[zaloguj się]
[pdf]

KWILIĆ (13) vb impf

kwilić (6), kwielić (7); kwilić ArtKanc, RybGęśli, GosłCast, KlonWor; kwielić BartBydg (2), RejFig; kwilić : kwielić KlonŻal (2 : 4).

kwielić z tekstow nie oznaczających é.

Fleksja
inf kwilić
indicativus
praes
sg pl
1 kwil(e)my
3 kwili kwilą
praet
sg pl
3 m kwielił m pers kwielili
imperativus
pl
3 niech kwielą

inf kwilić (1). ◊ praes 3 sg kwili (5). ◊ 1 pl kwil(e)my (1). ◊ 3 pl kwilą (2). ◊ praet 3 sg m kwielił (1). ◊ [3 pl m pers kwielili.] ◊ imp 3 pl niech kwielą (1). ◊ part praes act kwiląc (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

I. Intransit. (12):
1. Wydawać głos charakterystyczny dla ptaka; clangere BartBydg, Cn; pipiare BartBydg (4): BartBydg 257 [2 r.]; Nie ták kwieli ſłowicżek we krzu roznogłoſy. KlonŻal B2.

kwielić na kogo (1): IAſtrząbá miał mieſzcżánin/ ná niewiáſtę kwielił RejFig Dd2v.

2. Płakać, lamentować, rozpaczać (8): on ſię Sátyr śili/ Miedzy gminem rogátym naſmutniey ſam kwili: Co go náſzy Polacy polá roſkopuiąc Wygnáli z Sármácyey/ á láſy rumuiąc. KlonŻal B, C, D2v [2 r.]; RybGęśli D2.

W przeciwstawieniach: »kwilić ... krotochwilić, śmiać się« (2): ArtKanc K2v; lepiey czáſem wniść gdźie od żalu kwielą (Iáko piſmo mowi) niż tám kędy krotochwilą. KlonŻal A2v.

Zwrot: »kwilić lamentliwie« (1): Prośi/ bym odpuśćiłá/ kwiląc lámentliwie GosłCast 56.
Szereg: »łkać i kwilić« (1): Błogosłáwieni ći ſą ktorzy tą to chwilą/ bezpráwie tu nioſą, á łkáią y kwilą/ Biadá kto ſię śmieie/ bo k wiecżney rádośći nie máſz w nim nádzieie. ArtKanc K2v.
II. Transit. (1):
1. Drażnić [kogo] (1): Záwſze kwili ſąśiády/ vſtáwnie wydźiera Chude ſzkápy/ noſáte z obory wywiera. KlonWor 14; [A dla tego wſtąpiwſſy ná morze kwielili Moyzeſſá [irritaverunt Moysen] ná morzu czyrwonym. WróbŻołt (Mc. Scharffenberg) 1539 105/16].

Synonimy: I.2. lamentować, łkać, narzekać, płakać, żalić się; II.1. drażnić, kusić, pobudzać, podpuszczać, podszczuwać, prześladować, wywabiać, wywoływać, wyzywać, wzywać.

Formacje współrdzenne: zakwielić, rozkwilić, zakwilić.

Cf KWIELĄCY, KWIELENIE

JB