[zaloguj się]
[pdf]

ŁGARSTWO (17) sb n

a oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N łgarstwo łgarstwa
G łgarstwa
D łgarstwu łgarstw(a)m
A łgarstwa
I łgarstw(e)m

sg N łgarstwo (6). ◊ G łgarstwa (2). ◊ D łgarstwu (1). ◊ I łgarstw(e)m (3). ◊ pl N łgarstwa (2). ◊ D łgarstw(a)m (1). ◊ A łgarstwa (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

1. Wprowadzenie w błąd, kłamstwo; mendacium Mącz, Cn; infitiatio, nugacitas Mącz; falsimonium Calep; mendaciunculum, mentitio, vanitas (orationis), vanitudo Cn (9): od tey lekkośći á nikcżemnośći łgarſtwa máyą być ſrogo tákowi odſtraſzani. KwiatKsiąż C2v; żadna rzecż więcey ſtárſzych naſzych nie obraża iáko młodzienćżykow [!] łgarſtwa KwiatKsiąż C2v; Mącz 115c, 216c, 252d; MycPrz I [C]2; Calep 406a.
Przysłowie: kłamliwi ſzálbierze od łgárſtwá ſwe dzieło Zácżynáią KlonWor **2v.
Zwrot: »łgarstwem się bawić« (1): Sycophantor – łgarſtwem ſie bawie, metluię. Calep 1039a.
2. Wymysł, fałsz, nieprawda; fabula, mendacium Mącz (8): Mącz 113b; Ták niebogá [oszukana przez chytrych oszustów] ſámopás puśći goſpodárſtwo: Iuż iey záwſze ná myśli będźie ono łgárſtwo. KlonWor 48.

W połączeniu szeregowym (1): naukę [biskupa krakowskiego] Pan Bog zowie przes ſwoie ſwięte Proroki [...] ćiemnośćiámi/ kwáſem/ bábſkimi baſniámi/ łgárſtwem/ chythrośćią ludzką KrowObr A2v.

W przeciwstawieniu: »łgarstwo ... prawda« (2): KrowObr 242; [szatan] dopuſzcża áby obrázy Kryſtuſowe były málowáne/ ábo że Kryſtus obecny ieſt w chlebie/ gdyż obrázámi y tym chlebem práwie do gruntu Kryſtuſá zniſzcżył/ ſpołem y pewność zbáwienia/ łgárſtwá miáſto prawdy zoſtáwiwſzy. GrzegRóżn E3.

Zwrot: »łgarstwu wierzyć« (2): ći/ ktorzy prawdzie Bożey wierzyć niechćieli/ ále woleli łgárſtwu wierzyć/ áby náwieki zginęli. KrowObr 242; GrzegRóżn D4v.
W przen (2): Sinon Siſyphow ſyn náſtrzępił go [sztuczny worek Judaszow = chuć do cudzego] łgárſtwem. KlonWor **2v.
Wyrażenie: »bardzo dziwne greckie łgarstwa« (1): Portentoſa Graeciae mendacia Bárzo dźiwne Greckie łgárſtwá Portentissimum opus. Mącz 445d.

Synonimy: fałsz, kłamstwo, łeż, matactwo, nieprawda.

Cf 1. ŁEŻ, ŁGANIE

TK