel/ pokuſy nam ćięſzkie ſtroi ArtKanc M19v.

»kusiciel szatan« (1): gdy by ſię kto ná ſámym ſzcżerym ſłowie buduiąc/ ſzcżerze też y prawdźiwie nie iáko kuśićiel ſzátan/ ále iáko zbáwićiel Chriſtus Pan/ mowił CzechEp 109.

2. Ten, który coś zamierza, próbuje czegoś nowego; molitor rerum novarum Cn (1): Molitor, Kuśićiel ten który przed ſię co wziął. Mącz 229d.

Synonimy: 1. pokuśnik.

TZ