[zaloguj się]
[pdf]

ŁUCZYWO (19) sb n

Fleksja
sg
N łuczywo
G łuczywa
D łuczywu
A łuczywo
I łuczyw(e)m
L łuczywie

sg N łuczywo (5). ◊ G łuczywa (6). ◊ D łuczywu (1). ◊ A łuczywo (4). ◊ I łuczyw(e)m (1). ◊ L łuczywie (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

Żywiczne drewno sosnowe, przeważnie z korzeni, pocięte na drzazgi, służące do podpalania i oświetlenia; taeda Mącz, Calep, Cn; pinum BartBydg (19): BartBydg 116; Teda, drzewo żywicą ciekące yáko y ſośnia/ ku paleniu á ſwieceniu nie mniey yáko łuczywo dobre. Mącz 441d; SienLek 172v; [próżniak] iedno leży iáko ſprochniáły pień/ ktory iuż áni ná ſtándur pod przecieś/ áni ná łucżywo ſie nie przyda/ iedno iż mrowki pod nim gmerzą á kokoſzy grzebą. RejZwierc 160v; Calep 1050a; Lucżywá zá piecem nie chowáć: bo [...] ſie od tego zápaláią y pogorywáią wſzyſtki dwory. GostGosp 22, 56, 86 [2 r.], 152; Gdy záyźrzy gąſek flis/ iego to żniwo/ Wnet ſię vkrádnie [!] rzkomo po łuczywo KlonFlis F3v, F3v [2 r.], H4v.
Zwroty: peryfr. »w komin kłaść łuczywo« = rozpalać w kominie (1): Smácżniey ſie więc pije piwo/ Gdy w komin kłádą łucżywo. RejZwierc 237.

[»łuczywo kopać« = wykopywać karp na łuczywo: Ci wszyscy ogrodnicy nie dawają żadnego czynszu, tylko łuczywnego dawają po 1 kapłunie, dlatego, aby jem było wolno łuczywo kopać i rąbać na potrzebę swoję. LustrRaw 192, 37.]

Wyrażenia: »łuczywo smolne« [szyk 2:1] (3): FalZioł IV 29b; Weźmi [...] Szczépkę łuczywá ſmolnégo/ Warz to dobrze wpiwie ſtárym Piy ćiepło zmáſłem máiowym SienLek 149v; GostGostp 82.

»suche łuczywo« [szyk 1:1] (2): W Dworzech wielkich/ w Zamku/ ſuche łucżywo y drwá rąbione máią bydź GostGosp 70, 82.

Synonimy: pochodnia, żagiew.

Cf [ŁUCZYNA], ŁYCZYWO

KCh