[zaloguj się]
[pdf]

NADOBNY (384) ai

a pochylone, o jasne.

Fleksja
sg
mNnådobny fNnådobnå nNnådobné
Gnådobn(e)go Gnådobnéj Gnådobn(e)go
D Dnådobn(e)j D
Anådobny, nådobnégo Anådobną Anådobné
Inådobnym Inådobną Inådobnym, nådobn(e)m
Lnådobnym Lnadobnéj Lnådobnym
Vnådobny V Vnådobné
pl
N m pers nådobni
m an nådobni
subst nådobné
G nådobnych
D nådobnym, nådobnem
A subst nådobn(e)
I m nådobn(e)mi
f nådobnémi
n nådobn(e)mi, nådobnymi
L nådobnych
V subst nådobn(e)

sg m N nådobny (40). ◊ G nådobn(e)go (3). ◊ A nådobny (18), nådobnégo (4); -égo (2), -(e)go (2). ◊ I nådobnym (15). ◊ L nådobnym (5). ◊ V nådobny (3). ◊ f N nådobnå (67). ◊ G nådobnéj (12); -éj (2), -(e)j (10). ◊ D nådobn(e)j (1). ◊ A nådobną (25). ◊ I nådobną (23). ◊ L nadobnéj (8); -éj (1), -(e)j (7). ◊ n N nådobné (45); -é (2), -(e) (43). ◊ G nådobn(e)go (3). ◊ A nådobné (10); -é (2), -(e) (8). ◊ I nådobnym (8), nådobn(e)m (1) RejWiz. ◊ L nådobnym (2). ◊ V nådobné (4); -é (2), (e) (2). ◊ pl N m pers nådobni (1). m an nådobni [cum N pl: báżántowie] (1). subst nådobné (13); -é (1), -(e) (12). ◊ G nådobnych (22). ◊ D nådobnym (1) SzarzRyt, nådobnem (1) FalZioł. ◊ A subst nådobn(e) (18). ◊ I m nådobn(e)mi (4). f nådobnémi (14); -émi (1), -(e)mi (13). n nådobn(e)mi (7), nådobnymi (1) OpecŻyw. ◊ L nådobnych (3). ◊ V subst nådobn(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) i XVIII w.

1. Piękny, przyjemny, sprawiający miłe wrażenie; per(elegans) Mącz, Calep, Cn; speciosus BartBydg, Cn; bellus Mącz, Calep; pulcher Calep; Cn; conspicuus, spectandus Mącz; candidus, decorus, formosus, lautus, luculentus, nitidus, ornatus, visendus Cn (290): BartBydg 147b; Mącz 24b, 101b, 187d; Bellus ‒ Nådobni, rozkoſznij, ſzlicznij. Calep 135b, 356a, [874]a.
a. O przyrodzie i wytworach działalności ludzkiej; venustus Mącz, Calep, Cn; spectandus Mącz; visendus Cn (93): FalZioł V 51 v; RejRozpr H3; RejJóz I8; Miedzy tym záſię były fiołecżki drobne/ Stokroć piękne y ine kwiatecżki nadobne. RejWiz 23v; Lilium konwálium w nadobney ſklenicy/ Stoi pyęknie ná ſtole/ á Roża w dunicy. RejWiz 109; Przyſzedł nád piękną rzekę ćichucżko płynącą/ Wodę w ſobie by Kryſztał nadobną máiącą. RejWiz 176v, 23v, 26, 35v, 43, 45 (19); RejZwierz 106v, 112, 118; Mącz 182d, 330c, 405b, 484a; RejAp 12v, [Ff5]; RejPos 17v marg; KwiatKsiąż Bv, B3v; Iuż obruſek biały/ łyżecżká miſecżká nadobnie vchędożona/ chleb nådobny RejZwierc 32v; Ale y głog gdi gi nadobnemi gáłąſkámi vſzcżepi/ tedy z niego ſnádnie może być pożythecżne drzewo. RejZwierc 74v; Láſká ieſt iáko kwiatki ná onym nådobnym ſzcżepie roſkwitnęłe RejZwierc 129, 16, 17, 24v, 33v, 36 (30); KochFr 44; KochSob 64; PudłFr 10; Calep 1111a; GórnTroas 21; GrabowSet Fv, Q; KochFrag 22; [chromego] kłádziono v drzwi kościelnych ktore zwano Nadobne [quae dicitur speciosa]/ áby prośił iáłmużny WujNT Act 3/2, Act 3/10; WitosłLut A3, A3v; Ná káżdy dźień zmuſkáne przyſtroy ſobie czoło/ A nadobnym czepeczkiem otocz głowę w koło. ZbylPrzyg Bv; SzarzRyt D2.

W przeciwstawieniu: »sprosny ... nadobny« (1): Bo ie zowie ſługámi niepotrzebnemi/ [...] kąkolem ſproſnym á ſmierdzączym/ ktory miedzy nadobną á wdzięcżną pſzenicą roſcie RejZwierc 130v.

W porównaniach (4): Y robacżek málucżki latáiąc ſie ſwieći/ By iſkierká nadobna kiedy ſie podnieći. RejWiz 153v, 137v; RejPos 220; RejZwierc 15v.

W charakterystycznych połączeniach: nadobny(-a, -e) barwa, bażant, czas, czepeczek, chleb, domek, drzeweczko (3), drzewo, drzwi (2), dzień, figura, gałązka, gospodarstwo, glanc, grono, gwiazda, jabłuszko, jagódka, jasność, kapustka, kasztan (2), koflik, koło, koszula, krzaczek, kształt, kwiat, kwiateczek (4), łożeczko, miasto, muzyczka, obłoczek, obrazek, obroż, organy, orzech, pierze, plastrzyk, płot, pokoik, pole, przezwisko (2), pszenica, ptaszek, rożyczka, słońce, szczep, sztuczka (2), sztuka, śklenica (2), wianeczek, wieniec, wieżyczka, woda, wrota, wzorek, zamek, ziołko, zorza, żyto.

Szeregi: »nadobny a rozkoszny« (1): álbo thákże źimie ná nadobnym á roſkoſznym łożecżku ſwoim/ iż ſie rozmowiſz z onemi ſtáremi Mędrcy RejZwierc 172v.

»wdzięczny a nadobny« (2): Ale ktho ſie ozdobi cnotą/ [...] ten ieſt iáko ſzcżep pięknie vſzcżepiony/ ktory s ſiebie nadobne iágodki á wdzięcżne owoce záwżdy podawáć może. RejZwierc 52v, 130v.

W przen (8): A nadobny obercuch piękne ſznurkowánie/ Gdy ná cnocie z rozumu będzye háfftowánie. RejWiz 16; RejZwierz 133v; GórnDworz Mm2v; RejZwierc 22v, 148v, 172.
Szeregi: »nadobny a miły« (1): bo záwżdy muśi mieſzkáć w onym nadobnym á káżdemu pocżćiwemu cżłowieku miłem pokoiu ſwoim. RejZwierc 131.

»wdzięczny, nadobny« (1): ázaſz nie lepiey zá rádą tego tho Gorgiaſzá wyprowádzić ſie powoli do nowego/ do wdzięcżnego/ do nadobnego/ á do wiecżnego/ [...] domku ſwoiego RejZwierc 177v.

b. O ludziach i poszczególnych elementach ich urody: piękny, pełen powabu; scitus Mącz, Calep, Cn; conspicuus Mącz (61): O dzieciątko nádobné ij wielmi ochotné/ o ſynácżku roſkoſſny nám wielmi przyiemny. OpecŻyw 18; Otworz iuż tu cżlowiecże ocży ſertza twégo/ a oglądáy cżlowieka albo mlodzieńtza nádobnégo OpecŻyw 131v, 20, 24v, 111v, 114v; GlabGad P4; MrowPieś A3; BielKom A3; Po práwey ręce pániey/ też páni nadobna Szłá á znáć iż gdyś byłá w twym ſtanie ſwobodna. RejWiz 26; Bo bądź ty iuż iáki chceſz/ nadobny/ bogáty/ Y vbyerz ſie w klenoty y w koſztowne ſzáty/ Ieſli cnoty nie będzye/ toć ná Pawie pyorá RejWiz 100v, 20 [2 r.], 39v, 41v, 42v, 46 (15); RejZwierz 113v; Ten poiął ſobie zá żonę Zuzánnę/ corkę Elkiego barzo nadobną y bogoboyną. [pulchram nimis et timentem Deum Vulg] BibRadz Dan 13/2; BielKron 21, 301; Conspicuus forma, Piękney vrody. Nadobny. Mącz 405c, 372c; Prot A3; RejPos 343; RejZwierc 47, 124v; SkarŻyw 126; MWilkHist H; KochEpit A2v; PAni iáko nadobna/ ták téż y vczćiwa/ Pátrząc ná twą wdźięczną twarz/ rymów mi przybywa. KochFr 9, 44, 73, 115; KochSz A2; KochPieś 8; KochSob 58, 65; Niechay tá twarz nadobna iuż ták záwżdy będźie: A cérá po niéy także iednoſtáyna wſzędźie. PudłFr 67, 75 [2 r.]; ArtKanc N11; ActReg 155; Calep 954b; KlonFlis C3; SapEpit B3v; SzarzRyt D3.

W charakterystycznych połączeniach: nadobny(-a, -e) bębenica, broda (2), chłopiątko, cora, corka, człowiek, dziateczki, dzieciątko (4), dzieweczka, dziewka (3), lice, liczko, mąż, młodzieniec (2), nimfa, pacholę, pani (3), panienka, panna (2), paznochty, skroń, syn, towαrzysz (2), twarz (4), uroda (2), ziemianin, żona; z imionami żeńskimi (8), z imieniem męskim (1).

Szeregi: »dobry i nadobny« (1): opuśćiwſzy żonę cnotliwą/ dobrą/ y nadobną Maryánnę/ mieſzkał z Herodyadą z żoną brátá ſwego BielKron 137v.

»nadobny a łagodny« (1): Azaż nie widamy iáko z oney nadobney á łágodney twarzy wnet ſie sſtánie ſprofna/ ſroga/ zádęta/ zábládła/ że ſtráſzno ná nię pátrzyć? RejZwierc 75.

»urodziwy, nadobny« (1): Vrodziwy/ nadobny/ s piękną śiwą brodą/ A práwie ku ſwiętemu podobien vrodą. RejWiz 177v.

Iron. (1): A tys nadobne ſtraſzydło Muſiał by być ſproſne bydło Aby ſie w tym kochać nie miał Kiedy będzie twą łaskę znał RejJóz D3v.

W przen (2): O małuſki nádobny kwiátku wielmi ſlicżny/ o dziéciątko ſſlachetné/ roży podobné. OpecŻyw 19; RejWiz 40v.
α. W funkcji rzeczownika: piękny człowiek; tu o Jezusie (1): Przeto wiedz o nádobny ijż nikákie cie niepuſſcżę/ aż pirwey w twey miloſci wſſytek ſie rozpalę. OpecŻyw 20v.
c. O potrawach: smaczny (3): Azaſz tám nie roſkoſz máią gdy ſie do iedney goſpody s potrawecżkámi nadobnemi znoſzą? RejZwierc 26v, 110v, 111.

W charakterystycznych połączeniach: nadobna(-y) potraweczka (2), rosołek.

d. O postępowaniu ludzi, stanach psychicznych i abstraktach (126): RejRozpr Hv; PRoroctwo nadobne o wybáwieniu wiernych z więzyenia ſrogiego grzechu/ śmierći/ y zakonu/ przez Kryſtá Páná LubPs cc5, O marg, aa4 marg, cc2 marg, dd6; RejWiz 8v, 9v, 26v, 70V; RejZwierz 34v, 134, 141; RejPos 267v; A ſtáray ſie o tho/ [...] ábyś vpſtrzył nadobnie vmyſł ſtátecżny twoy cnotą/ náuką pomiáru/ á nadobnym ná wſzem poſtánowieniem twoim. RejZwierc 24; Vcżże ſie ná wſzem nadobney pomiáry y powinnośći ſwoiey/ ták w życiu ſwoim iáko y w innych poſtępkoch twoich. RejZwierc 35v; Izaſz mu nie lepiey w piękney cnocie/ w nadobnych zwyczáioch/ z wielką wdzięcznoſcią ſpokoynego á wdzięcznego żywotá używáć RejZwierc 68; Bo záprawdę ieſli co komu przyſtoi/ thedy nadobny ſtátek młodemu cżłowiekowi. RejZwierc 164, 21 [2 r.], 30v, 32 [2 r.] (25); WerKaz 304, 305; Wolność lepſza nád złoto: tá dobrą myśl dáie: W téy/ by śiadł człek o chlebie/ á o źimnéy wodźie/ Smákuie wſzytko rádo w nadobney ſwobodźie. PudłFr 72; byſmy iáko nie rádniey ſproſnie w niewoléy bydź woleli/ niżeli kreẃ ſzláchecką wylawſzy/ nadobną śmierćią vmrzéć OrzJan 137; LatHar 386; KlonWor 26; SzarzRyt D.

N sg f w funkcji orzecznika (1): nadobnac bi to biſmy v Pana Boga to vproſic mogli PaprUp L3v.

W połączeniach szeregowych (5): Azaſz inſzym kſtałtem nadobnym pomiernym á poććiwym nie może być záchowánie miedzy ludźmi ſławnemi á zacznemi? RejZwierc 158; Abowiem ciáło náſze ieſt ſobie czáſem wielkim przyiacielem/ [...] gdy ſobie nadobnych/ ſpokoynych/ á pomiernych czáſow vżywa RejZwierc 165, 115, 138v, 164.

W przeciwstawieniach: »nadobny ... sprosny, zawikłany« (2): Bo nie doſyćći ná thym że ſie iuż kto y cnotámi ozdobi/ y dobrego mienia poććiwie nábędzie/ ieſliże go z wolną á z weſołą myſlą á z nadobnym á nie z záwikłá- nym żywothem nie vżywie. RejZwierc 106v; Abowiem owo poććiwe ieſt wiecżne/ á to docżeſne. Owo z wielką á nadobną ſławą/ á to s ſproſną ohydą y v wſzech omierżeniem. RejZwierc 268.

W charakterystycznych połączeniach: nadobne(-y, -a) czasy, ćwiczenie (3), dziękowanie (2), koniec, kształt, nowina, obietnica (7), obmowka, ochota, otucha, poczciwość, pomiara (4), pomierność, post, postanowienie, postawa (2), postawka (3), postępek, potucha, powinność (2), pożyteczek, pożytek, proroctwo, przechadzka (2), przybytek, przymiot, przysada, roskoszka, rozmowa (3), rozmowka (3), skromność (4), sława (3), społeczność, sprawa (6), stan (2), statek, swoboda, śmierć, układność (2), wdzięczność, wesele, wspaniałość, wznowienie, zgoda (2), zyzk.

Wyrażenia: »nadobna cnota« [w tym: nadobnymi cnotami ozdobiony (4)] (11): RejFig Aav; RejZwierz 133; A ták vććiwemu cżłowiekowi to ſą ſkárby tho klenoty/ myſl wſpaniła á nicżym nie záwikłána á nadobną cnotą á prawdą iáko ſłońcem obiáſniona. RejZwierc 85; chłubże ſie nadobnemi cnotámi/ á vmiey ie w ſobie y miárkowáć y okázawáć. RejZwierc 145, 20v, 52, 71v, 104, 112v (9).

»nadobna obietnica« (7): Nadobna obiethniczá o przyſzłym zbáwicyelu Kriſtuſie Pánie. LubPs N6 marg, P5 marg, Z3, aav, ccv marg, cc2v [2 r.].

»nadobne obyczaje, obyczajki« [szyk 4:1] (4:1): ſtáray ſie [...] ábyś w ſkromnośći á w ſtátecżnym káżdey rzecży vważeniu/ á w nadobnych obycżáioch tám wſzytkim wdzięcżnym był. RejZwierc 23v; ſzukayże ſobie żonki ſthaniku ſobie rownego/ wychowánia á ćwicżenia roſtropnego/ obycżáykow nadobnych á wſtydliwych RejZwierc 31v, 14, 17v, 20v.

»nadobna pociecha« [szyk 9:2] (11): DWie oſobliwe cżąſtki ten tho Pſalm zámyka w ſobye. W pirwſzey ieſt nadobna pociechá y przykład LubPs O6; Pociechá nadobna/ iż w kim Pan ſthátecżne ſerce vzna/ iż go ſobye obyera zá nawdzyęcżnieyſze kochánye ſwoie. LubPs S2 marg, G3 marg, I4, K2 marg, R2 marg, V2 marg (11).

»nadobna skromność« (4): Pomierność piękna z nadobną ſkromnoſcią/ Każdego ſnádnie zdobi poććiwoſcią. RejZwierc [213], 139v, [213]v; Phil M.

»nadobne słow(k)a, słowo« [szyk 7:1] (6:2): Matuchna widzątz placż ſynácżka/ ſlowy go nádobnymi cieſſyla OpecŻyw 29v; WróbŻołt S8; RejWiz 22, 96; Mącz 25d; Abowiem iuż nie może być ſzkodliwſza rzecż/ iáko gdy kto nadobnemi fárbowánemi ſłowki á oną Anyelſką poſtawką pokrywa prawdę ſwięthą RejZwierc 83, 256; CzechEp 232.

»nadobna sprawa« (6): á coby było záſię vcżćiwego á w nadobney ſpráwie poſtánowionego tego ſie mocno dzierżec á ſtátecżnie w ſobie poſtánawiáć. RejZwierc 21, 15, 20v, 52v, 160, [275]v.

»nadobny żywot« [szyk 5:1] (6): A Ták zábáwiony cżłowiek ſwiátem tym [...] trudno ſie z roſtropnym bacżeniem bá wierę y s cnotą y z wolnoſcią nádobnego żywotá ſwego zgodzić ma RejZwierc 66v, 106v, 114v, 115, 138v, 173v.

Szeregi: »nadobny a ozdobny« (1): Ale ktho ſie ozdobi cnotą/ [...] nadobnemi á ozdobnemi ſpráwámi/ ten ieſt iáko ſzcżep pięknie vſzcżepiony RejZwierc 52v.

»nadobny a pocieszliwy« (1):W wtorey záſię cżąſtce ſą przydáne nadobne á pocieſzliwe obietnice LubPs aav.

»nadobny, (a) poććiwy« (10): Widzyałem też iego ſtan nadobny pocżćiwy/ A tákiegoby vżyć miał káżdy cnotliwy. RejWiz 75v; A to napilnieyſza/ ábyś ſobie nadobną vkłádnoſcią á pocżciwym záchowániem miłość v wſzytkich iednał. RejZwierc 27, 20v, 49, 83v, 91 v, 102v (9).

»pomierny a nadobny« (1): Bo gdzie pomierny á nadobny żywoth/ y dłuſzſze zdrowie/ y dłuſzſze bogáctwo. RejZwierc 114v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.].

»nadobny a poważny« (1): Ale dobra myſl twoiá á ochotne ſerce twoie niech záwżdi vżywa cżáſow wdzięcżnych [...] z nadobnemi á s poważnemi rozmowámi/ s kthorychby ſie y miłość/ y záchowánie/ y nadobne ćwiczenie mnożyło. RejZwierc 102v.

»nadobny a pożyteczny« (1): káżdemu lepiey być miedzy tákiemi ludźmi/ s ktorych by wżdy y przykładów dobrych náucżyć á rozmow ſie nadobnych á pożytecżnych náſłucháć mógł. RejZwierc 17.

»nadobny a roztropny« (1): Ale gdy cżłowiek pomierny/ á nadobną á roſtropną poććiwoſcią od Páná obdárzony/ [...] pobożnie cżaſow ſwych vżywa RejZwierc 105v.

»nadobny a skromny« (1): ktho ſie nań tárgnie widząc onę nadobną á ſkromną pomierność iego RejZwierc 21.

»nadobny a spokojny« (1): A będąc poſtánowiony w nadobnym á ſpokoynym żywocie ſwoim/ iużeś tego pewien/ iż nie ták cżęſto możeſz obráźić Páná ſwego. RejZwierc 173v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 1 r.].

»nadobny a układny« (1): Bo ćichy/ ſkromny/ á rozważny cżłowiek więcey ſpráwić y poſtánowié może oną nadobną á vkládną ſkromnoſcią ſwą zá godzinę RejZwierc 139v.

»nadobny a wdzięczny« (2): NAdobna á wdzyęcżna pociechá kościołowi ná ſwiece [!] vtrapionemu. LubPs cc4; RejZwierc 73.

Iron. (6): Teraz mu też to przydzie nadobna nowina Iż iuż ſtraćił napoły/ y drugiego ſina RejJóz N3; RejWiz 114v; Ouidius [...] iednemu przed białągłwą [!] pijánym ſie czynić każe. Nadobny fortyl ku pozyſkániu łáſki. GórnDworz Ddv; Nadobny tho Zwycżay máią/ Polacy/ iż ſie pláſkáią/ Po gębie RejZwierc 231, 14, 62.

W charakterystycznych połączeniach: nadobny(-a) fortyl, nowina, przypadek, roskosz, sprawka, zwyczaj.

2. Odpowiedni, właściwy, stosowny; putus Cn (79): RejPs 72v; Nadobne przeſtrzeżenie iáko ſie złych á nyewiernych przygodą karáć mamy. LubPs N2v marg; NAdobny á káżdemu pámięći godny ieſth then Dawidow Pſalm LubPs X2v; Nadobne wyznánie/ iż iedno ſam Pan Bog rozwięzuie niepráwości ſercá náſzego. LubPs aa2 marg, C marg, R3v marg, S3v, Tv, T6 (21); BibRadz I 273v, 346; RejAp AA2v, 142v; RejPos 267v; Nadobny ono byłá hánſzlak ná thy ziemſkie łákomce on Semiramis RejZwierc 48v, 72, 74, 81 [2 r.], 81v, 92, 180; RejPosWstaw 41v; OrzJan 7; Co ſię dotycże pokus/ dáie nadobnych pięć przycżyn przeſławny on Chryzoſtom LatHar 579; W Tàkiey cenie y wadze te Pſálmý ſtárowiecżni Doktorowie mieli/ że okrom tego iż ie nadobnym wykłádem zdobiii/ ſámi ich też ochotnie y nabożnie vżywáli. LatHar 157; SarnStat 167.

W połączeniach szeregowych (2): A to tu maſz wnet przed ocżymá ſwymi nadobną á ſwieżą y pocieſzliwą náukę RejPos 167; Bo znaydzieſz w iednych nadobną/ poććiwą/ rozważną/ y práwie prawdziwą rádę/ náukę/ y ćwicżenie. RejZwierc 84v.

W charakterystycznych połączeniach: nadobny(-a, -e) dowod, dziękowanie, hanszlak, kształt, okazanie (2), porządek (4), przestrzeżenie, przyczyna, przypodobnienie (2), przypytawanie, przysmak, przystosowanie, przytoczenie, przywiedzenie, psalm (3), rachunk, rada, recepta, rozprawa, rozmysł, rozum, stałośc, ukazanie (2), uszykowanie, wykład, wyliczenie, wypisanie, wyrażenie, wysłowienie, wywod, wyznanie (2).

Wyrażenia: »nadobna modlitwa« [szyk 10:1] (11): NAdobna modlitwá/ w ktorey Dawid ſwięty w oſobie káżdego wiernego Pánſkiego prośi LubPs F4; Nadobna modlithwá/ áby Pan Bog racżył zeſłáć ſwiátłość Duchá s. w ſercá náſze LubPs bb5v marg, G4 marg, Ov, Pv, P4, T6 (11).

»nadobna nauka« (10): Ten Pſalm nadobną nam w ſobie náuke [!] okázuie LubPs T6v, O2 marg, bb4 marg; RejAp 159v; Thu ieſt nadobna náuká/ yáko Pan náſz/ przijąwſzi zakon ná ſię/ vſpráwiedliwił Bogu Oycu cżłowieká RejPos 31 marg; Nadobna náuká/ z iáką gotowoſcią záwżdy ocżekáwáć mamy prziśćia Páná ſwoiego RejPos [340] marg, 25 marg, 167, 303 marg, 307 marg.

»nadobny przykład« (7): Oto maſz nadobny przykład w thym ſwięthym Krolu Dawidzye LubPs A5v, aa4; RejPos 212v; W thym bywa trudno náydowáć przyſády/ Kto z inych zbiera nadobne przykłády. RejZwierc 219, 17, 24; Phil D2.

»nadobna rzecz« [szyk 5:1] (6): RejPs Ff7; LubPs ffv, ff2v marg; nadobna tho ieſt rzecż młodemu cżłowiekowi do czudzych ſie kráiow przeieździć RejZwierc 17v, 21 v; LatHar 512.

Szeregi: »dobry a nadobny« (1): pſalm Iáko ieſt rzecz dobra y nádobna y pánu bogu wdzięczna. RejPs Ff7.

»nadobny a znamienity« (1): NAdobna á známienita modlitwá w tym Pſalmie LubPs X4.

Iron. (1): A tu pátrzay iáko to nadobnym ſequenſem idzie. Bo s pychy przypada zbytek á obżárſtwo/ á z obżárſtwá záſię co napięknieyſzy klenotek opilſtwo ſproſne á ożrálſtwo. RejZwierc 61.

W przen (3): RejAp 132v; Nadobny poſag tho y białey głowie/ Gdy ćicha w ſpráwách/ ćicha y w rozmowie. RejZwierc 215v, 74v.

W charakterystycznych połączeniach: nadobny plastr, posag, warsztat.

3. Łagodny (15): RejPs 210v; Y niewiem ſkąd tho przyſzło/ Lew ſie pocżął łaśić/ A nadobną poſtáwą on ſtrách we mnie gáśić. RejWiz 110.
Wyrażenie: »nadobne napominanie, upominanie« [szyk 11:1] (6:6): NAdobne nápominánie ieſt w tym tho Pſalmie ku boiáźni Bożey LubPs Z5, Iv, O marg, T5v marg, V4, Y6 (9); RejZwierc 6v, 7, 77v.
Szeregi: »nadobny a łagodny« (1): tedy go [mamka płaczące dziecię] [...] nie fukiem/ ále iákoby igrániem á nadobnym á łágodnym vpominániem pohámowáć [powinna] RejZwierc 6v.

»nadobny a pocieszliwy« (1): Nadobne á pocieſzliwe porucżánie wyernego cżłowyeká LubPs aa6v marg.

Synonimy: 1. cudny, piękny, rozkoszny, śliczny, wdzięczny; 2. dobry, znakomity; 3. łagodny, łaskawy.

ES