[zaloguj się]
[pdf]

MAJĄCY (964) part praes act

mający (662 + errata) [w tym: indecl (3)], mając (293), majęcy (9), [maję]; mający OpecŻywSandR, PatKaz I (3), Murm, BartBydg (3), TarDuch (4), ComCrac, LibMal (3), KromRozm I (3), KromRozm III (6), GliczKsiąż, GroicPorz (3), KwiatKsiąż, SarnUzn, RejPosWiecz2, WujJud, ModrzBaz (23), Oczko (5), CzechEp (20), ReszHoz, WerGośc, KmitaPsal, GostGospSieb (2), LatHar (23), WysKaz (3), SkarKaz (4), SkarKazSej (4), SzarzRyt; mając BierEz (8), OpecŻywList (6), BielŻyw, OrzList (2), KochZuz, Biel Kron (42), OrzQuin, Prot, LeovPrzep, GrzepGeom (17), BiałKat (3), KuczbKat (2), BielSpr (2), KochMon, RejPosWstaw, MycPrz, StryjKron (4), CzechEpPOrz, ReszList, ArtKanc, GórnRozm (2), ActReg, GórnTroas, OrzJan, WitosłLut, CzahTr; mający : mając ZapWar (2 : 1), OpecŻyw (5 : 4), PatKaz III (1 : 1), FalZioł (41 : 26), GlabGad (9 : 6), MiechGlab (1 : 11), WróbŻołt (2 : 1), LibLeg (1 : 1), HistAl (3 : 11), KromRozm II (3 : 1), LubPs (1 : 4), KrowObr (5 : 3), RejWiz (1 : 3), Leop (5 : 3), BibRadz (8 : 11), GrzegRóżn (4 : 1), Mącz (145 : 26), SienLek (2 : 4), RejAp (8 : 13), HistRzym (1 : 5), RejPos (4 : 5), WujJudConf (1 : 2), BudBib (2 : 3), BudNT (28 : 2), CzechRozm (12 : 3), SkarJedn (8 : 1), SkarŻyw (23 : 6), NiemObr (1 : 5), ZawJeft (1 : 1), WujNT (79 : 13), SarnStat (27 : 12); mający : majęcy Calep (105 : 8), Phil (2 : 1). [Do tego hasła zaliczono umownie 94 użycia formy mając oraz 3 użycia formy mający, których funkcja składniowa (przydawki lub okolicznika) nie może być jednoznacznie określona, które mogłyby być zatem uznane również za imiesłowy przysłówkowe i zaliczone do hasła MIEĆ].

mający: sg m N, A, V, pl N m pers, m an (317); w pozostałych przypadkach: decl (342), indecl (3); indecl KmitaPsal A3; decl : indecl Mącz (41: 1; 446d), SkarKaz (2 : 1; 578b).

mając (292), mająć (1); -c : -ć Mącz (24 : 1).

a jasne (w tym 17 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg
mNmający, majęcy, mając fNmającå, mając, maję nNmając(e), mając
Gmając(e)go Gmającéj, mając Gmając(e)go
Dmającému, mając Dmając Dmając(e)mu
Amającégo, mający, mając, mający Amającą, mając Amając(e)
Imającym, mając Imającą, mając Imającym
Lmającym L Lmając(e)m
Vmający Vmającå Vmając(e)
pl
N m pers mający, mając
m an mając(e), mając, mający
subst mającé, mając
G mających, mając
D mającym, mając(e)m, mającą
A m pers mającé, mając, mających
subst mającé, mając
I m mającémi
f mając(e)mi
n mając(e)mi
L mających, mający
inne formy
sg m a. f N - mając; sg m a. n N - mając; sg m a. n G - mając(e)go; sg f a. n N - mając; pl N m pers a. G - mając; pl N subst a. G - mając; pl G a. A m pers - mając; pl N m pers a. I m - mając; sg n a. pl N subst - mając(e)

sg m N mający, majęcy (255), mając (114); -ący OpecŻyw, Murm, BartBydg (2), LibMal (2), KromRozm I, KromRozm III (3), Leop (2), ModrzBaz, CzechEp (5), Calep (93), GostGospSieb, LatHar, SkarKaz; -ąc BierEz (8), OpecŻywList (6), PatKaz III, GlabGad (2), MiechGlab (3), HistAl, LubPs (2), OrzList, KochZuz, BielKron (17), GrzegRóżn, Prot, RejAp (3), GrzepGeom (11), HistRzym (2), BiałKat, StryjKron (2), CzechEpPOrz, NiemObr (3), GórnTroas, WitosłLut, CzahTr; -ący : -ąc FalZioł (8 : 10), WróbŻołt (1 : 1), KrowObr (2 : 1), BibRadz (1 : 3), Mącz (92 : 9), SienLek (1 : 3), RejPos (2 : 1), BudBib (1: 2), BudNT (4 : 2), CzechRozm (1 : 2), SkarJedn (1: 1), SkarŻyw (5 : 3), WujNT (17 : 5), SarnStat (5 : 1). ◊ G mając(e)go (5). ◊ D mającému (17), mając (2); -ąc OrzJan; -ému : -ąc SarnStat (1 : 1); ~ -ému (1) SarnStat, -emu (1) OpecŻyw, -(e)mu (15). ◊ A mającégo (37), mający (7), mając (14), mający (indecl; określa rzeczownik osobowy) (2) Mącz, KmitaPsal; -ąc MiechGlab, HistAl (2), RejWiz, BielKron (2), HistRzym (2), MycPrz, ModrzBaz, ArtKanc; -égo, -y : -ąc BibRadz (2 : 1), RejAp (7 : 2); ~ -égo (3), -ego (1), -(e)go (33); -égo OpecŻywSandR, SarnStat; -égo : -ego OpecŻyw (1 : 1). ◊ I mającym (10) RejPos, CzechRozm (4), CzechEp (2), WerGośc, LatHar, WujNT, mając (8) KrowObr, BielKron, BielSpr, NiemObr, SarnStat (4). ◊ L mającym (5). ◊ V mający (3). ◊ f N mającå (81+errata), mając (58), [maję]; -å (51), -(a) (30); -ącå, -ąc(a) ZapWar, PatKaz I, BartBydg, KromRozm II, GrzegRóżn (2), BudNT, ModrzBaz, SkarJedn, Oczko (2), CzechEp, Calep (16), LatHar (4), SkarKaz; -ąc OpecŻyw (2), GlabGad (2), MiechGlab (7), HistAl (2), KrowObr, Leop, BielKron (6), RejAp (4), GrzepGeom (4), BielSpr, WujJudConf, CzechRozm, NiemObr, GórnRozm (2); -ącå : -ąc FalZioł (12 : 2), BibRadz (2 : 3), Mącz (26 : 9), SkarŻyw (2 : 3), WujNT (5+errata : 4), SarnStat (1 : 2). ◊ G mającéj (7), mając (2) ZapWar, OpecŻyw; -éj (2), -(e)j (5). ◊ D mając (1). ◊ A mającą (19) [w tym: -a (1)], mając (6) Leop, BielKron (3), RejAp, HistRzym. ◊ I mającą (2) ZapWar, CzechEp, mając (2) OpecŻyw, RejPosWstaw. ◊ V mającå (2). ◊ m a. f N mając (4). ◊ n N mając(e) (29), mając (21); -ąc(e) PatKaz III, KromRozm II, GroicPorz, BudNT, CzechRozm, SkarJedn (2), SkarŻyw, Calep, SkarKazSej; -ąc BielŻyw, LubPs, BibRadz, BielKron, OrzQuin, LeovPrzep, GrzepGeom, RejPos, BiałKat, KuczbKat, WujJudConf, BudBib, StryjKron (2), ZawJeft; -ąc(e) : -ąc FalZioł (7 : 2), GlabGad (1 : 1), Mącz (10 : 2), WujNT (1 : 1). ◊ G mając(e)go (5). ◊ D mając(e)mu (2). ◊ A mając(e) (2). ◊ I mającym (2). ◊ L mając(e)m (1). ◊ V mając(e) (1). ◊ m a. n N mając (6). ◊ G mając(e)go (1). ◊ f a. n N mając (1). ◊ pl N m pers mający (48), mając (22); -ący FalZioł, MiechGlab, KromRozm I (2), GroicPorz, KwiatKsiąż, Mącz, SarnUzn, RejAp, HistRzym, RejPosWiecz2, BudNT (3), ModrzBaz (6), Calep (2), Phil, LatHar, WysKaz (2), SkarKazSej; -ąc HistAl, LubPs, Leop, BielKron (6), RejPos, BiałKat, SkarŻyw (3); -ący :-ąc GlabGad (4 : 1), KromRozm II (1 : 1), WujNT (13 : 3), SarnStat (3 : 3). m an mając(e) (2) [cum N pl: raki, ptaki] HistAl, Mącz, mając (2), mający (1) [cum N pl: wężowie i ptacy] WróbŻołt. subst mającé (29), mając (14); -ącé GlabGad (3), KromRozm III, Mącz (11), BudNT, CzechRozm, Oczko, Phil, LatHar (2), WujNT (4), SkarKazSej; -ąc RejWiz (2), OrzList, BielKron (2), SienLek, GrzepGeom, ReszList, SarnStat; -ącé :-ąc FalZioł (2 : 3), BibRadz (1 : 2); ~ -é (1), -(e) (28). ◊ G mających (27), mając (1) BielKron. ◊ N m pers a. G mając (2). ◊ N subst a. G mając (1). ◊ D mającym (24), mając(e)m (1) LibLeg, też błędnie: mającą (1). ◊ A m pers mającé (13), mając (3) LibLeg, BibRadz, BielKron, mających (1) BudBib, też błędnie: mającą (1); -é (1) SarnStat, -e (1) OpecŻyw, -(e) (11).subst mającé (16), mając (7); -ącé ComCrac, ModrzBaz, Oczko, SkarŻyw (2), CzechEp (2), LatHar (4), SarnStat (3); -ąc FalZioł (2), BielKron; -ącé : -ąc HistAl (2 : 4); ~ -é SarnStat (3), -e (1) Oczko, -(e) (12). ◊ G a. A m pers mając (2). ◊ I m mającémi (3); -émi (1), -(e)mi (2). f mając(e)mi (1). n mając(e)mi (1). ◊ N m pers a. I m mając (1). ◊ L mających (4), mający (indecl) (1) SkarKaz 578b. ◊ sg n a. pl N subst mając(e) (1).

Sł stp s.v. mieć, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. mieć.

Znaczenia
I. W funkcjach semantycznych (958):
1. Posiadający; habens Modrz, PolAnt; possidens Vulg [w tym: co (36)] (39): Boiárzyn cżáſu iednego/ Máiąc koniá wybornego: Kupił k niemu y drugiego BierEz O4v, R; Tám Ioachym mieſzkał/ cżłowiek dobrego żywotá/ Máiąc wielkie záchowánie/ y názamiar złotá. KochZuz A2; BielKron 71; Mącz 152c, 350a; Máiący dwie ſuknie niech da niemáiącemu BudNT Luc 3/11; ModrzBaz 84, 121v [2 r.]; SkarŻyw 141; CzechEp 168; Indotatus – Nie maieci poſsagu. Calep 528b, 766b; co v ludźi wielkie doſtátki máiących [...] tych cżáſow zoſtáło GostGospSieb +3v; Biádá/ biádá/ miáſto ono wielkie/ w ktorym zbogáćieli wſzyścy máiący okręty ná morzu WujNT Apoc 18/19; SarnStat 119, 220, 496, 532 [2 r.], 943, 1040.

Bez dopełnienia: bogaty; z przeczeniem: ubogi (4): GliczKsiąż M7v; iż wſzelkiemu máiącemu dadzą/ á od nie máiącego/ y (to) co ma wezmą od niego. BudNT Luc 19/26; WujNT Matth 25/29; [Jako Fortunat ubogich ludzi dziewkę za mającego męża wydał. HistFort 66].

Z dopełnieniem w postaci przysłówka oznaczającego ilość (1): Páſterz ná puſzcży mieſzkáiąc/ A niewiele w dowu [!] máiąc: Chleb w koſzu wzgorę záwieſzał BierEz P4.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) dostatki, folwarki, imienie (2), konia (2), okręty, (wieczną) osiadłość (2), posag (2), pożytki, suknią (3), wiano (3), wołu, złoto.

Wyrażenie: »nic nie mający« = ubogi; nihil habens Vulg (4): Leop 2.Cor 6/10; Powiádam thobie/ żem był vbogi nic niemáiąc HistRzym 36v; WujNT 2.Cor 6/10; WysKaz 9.
a. Dostający (4): Bo wypiſowáć ták wiele Exemplarzow/ [...] koſzt wielki/ [...] zeſzłemu w leciech człowiekowi/ y rátunku od Rzeczypoſpolitey niemáiąc. SarnStat *8.
α. Utrzymujący się z dochodów stałych (3): Simplares milites [...], Yedno myto żołnierskie máyąci ná mieſiąć. Mącz 394b, 98a; Calep [344]b.
b. O towarze do sprzedania (1): Doktorowie tákowé Aptékárze niepoſłuſzné y nie máiącé rzeczy potrzebnych y tákże świéżych/ będą powinni nam y Rádźie mieyſckiéy oſkárżyć SarnStat 273.
c. O wartościach innego rodzaju traktowanych analogicznie do wartości materialnych (1): oto żywiemy: [...] iáko nic nie máiący/ áno wſzytko máiący. WujNT 2.Cor 6/10.
2. Rozporządzający; habens PolAnt, Vulg, JanStat; z przeczeniem: nudus Mącz [kogo, co] (54): Ná tych mieyſcách w ten cżás potáiemni Krześćiáni byli/ niemáiąc kośćiołow. BielKron 288v; Ludźie ná nich bárzo nędzni/ to ieſt/ nie máiąc nic iedno korzenie BielKron 446, 3, 112v, 229, 444; Aby ná gołego nie máyący żadney bróniey nie ſieczono. Mącz 446d, 153c, 252d; BudNT Luc 3/11, 19/24; SkarŻyw 373; StryjKron 787; ktory też w ſzcżęśćiu liſzki iámy y ptaſzętá gniázdecżka dla dźiatek ſwych máiące/ nád ſię przekłádał CzechEp 407.

mający co z kim = będący współużytkownikiem (1): Convictor, [...] máyąci ſtráwę s kim/ vczeſnik ſtołá y mieſzkánia s kim. Mącz 501a.

W połączeniu z wyrazami oznaczającymi dostępność lub wystarczający zakres ilościowy [w tym: pewny (4), dostatek (1)] (5): LubPs L marg, Y4; OrzList d3v; Copiosus in re cibaria, Okfity w potráwnych rzeczách/ Doſtátek kuchen máyący. Mącz 64c; Zydom ośiádłośći pewney ieſzcże nie máiącym/ mánny dodawano LatHar 200.

W połączeniu z dodatkowym określeniem celu [na co] (2): MycPrz II A2v; ieſli y ſtudentom/ niemáiącym ná náukę nakłádu [qui studia sua unde alant non habent]/ potrzeby/ y náucżyćielom słuſzną zapłátę obmyślą. ModrzBaz 131.

W połączeniu z „swoj” (2): LubPs Y4; czo biegaſz/ [...] ſzukáiąc Páná ſwoiego iákoby błędnego/ á mieſzkánia ſwego nie máiącego. RejPos 144.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) broń (2), dostatek kuchen, gniazdeczka, jamy, kościoły, lud, miejsce, mieszkanie (3), obronę (3), osiadłość, potrawy, służebnych, strawę, włocznią.

a. Dzierżawiący, będący użytkownikiem (2): iż káżdy [...] beneficium máiący/ [...] niech ma czwartą część wſzyſtkich dochodów SarnStat 191.
Wyrażenie: »mający w zastawie« (1): A ieſliby Stároſtá był máiący dobrá náſzé w zaſtáwie [qui bona nostra habuerit oppignorata JanStat 1037]: ma ie ſtráćić SarnStat 1237.
b. Trzymający w ręku (29): RejAp 65, 66, 127v, 130; BudNT Apoc 15/1, 2, 5; CzechEp 239; przyſtąpiła k niemu niewiáſtá/ máiąca álábáſtrowy ſłoiek oleyku drogiego LatHar 689, 704; vpádli przed Báránkiem; máiący káżdy z nich árfy/ y czáſze złote pełne wonnośći WujNT Apoc 5/8, Mar 14/3, Apoc 7/2, 8/6, 14 arg, 6 (10).

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) arfy (3), czasze, ewanjeliją, (2), ewanjelijum, [ile] kaźni, kije, klucz (2), kubek (4), łuki, pieczęć (3), [ile] plag (5), [ile] razow, si(e)rp (2), słojek (3), strzały.

Wyrażenie: »mający w ręku (a. ręce)« = habens in manu Vulg (9): KrowObr 28; przypádli ná nie trzydźieśći y ſześc mężow [...] máiąc łuki w ręku/ ſtrzały/ y kije zákowáne kośćiámi BielKron 447v; RejAp 119v, 125v, 140, 141v, 164v; WujNT Apoc 17/4, 20/1.
3. Władający, panujący [co] (1): Tetrarcha ‒ Kſiąze czwartą częſcz panſtwaniaięci [!]. Calep 1061a.
4. Będący z kimś w określonych stosunkach międzyludzkich; habens PolAnt, Vulg; z przeczeniem: exsors, nudus Mącz; carens JanStat [kogo] (26): BierEz I4; Byłá tám żoná iedná ze trzech Sołtanowá máiąc fraucymer ſtroyny BielKron 458; GrzegRóżn O; Exors matrimonii, Niemáyący żony. Mącz 403c, 210a [2 r.], 211a, 252d, 304c; iż byli ſprácowáni y roſpłoſzeni iáko owce nie máiące páſtyrzá. BudNT Matth 9/37, 1.Cor 7/30[29] [2 r.]; SkarŻyw 454; NiemObr 97; WujNT Matth 9/36, Mar 6/34, s. 726 [2 r.]; iż niekiedy przydawa ſie/ że dźiéwki niemáiąc bráciéy rodzonéy po zeſzćiu oycowſkim w dobrách dźiedźicznych zoſtáią SarnStat 589; SkarKazSej 665a.

W połączeniu z liczebnikiem (tylko o potomstwie) (6): niewiaſta iedna vboga dzieſięć czorek maiąc, przed ſtrachem z przedmieſcia vciekała MiechGlab 55, 75; BielKron 147; HistRzym 80v; RejPos [105]v; CzahTr E2.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) bracią, [ile] corek, dziecię, fraucymer, matkę, męża, [ilu] nieprzyjacioł, ojca (2), pasterza (4), przyjaciela, syna (synaczka, [ile] synow) (8), żonę (3).

5. Posiadający jako część siebie (z przeczeniem: pozbawiony jej) (też w kontekście przenośnym); habens Vulg, PolAnt, JanStat; z przeczeniem: carens Modrz (79): TarDuch B7v; RYż [...] roſcie iako ięcżmień maiącz też kłos FalZioł III 25c, I 115a; Leop Gen 1/12; vyzreli niektorą odnogę máiącą brzeg BibRadz Act 27/39; Mącz 48b, 125a, 143b; Sámá tá ieſt owcżárniá domu Bożego zamcżyſta máiąca dzwierze y wrotnego SkarJedn 2; Polymyxos ‒ łampa maiącza wielie knotow do zapąlenią. Calep 819a, 436a, [892]b, [1135]b; WujNT 89, Mar 11/13, s. 252, Act 27/39, Hebr 11/10.

W połączeniu z zaimkiem zwrotnym [w sobie, na sobie] (2): GroicPorz ffv; laſkę iego ſuchą przez iednę noc roſkwitnioną y owoc ná ſobie máiącą vcżynił SkarJedn 47.

Z dodatkowym określeniem umiejscowienia (2): Urbes turritae, Miáſtá pełno wieſz ná murzech máyące. Mącz 470c; Calep 142a.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) [ile] członkow, czoło, fundamenty, jagody, kłos, [ile] knotow, liście (list, dosyć liścia) (5), łupinę, nasienie, odnożki, owoc, pień, [ile] pojazd, rozgi (rożdże) (2), [ile] sękow, [ile] wież.

Wyrażenie: »nie mając końca« = okrągły (1): Też ieſſcże korona zlotá ieſt okrąglá/ niemaiątz końtza OpecŻyw 187.
a. O częściach ciała, narządach i innych szczegółach anatomicznych (50): BielŻyw 115; GlabGad I [2 r.]; WróbŻołt 148/10; byli ſnimi weſpołek ludzie leſni [...]/ máiąc kożdi ſzeſć rąk HistAl H6v, I2v; KrowObr 131; RejWiz 20; Leop Apoc 13/1; BibRadz Dan 7/4; głupi żydowie máią zá to s Tálmutu/ áby Bog był ćieleſny máiąc ręce y rámię y głowę BielKron 465v, 8, 8v; GrzegRóżn O2; Implumes aviculae, Ptaſzętá yeſzcze piérza nie máyące. Mącz 306c, 47d, 48b, 137c, 156c, 208d (11); SarnUzn D8v; RejAp 51, 98v, 105, 105v, 110; BudNT Apoc 13/1; ModrzBaz 45; CzechEp 380; Androgynos ‒ Meskie yniewiesćie rzeci maiąci. Calep 69a, 270b, 302b, 1087a; LatHar 590; WujNT Apoc 5/6, 12/3, s. 866, Apoc 13/1; SarnStat 51, 116; SzarzRyt A3v.

W połączeniu z „na sobie” (2): FalZioł IV 50c; Concha ‒ Wſzeliaką riba maiącą naſobie skorupę Calep 231a.

Z dodatkowym określeniem umiejscowienia (2): FalZioł IV 26c; Rhinoceros, Zwierzę Aegypskie [...] máyący [!] róg w nośie. Mącz 355b.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) biodrę, brodę (2), ciało, czoło, czub, gębę, głowę (13), łby, łuskę (2), niewieście rzeczy, nogi (4), nosek, oczy, ogon, piersi, pierze, ramię, ręce (5), rogi (rożki, rog) (9), skorupę, skrzydła (3), szczerupę, twarz, usta, włosy.

b. O substancji wytwarzanej przez organizm (1): ále Człowiek y wſzeláki żywioł ſádło máiący/ bes śiárki obfitośći nie trwa SienLek V3v.
c. O dwu podstawowych pierwiastkach istoty żywej: ciele i duszy (4): Gdyż Bog ieſt duch kośći y ćiáłá nie máiący CzechEp 315, 344; Calep 102b.

W połączeniu z „na sobie” (1): Corporeus ‒ Cziało na ſobie maiący. Calep 262b.

d. O częściach geometrycznych (1): Quadrangulus – Czteni [!] katy maiaczi. Calep [882]a.
6. Odznaczający się określonymi cechami, będący jakimś; habens Vulg, Mącz, PolAnt, Modrz; compos Mącz, PolAnt; praeditus Mącz, Modrz; auctus Modrz; z przeczeniem: impos Mącz; vacuus Modrz [w tym: co (123)] (124): Praeditus, id est, habens, Máyąci/ obdárzony. Mącz 317c.

Cecha przypisywana wyrażona jest rzeczownikiem dopełnienia (28): BierEz E2v, L2; Iedna mocz ieſth cirpnoſć maiącza/ Druga ieſt oſtroſć maiącza/ Trzecia ieſt gorzkoſć maiącza. FalZioł I 137b, I 86d, 138a, III 2b, 14c, V 63v; Leop Nah 1/2; BibRadz Eccli 22/18; BielKron 218v, 261v; Mącz 62c [2 r.], 309b; BiałKat 328v; Bog rzewniwy y mſzcżący ſię Iehowá [...] y máiącej zápalcżywość BudBib Nah 1/2; BudNT 1.Tim 6/16; ModrzBaz 8v, 67; SkarJedn 370, 371; Opilſtwo cżyni cżłowieká nie máiącym bacżenia. WerGośc 244; Calep 71b; SkarKaz 350a; SkarKazSej 700a.

Cecha przypisywana wyrażona jest przydawką do rzeczownika będącego ogólnikową nazwą cechy (22): OpecŻywList C; z nich [kamieni] nalepſzy ieſth kthori ſie w Indij rodzi/ maiąc barwę cżyrwoną FalZioł IV 48a, I 21d, 48d [2 r.], II 1d, III 7d, IV 23a, V 6v; Iako Alexander nalazł cżłowieká leſnego koſmatego/ á głos máiąc iáko wieprz HistAl K6v, M5v; BibRadz I 6a marg; BielKron 95v; Agrios, lat. agrestis, Chłopskie obyczáye máyący Mącz 6b; Oculissimus, Bárzo yáſny á oſtry wzrók/ máyący. Mącz 259c; Scorpio item, Nieyáki inſtrument woyenny xtałt niedzwiadkowy máyąc Mącz 373d, 364a, 402b; RejPos 149; Calep [877]b; Ten [anjoł piekielny] ſię w tákich nie/ życzliwych [!] czći tey Pánny ozywa y bluźni. nie máiący duchá kośćiołá Bożego SkarKaz 578b; SkarKazSej 699b.

Połączenia oznaczające cechę polegającą na umiejętności, skłonności do czegoś (4): BiałKat 328v; A pod tym przezwiſkiem [ludzi] nierozumiałem obrzymow/ áni żadnych dźiwow ludźiam podobnych: ále źwierzętá [...] wſzytkich cnot naſienie wſobie máiące. ModrzBaz 142v, 9; ſtárſza oná máiąc Duchá prorockiego/ wzowie Eufrázyey w dowy [!] do śiebie SkarŻyw 224.

Połączenia o ogólnym znaczeniu ‘odznaczający się’ (3): że wſzyſtkim chorobam pomaga: á ieſli wſzyſtkim/ pewnie z roznych przyczyn/ y rózne przypadki máiącym Oczko 25v, 23v, 39v.

Połączenie o znaczeniu ‘odznaczający się dodatnio’ (1): Wiele inych piſáło o tym krolu inácżey/ iákoby był báłwochwálcá cnoty nie máiąc BielKron 453v.

Połączenia o znaczeniu ‘odznaczający się ujemnie’ (5): tak y na zyemy myal matką kozdego naruſchenya nye mayączą. PatKaz I 10v; KromRozm I N3v; KromRozm III C7, H7; ModrzBaz 58v.

W połączeniu z zaimkiem zwrotnym [w sobie (16), sam z siebie] (17): FalZioł I 21d, III 2b, 14c, V 6v; Mutae literae, Littery nieme/ Niemáyące ſámy z ſiebie żadnego dźwięku Mącz 239d, 296c, 394c, 474d; RejPos 149; KuczbKat 230; CzechRozm 227v; ModrzBaz 58v, 67, 142v; Oczko 23v; Calep 841b; SkarKazSej 700a.

W charakterystycznych połączeniach: baczność (baczenie) mając(y) (3), barwę (5), biegłość, ciepłość (2), cirpność, cnotę, czarność, dowcip, ducha [jakiego] (3), dźwięk, farbę, głos, gorzkość, grzech, kstałt, miłość, namiętność, naruszenie, nasienie, nieśmiertelność, [jakie] obyczaje (2), osobę, ostrość, popędliwość, postanowienie, postawę, powonienie, przypadek (2), przyrodzenie, rozsądek, rozum (4), serce, smak (2), smrod, sposob, sprawiedliwość, śmiałość, urodę, wadę, wątek, wiarę, własność, wonią (3), wstyd, wzrok (3), zapalczywość, zmarsk (3), zmazę (3), żołtość.

Wyrażenia: »mający dar« [w tym: czego = umiejący coś, któremu łatwo coś przychodzi (2)] (3): Był dziwnie pilny cżłek wſpráwowániu duſz ludzkich [...] y dar łez nabożnych máiący. SkarŻyw 509; LatHar 58; WujNT 615.

»mający moc« [o właściwościach oddziaływania, zwłaszcza leczniczych] (7): Korzeń tey marzany ieſt cżyrwony maiączy mocz pobudzaiączą vriny FalZioł I 121c, I 123d, III [32]b; KuczbKat 230; Oczko 25; Calep 841b, 1147b.

»mający moc, siłę« = silny; habens potestatem Vulg; z przeczeniem: invalidus Mącz (5): Mącz 474d; RejAp 147; CzechRozm 227v; Inefficax – Nie tęgi, nie maiąci moci. Calep 529b; WujNT Apoc 18/1.

»mający nadzieję [czego]« = mogący ulegać czemuś (1): Ciáłá náſze (mowi) przyimuiąc Ciáło Páńſkie w Sákrámenćie/ iuż nie ſą ſkázitelne/ ále máiące nádzieię zmartwychwſtánia. WujNT 331.

»mający [jakie] postawy« = udający jakiegoś (1): ktorzy ták do nas przychodzą iáko wilcy drapieżni/ máiąc z wirzchu owcże poſtáwy RejPos 189.

»mający pozor, kształt [czego]« = będący z pozoru jakimś (1): Y będą ludźie [...] máiąc poniekąd pozor (marg) ábo kſztałt. G. (–) pobożnośći [habentes speciem pietatis] WujNT 2.Tim 3/5.

a. Niczym się nie wyróżniający pod względem jakiejś cechy [z przeczeniem] [„w sobie”] (1): Inodorus, [...] Zadney woniey w ſobie niemáyący. Mącz 260b.
b. O władzach fizycznych lub umysłowych (6): zeznala yſch Barbarką paſzerbyczą ſwoyą dzyeweczką kraſcha yuſch chod y mową dobra mayacza, nozem wnoczi theſz wgardlo zaklola LibMal 1544/83v; Bo Iſtność nie ieſt ći Duch/ áni rzecz żywiąca Smysły wſzytki y rozum ſtáteczny máiąca GrzegRóżn N3; Elinguis [...], Nie máyący yęzyká/ Głuch/ Niemy. Mącz 194c; ModrzBaz 71v; CzechEp 249.

W połączeniu z „w sobie” (1): to y brylá/ duſze nie máiąc w ſobie/ áni rozumu/ áni cnoty/ miáłá lepſzá bydź niśli człowiek? GórnRozm E3v.

c. O wieku [zawsze z określeniem jednostki czasu] (17):

W połączeniu z przydawką określającą okres życia (1): Vir etiam, Mąż to yeſt męski/ máyące męskie látá. Mącz 498c.

W połączeniu z liczebnikiem (11): BielKron 349; Quadrimus, Czwororoczny/ cżtery látá máyący. Mącz 335a, 334d, 390c, 465a; SkarŻyw 392, 461 [2 r.]; StryjKron 350; SarnStat 584; SkarKaz 118b.

W połączeniu z liczebnikiem i dodatkowo dopełniaczem rzeczownika „wiek” (1): Dziecię puł Mieſiącá wieku máiąc prorokuie o Tátárach. StryjKron 350 marg.

W charakterystycznych połączeniach: [ile] lat (lata) mając(y) (10), męskie lata, puł miesiąca (wieku) (2).

Wyrażenie: »lat nie mający« = niepełnoletni; minorennis JanStat (4): ComCrac 16; Przethoſz wponyedzialek Szwyąthym Idzym yeſth obyeſchon a yanek yako chlopyec lyath nyemayączi yeſzcze puſzczon LibMal 1548/146v; SarnStat 473, 474.
d. O cechach mierzalnych jednostkami umownymi (16):
α. Charakteryzujący się posiadaniem ceeh mierzalnych (tu o trójwymiarowości) [„w sobie”] (1): Solidus ‒ Rzecz kazda wſobie maiaca, dłuz, ſzerza y miaſzoſcz Calep 989b.
β. Charakteryzujący się wymiarami (15):
αα. O mierzeniu za pomocą jednostek miary [w tym: o długości (10), o powierzchni (2), o pojemności (2)] (14): Rzym Włoſki ieſt okrągły maiąc trzydzieſci mil włoſkich, á naſzych dzidſięć [!] w okrąg MiechGlab 70; GrzepGeom M, M3v.

Z podaniem nazwy wymiaru (9): Leop Ex 25/23; Niech będźie plác ná cżtery węgły/ ſześć łokiet máiąc ná dłużą/ á ſześć ná ſzérzą GrzepGeom Ev, F2, I3v, I4v, K, M2v; HistRzym 122; Calep 569a.

W połączeniu z „w sobie” (tylko o pojemności) (2): Metreta, [...] Fáſá Winna/ cztery y dwádzieściá gárnców winá/ w ſobie máyąca. Mącz 8a, 465a; [przyneszly yemv [...] conchy barszo wyelkye kaszda mayą wzobye [continentes] dwa albo trzy szextaryosz HistAl 1510 495].

W charakterystycznych połączeniach: [ile] garncow mając(y), [ile] lask, [ile] łokiet (łokcia) (4), miary, [ile] mil, [ile] polek (2), [ile] stop (2), [ile] sznurow (sznury) (2).

ββ. O mierzeniu względnym (1): Tertiarius – Trzeczia częſcznieiakiei maiąci. Calep 1056a.
7. Doświadczający dolegliwości fizycznych, chorujący na coś; habens PolAnt, Vulg (41): FalZioł V 76v; iſz wſzytki [...] choroby niezlecżone máiące/ cudownie nád przyrodzone pomocy vzdrawiał SkarŻyw 593.

Z określeniem choroby lub dolegliwości w dopełnieniu (25): Murm 73; BartBydg 147; rak rzecżny dobri ieſt ſochoty maiączym FalZioł IV 31a, I 18c, 31a, III 42b, IV 4d, 20b, V 90; BibRadz Lev 15/9; Yáycá y korzenie nie ſą potráwy Februyącich á źimnicę máyących Mącz 120b, 437d; Arthriticus ‒ Podagre maiący. Calep 99b, 57b, 100a, 412a, 429b, 816a, [878]a, 1011b; vyźrzał świekrę iego leżącą á máiącą gorączkę [febricitantem] WujNT Matth 8/14. Cf Z dodatkowym określeniem umiejscowienia.

Z wyrazem „niemoc” i przydawką określającą w dopełnieniu (5): Epilepticus, [...] rzvczaiączą nyemocz maiąnczy. BartBydg 50b; Mącz 199c; SkarŻyw 202, 545; Calep 499b.

Z dodatkowym określeniem umiejscowienia (4): FalZioł *3f; Mącz 420b; Pleuriticus – Maiąci kłoczie wbokach. Calep 814a, 565a.

W charakterystycznych połączeniach: biegunkę mający (2), bol, chorą głowę, choroby, febrę, gardziel, gorączkę, kaduk, kłocie, kurcz (2), kwartanę, łupanie, ([jaką]) niemoc (6), piekielny ogień, płynienie, podagrę (3), sraczkę, suchoty (3), uraz, wrzod, zapalenie, zawrot.

a. O objawach chorób skórnych (5): FalZioł ‡‡3a; Scabiosus, Swierzbiáſty. ſwierzbiączkę máyący/ párſziwy. Mącz 370a, 453a.

W połączeniu z „na sobie” (2): też ono dziecię cżyſtego á gładkiego ciała będzie/ niemaiącz na ſobie kroſt FalZioł V 86v, I 18d.

b. O opętaniu przez diabła (4): wſzkole był człowiek máiący duchá cżártá niecżyſtego BudNT Luc 4/33; WujNT Mar 5/2, Luc 4/33, s. 347 marg.
8. Będący, żyjący w określonej sytuacji ukształtowanej czynnikami zewnętrznymi (20): KromRozm II k2; tám moc ludu niezlicżona/ rządu nie máiąca. LatHar 152; Bo gdyż Pogáni nie máiący zakonu [quae legem non habent]/ z przyrodzenia czynią co zakon roſkázuie WujNT Rom 2/14, Rom 2/14; SarnStat 40.

W połączeniu z „swoj” (1): zwiáſtował Krolá niebieſkiego/ [...] w pieluſzki powitego/ wcżáſu nie máiąc ſwego ArtKanc B3.

W charakterystycznych połączeniach: nie mając(y) rządu (2), wczasu [ = wygód], zakonu (3).

a. O stanowisku (14): OpecŻywList C; Co ieſli ludźie prośći á vrzędow żadnych zacnych niemáiący/ [...] godni ſą zá to ſtrofowánia/ iáko dáleko godnieyſzi ſą ći/ ktorzi wielkie vrzędy ná ſobie noſzą ModrzBaz 20v, 76, 85, 89; NiemObr 50; Calep 500b; láik/ to ieſt/ święcenia żadnego nie máiący/ do náſzégo ſądu będźie odeſłan SarnStat 203, 215.

W połączeniu z „na sobie” (3): Honore aut imperio affectos observare et colere debemus, Doſtoyność álbo zwierzchność yáką ná ſobie máyąćą [!] czćić y ważić mamy Mącz 389b; ModrzBaz 4, 18.

Wyrażenie: »zwierzchność, władzą mający« = habens potestatem PolAnt [szyk 2 : 1] (2 : 1): Prodictator, Naypirwſzą zwierzchność máyący Mącz 324c, 389b; BudNT Apoc 18/1.
9. Mogący coś zrobić (21): otom ninijé ſmutku pelna ij boleſci/ żádnégo niemaiątz pocieſſeniá. OpecŻyw 147.

W połączeniu z „w sobie” (1): á nie iáko wilki/ owce niewinne y obrony w ſobie nie máiące drapáć CzechEp 21.

W charakterystycznych połączeniach: nie mając(y) obrony, pocieszenia.

Wyrażenia: »mający czas« (1): Vacuus ad narrandum aliquid, Máyąci czás ku powiedániu czego. Mącz 472c.

»mający władzą« (1): Boyćie ſię máiącego władzą [potestatem habentem] po zábićiu wrzućić do gehenny. BudNT Luc 12/5.

a. Uprawniony (17): iáko do wnętrznośći mieyſcá onego Swięthego [...] niemogł żaden inſzy wniść/ iedno tylko ſam kápłan nawyſſſzy/ krew máiący [tj. uprawniony do składania krwawej ofiary]/ ták teſz do wnętrznośći Bożey żaden inſzy niemoże/ y nas zbogiem poiednáć/ iedno tylko ten kápłan ſam nawyſſſzy/ krew máiący [nawiązanie do poprzedniego użycia, tu o ofierze Chrystusa]/ Kryſthus Iezus KrowObr 213v.
Wyrażenia: »moc, władzą, wolność (a. wolą) mający« = privilegiarius Calep, potestatem habens Vulg [szyk 4 : 2] (2 : 2 : 2): BielKron 194v; Immunis, Wolny/ [...] wolą máyący od poſpolitych podátków. Mącz 237b; Calep [849]b; Iáko kielichy y inſze klenoty kośćielne/ w wielkiey potrzebie/ od przełożonych máiących ná to moc/ bywáią ná vbogie y więznie obrocone. WujNT 133, Matth 7/29, Mar 1/22.

»mający prawo (a. ius)« (9): ZapWar 1545 nr 2646; Mącz 237d [2 r.]; SkarJedn 54; ActReg 168; A ieſli z tych/ którzy cłá wybiéráią/ będźie kto ználeźión práwá nie máiąc/ áleby właſnym vporem tákié wybiérał: tedy [...] dobrá ſwoie [...] ma ſłuſznie ſtráćić SarnStat 396, 838, 1168 [2 r.].

10. Będący bezpośrednim biernym obiektem zewnętrznego działania; consecutus PolAnt; habens Vulg (21):PatKaz I 12; Obscurus homo, Niezacny/ niemáyący záchowánia. Mącz 257b, 267d; CzechRozm 245; SkarŻyw 21; Abowiem wyſwobodźi vbogiego od mocarzá/ y niedoſtátecżnego/ rátunku nie máiącego. LatHar 399; dźiękuię tobie zá święte iego wćielenie [...] y żadney przygány nie máiące poſtępki LatHar 565, 604; SarnStat 905 marg. [Cf 1. KochZuz A2].

W charakterystycznych połączeniach: beśpieczność mając(y), cenę (2), krzywdę (2), łaskę bożą, powieść, przyganę, ratunek (2), wagę (2), zachowanie [= szacunek] (2), zbawienie, złorzeczenie, zmiankę, zmiłowanie.

Z dopełnieniem sprawcy lub przydawką dzierżawczą w tej samej funkcji [od kogo (3), u kogo, z czego [ = skąd], co czyje, stąd] (7): on lud pogański [...] łaski bożey niemaiąci przemienię gi w obfitoſc łaski moiey. WróbŻołt Xv; aby zawſdy lvdziom s Corony polſkiey krzywdą mayanczem pyerwey spraviedliwoſcz cziniona bila LibLeg 6/158, 11/55v; lecż zdánie dáię/ iáko zmiłowánie máiąc od Páná BudNT 1.Cor 7/25; ktory iáko był wdzięcżny y towárzyſki Pánu Iezuſowi/ máiąc v niego beśpiecżność nád inne SkarŻyw 384; LatHar 329; WujNT Act 10/22.

W połączeniu z „o sobie” (3): Probatissimis moribus homo, Człowiek wielmi rządną á ſtáteczną powieść máyący o ſobie. Mącz 323d, 435a; RejPos 23v.

W połączeniu z „swoj” (1): do tych ſię vćiekamy [...] przez modlitwy y zaſługi ich/ krwią niewinnego onego báránká polane/ y ſtąd wagę ſwą y cenę máiące. LatHar 329.

Wyrażenie: »świadectwo mający« = poświadczony; testimonium habens Vulg (4): RejPos 23v; Vpátrzćieſz tedy/ Bráćia/ miedzy ſobą śiedmi mężow dobre świádectwo máiących WujNT Act 6/3, 10/22, 1.Tim 5/10.
11. Łączący się z czymś, powodujący; habens PolAnt, JanStat [co] (9): Expeditum iter, Dobra drógá/ niemáyąca żadnego omieſzkánia. Mącz 294c; BudNT 1.Tim 4/8; SkarŻyw A2; dawáno zdawná nie tylko odpuſty śrzednie/ ále y látá miłośćiwe: zupełne kaźni [...] oddálenie máiące. LatHar 286; IŻ niektórzy [...] od wiele lat w Rzymie mieſzkáiąc/ w Króleſtwie náſzym niemáło duchownych vrzędów/ ſtáránié około duſz máiącé dźierżą SarnStat 175.

W połączeniu z „w sobie” (4): BibRadz Sap 16/20; Mącz 416d, 424b; z vſt iego náuk prawdźiwych/ y żywot wiecżny w ſobie máiących ſłucháli CzechEp 128.

W charakterystycznych połączeniach: obietnice mający, obrzask (2), [czego] oddalenie, omieszkanie, rozkoszy, sławę, staranie, żywot.

12. Wiedzący, umiejący [co] (4): Trilinguis, [...] Trzi yęzyki máyąci/ albo vmieyąci. Mącz 465a; Dyákonowie [...] nie ſzukáiący ſzkárádego zyſku: máiący [habentes] táiemnicę wiáry w czyſtym ſumnieniu. WujNT 1.Tim 3/9.
Wyrażenie: »nie mający nic pewnego« [w tym: od kogo (1)] (2): żeſmy ſą bez właſnych páſterzow owce błędliwe/ niemáiąc nic od nich pewnego OrzList h3v; BibRadz II 138b marg.
13. Wierzący, wyznający jakąś religię; habens PolAnt [co] (2): Ieſt w twoim kroleſtwie lud [...]/ máiąc nowe zakony á vżywáiąc ich BielKron 114v; BudNT Apoc 19/10.
14. O atrybutach Boga; habens Vulg [co] (16): SkarJedn 278; SkarŻyw 358, 393; Bog ieſt świátłośćią niedoſtępną/ ćiemnośći żadnych nie máiącą. CzechEp 321.

mający od kogo (3): ktory ſam ieſt ſtworzyćielem: ſam przez ſię będącym: á od nikogo nic nie máiącym CzechEp 236, 249, 251.

mający co spolne z kim (1): A iako ſpolniebytny ieſt Oycowi/ ſpolną z nim náturę máiąc/ ták y nam ſpolniebytny ieſt GrzegRóżn K4v.

W połączeniu z „w sobie” (1): Bóg ieden ieſt: to ieſt/ iednę y nieroźdźielną iſność w tobie máiąc. BiałKat b2v.

W połączeniu z zaimkiem zwrotnym oznaczającym samoistne powstanie (6): iż to imię [...] Bogu Oycu należy/ iáko nie śmiertelnemu ále żywemu/ y żywot w ſobie ſámym máiącemu. CzechRozm 53, 52, 75v; CzechEp 270, 291; NiemObr 109.

W charakterystycznych połączeniach: ciemność mając(y), isność, moc (2), naturę (2), wszytko (2), żywot (5).

Wyrażenie: »czasu nie mający« (1): GDy Syn Boży ſłowo z Oycem wiecżne/ cżáſu niemaiace [!] chćiał ſię ták ſtáć iáko my cżłowiekiem SkarŻyw 383.
15. Uważający, uznający (5):
Wyrażenia: »nizacz (a. za nic) mając« = lekceważący [w tym: sobie (1)] (2): o tho ſie pilnie ſtára/ áby był mężem dobrym nizacż ſobie żywotá máiąc. BielSpr 50; GórnTroas 7.

»za złe mający« [w tym: komu (2); w sobie (1)] = indignans Calep (3): Calep 527a; Y byli niektorzy zá złe iey máiący w ſámych ſobie LatHar 704; WujNT przedm 35.

16. W strukturach składniowych będących parafrazą zdań z formą czasownika „być” w orzeczeniu; zdanie orzeka nie o wyrazie określanym przez „mający”, lecz o elemencie jakoś z nim związanym (podrzędnym do imiesłowu, najczęściej stanowiącym jego dopełnienie); habens PolAnt, Modrz, Vulg, JanStat (400):
A. Parafraza z przekształceniem wyrazu określanego na przydawkę dzierżawczą (193):
a. Orzeka o jakości; wzór parafrazy: kto, co (X) mający(-e) co (Y) jakie = co (Y) czyje (X) jest jakie (130): Widzieli theż winne drzewká máiące groná niewymownie wielkie HistAl L6; kthorych [komór] przodki były ku południowey drodze/ iedná przy ſtronie brany od wſchodu ſłońcá maiąc przodek ku drodze pułnocney. BibRadz Ez 40/44, I 7d marg, Philipp 3/9; Mącz 4b, 25b, 265b; Figurá o piąći węgłách/ równé ſtrony y kąty równé máiąc. GrzepGeom D3, D3, F3, G2v, Kv, K2, K3; RejPos 149v; ModrzBaz 40v; Calep [502]a; WysKaz 13; A Stároſtowie bądź zaſtáwné bądź wolné Stároſtwá máiący/ [...] od nas winą nieodpuſczoną będą karáni SarnStat 606; SkarKazSej 673a.

W charakterystycznych połączeniach: mający [jaki(-ą, -e)] calec, dłużą, dziedzictwo, głowę, grona, język, kąty (3), linije, majętność, nogi, ostrze, połacie, przodek, sprawiedliwość, starostwo, strony (3), usta, węgieł (2), wierszch.

Wyrażenia: »[co] jednakie, jedno mający« [o wspólności cech i sytuacji] (1 : 1): KromRozm III E8; Iż toż był Piotr/ co y drudzy Apoſtołowie/ iednáką cżeść y włádzą máiąc. NiemObr 57.

»poczciwą szatę mając« = bez grzechu pierworodnego (1): Z narodu Iudá ſyná moiego/ národzi ſie panna ſwiatła y pocżćiwą ſzatę máiąc BielKron 19.

»mając ręce z okowami« = powodujący nieszczęście (1): ktorey ieſt ſerce iáko ſieć łowczá álbo wirſza/ máiąc ręce z okowámi/ (to ieſt/ kto ſie iey da powoli/ zwiąże go y wſádzi do więzyenia.) BielKron 81.

α. O cechach fizycznych i psychicznych (103): BierEz E2v; OpecŻywList C [2 r.], Cv; LIlia [...] ieſt ziele domowe maiącze białe kwiathi FalZioł I 71d; NIetoperz ieſt myſz lataiącza, ſkrzydła maiącz z błonek FalZioł IV 27a, I 20c [2 r.], 48d, 62d, 80b, 109b (15); Cżemu ludzie maiąci wypukłe, ocży mglejſzi wzrok miewaią. GlabGad B6, B5v, B6, E3, E3v, F, P; HistAl A3v, H6v, I2, L6; LibMal 1551/158v; RejWiz 23v [2 r.]; ktorą [rybę] było widáć nád wodą wyſoko/ máiąc pławy iáko v wietrznego młyná powietrzniki BielKron 452v, 8v, 276v, 277, 420; Lamia, [...] Zwierzę máyąc twarz niewieśćią á nogi końskie. Mącz 183b, 12b, 27c, 98c, 153b, 183a (17); SienLek 20v, 187; KochMon 23; BudBib Dan 7/7; przeto ſzukano w Rzecżáchpoſpolitych ludźi do rządzenia godnych/ mądrych/ á namiętnośći bárzo ſkromne máiących ModrzBaz 138; SkarŻyw 70; Comatus ‒ Maiący długie włoſzy. Calep 219a, 59a, 88b, 117b, 132a, 246a (10).

W połączemu z zaimkiem zwrotnym [w sobie, na sobie] (2): KwiatKsiąż C3v; Phoenix, [...] ptak w Arábiey [...] czerwone pierze ná ſobie máyący Mącz 298c.

W charakterystycznych połączeniach: mający [jaką (-i, -e)] brodę (3), członek, drzewo, dziurki, gałązki (2), głowę, grzbiety, końce, kopyta (2), kostki, kwiaty (kwiatek) (3), liście (list, listki) (9), łeb, namiętności, nogi (3), nos (2), oblicze, oczy (3), ogon, owoc (4), piersi, pierze (4), plusk, pławy, policzki, ramiona (2), rękę (2), rogi (3), rozum, serce (2), skorkę, skrzydła, sledzionę, szczeszuję, twarz (4), włosy (3), zadek (2), ziarno.

Wyrażenia: »[jaką] krew mający« = jaki (1): ábowiem od porodzenia naypierwſzy ſą/ dobrotliwą krew mayącj w ſobie KwiatKsiąż C3v.

»oczy [jakie] mający« = jaki (1): wam vrągáyą/ oczy máyący pełne cudzołoſtwá KromRozm I D2v.

»serce [jakie] mający« = jaki (3): KromRozm I D2v; BEnedict [...] był wielebnego żywotá mąſz/ od ſamey młodośći ſerce ſtáre máiący. SkarŻyw 248, A2.

»serce [jakie] mający« = będący w jakimś nastroju (2): TarDuch D3; wyſzedł [...] oćiec náſz/ ſpuſzczone ocży á ſmutną twarz á ſerce ſtruchláłe máiący. SkarŻyw 262.

»piątnowane mający sumnienie« = zły (2): odſtąpią niektorzy od wiáry pilnuiąc duchow zwodzićielſkich/ y náuk cżartowſtich [!]. [...] piątnowáne máiących właſne ſumnienie [cauteriatam habentium propriam conscientam]. BudNT 1.Tim 4/2; WujNT 1.Tim 4/2.

αα. O schorzeniach i dolegliwościach (20): Pan Iezus yzdrowil cżlowieka chorégo ſuchą rękę maiącego. OpecŻyw 51v, 51v [2 r.]; OpecŻywSandR nlb 2v; FalZioł IV 4d; Mącz 420b; BudBib Lev 21/18; Peripneumaticus ‒ Dychawiczni, plucza maiąci zaiątrzone. Calep 783a, 145a, 623a, 1009a [2 r.], 1065b, 1102a, b; WujNT przedm 35, Matth 12/10, s. 48 marg, Mar 3/1, 3.

W charakterystycznych połączeniach: mający [jaki(-ą, -e)] brzuch, członki, głowę, jądra, nogi, nos, płuca, (9), usta, żełę, żołądek (2), żywot.

ββ. O wymiarach (2): BibRadz Ez 40/29; Niech będźie Koło/ máiąc Diametrum ná czternaśćie łokiet GrzepGeom H4.
β. O ubiorze [„swoj”] (2): HistAl I2v; Iżeś ſyná oglądał ná wyſokiem tronie/ Przyodźiane máiącży ſwoie złotem ſkronie KmitaPsal A3.
γ. O osobach związanych z osobą wyrażoną wyrazem określanym (4): BudNT Tit 1/6; byłá iedná Chrześćiáńſka niewiáſtá/ máiąc mężá pogániná. SkarŻyw 101; WujNT Tit 1/6.

W połączeniu z „swoj” (1): Rátay máiąc Páná ſwego/ Mężá w cżytániu pilnego: Tám do iego kśiążnice wſzedł BierEz P4.

b. Orzeka o pochodzeniu; wzór parafrazy: co (X) mający co (Y) skąd = co (Y) czyje (X) jest skąd (2):

mając od kogo (1): a ći ſą od Grzegorzá ten błąd máiąc BiałKat 181.

mający z czego (1): tedy nie ieſt ſámá przez ſię będąca/ ále z drugiego bytności [errata zmienia: bytność] ſwoię máiąca CzechEp 146.

W połączeniu z „swoj” (1): CzechEp 146 cf mający z czego.

c. Orzeka o funkcji wobec wyrazu określanego (8):

Wzory parafraz:

kto, co (X) mający(-e) kogo, co (Y) kogo, co (Z) [A dupl] = kto, co (Y) jest kim, czym (Z) czyim (X) (2): ktorego koſćyoł/ [...] máyący ſprawcę páná Kryſtuſá y duchá ſwyętego vczy y náſláduye. KromRozm III C2v; BudNT 1.Petr 2/16.

kto, co (X) mający (-e) kogo, co (Y) kim, czym (Z) = kto, co (Y) jest kim, czym (Z) czyim (X) (3): iż [...] ofiárowána bywa ofiárá/ máiąca y Biſkupem y ofiárą Chriſtá Páná WujNT 765, 1.Petr 2/16, s. 801.

co (X) mające co (Y) za co (Z) = co (Y) jest czym (Z) czyim (X) (2): Lanceatus ‒ Oſzczep za bron maiąci. Calep 580b.

~ W połączeniu z „swoj” (1): Swawola ieſt/ rozkiełznána/ á bezrozumna wola/ máiąc zá koniec ſwoy/ roſkoſz GórnRozm B3. ~

kto (X) mający co (Y) miasto czego (Z) = co (Y) jest czym (Z) czyim (X) (1): Yákoby wolni/ á nye máyąc wolnoſć myáſto zaſlony złoſci KromRozm II mv.

d. Orzeka o lokalizacji (53):
α. Wzór parafrazy: kto, co (X) mający(-e) co (Y) gdzie = co (Y) czyje (X) jest gdzie (7): WujNT Rom 2/20; poſtánowią Sędźiégo Szláchćicá ośiádłégo/ y mieſzkánié w onymże Stároſtwie máiącégo SarnStat 486 [idem 916], 461, 916, 1041.

W połączeniu z „swoj” (2): CzechRozm 178; Są też y pewni ludźie/ ktore od [...] ſtarodawney/ y grunty ſwe w piśmie máiącey/ w tey rzecży obowiąſki/ przywileie Kośćiołá powſzechnego wyięły. LatHar 126.

β. Wzór parafrazy: kto, co (X) mający(-e) co (Y) w czym itp. (Z) = co (Y) jest w czym itp. (Z) czyim (X) (46): KromRozm III C8 [2 r.]; BibRadz Ez 40/31; Káliſka źiemiá nośi Zubrzą głowę máiąc koronę złotą miedzy rogámi BielKron 425, 34; Clepsydra [...], Gliniáne naczinie ktorym pokrapiáyą ogródki máyące pełno dziurek we dnie. Mącz 57a, 87d, 290a, 358c; Potym po iego ſmierći wymálowano go miedzy inymi Ceſárzmi/ nad głową máiąc ośḿ pieniędzy. HistRzym 50; Calep 610b, 1006a.

W połączeniu z „swoj” (13): OpecŻyw 186v; WróbŻołt 37/15; KrowObr 5; Leop Ps 37/15; BibRadz Gen 7/22; RejAp 84v, 117, 117v; RejPos 342v; CzechRozm 183; CzechEp 8; GostGospSieb +4; á oto Báránek ſtał ná gorze Syonie/ á z nim ſto czterdźieśći y cztery tyśiące máiących imię iego/ y imię Oycá iego nápiſáne ná czelech ſwoich. WujNT Apoc 14/1.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) [gdzie] dziurki, fachy, imię napisane (4), koniec, koronę, miesiąc, oddech, olej (2), otwor, palmy, pieniądze, teczę, wiosła (2), żelazo.

Wyrażenia: »[co] w myślach mający« = myślący o czymś (1): Są w inſzych páńſtwách ná to wyſádzeni wymyſłkowie/ co tylko o tym myślą iákoby zewſząd w domu przybywáło: v nas ledwie oto Pan oćiec W. M. y to iákoby z grubá/ á pewnie co inſzego niżli to w myślách ſwych máiący. GostGospSieb +4.

»[kogo, co] mający przed oczyma« = kierujący się czymś, uwzględniający coś w swym postępowaniu (3): Impius, [...] Przesduſzny/ Zły/ Nie máyący Bogá przed oczimá. Mącz 301d, 439d; Phil R4.

»[co] w ręku mający« = władający (1): wierzyſzli temu/ iż BOG Oćiec [...] ieſt ieſzcże y teraz BOgiem/ [...] wſzyſtko ſpráwuiącym/ y wſzytko w ręku ſwych máiącym? CzechRozm 183.

»[co] w sercu mający« = jaki (tu: zły) (1): zalibym też zá cżłeká/ zły ſkarb w ſercu ſwym máiącego oſądzony nie był? CzechEp 8.

»mający w uściech [co]« = mówiący, mogący powiedzieć (3): WróbŻołt 37/15; KrowObr 5; I ſtałem ſie iáko cżłowiek głuchy/ á niemáiący w vſtach ſwoich odpowiedzi. Leop Ps 37/15.

»mająca w żywocie« = ciężarna (3): CzechRozm 156v; náleźioná ieſt brzemienna (marg) máiąca w żywoćie G.L. (‒) z Duchá świętego. WujNT Matth 1/18, s. 173 marg.

αα. O szczegółach ubioru (8): OpecŻyw 133, 180; PatKaz III 103v; wyćiągnął ieſt rękę ku mnie ná pálcu złoty pierśćień máiąc HistRzym 2v; RejPos 243v; WujNT 866.

W połączeniu z „swoj” (2): RejAp 125; ná obłoku śiedźiał podobny Synowi człowieczemu/ máiący ná głowie ſwey koronę złotą WujNT Apoc 14/14.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) [gdzie] blachę, gwiazdy, koronę (4), pierścień (2).

ββ. O szczegółach wyglądu i budowy anatomicznej (8): OpecŻywList C; MiechGlab *5; gdzie nálezli niektore zwierzętá máiące ná głowie koſći kárbowáne iáko piłá HistAl M6; Loligo, [...] Rybá máyąca głowę miedzy nogámi Mącz 197a, 427d; SienLek 186v; SkarŻyw 408; Calep 815a.

W charakterystycznych połączeniach: mając(y) [gdzie] głowę, kości (2), niedostatek, oko, pierze, przedział, szkodę.

B. Parafraza z przekształceniem wyrazu określanego na okolicznik miejsca lub dopełnienie (w formie wyrażenia przyimkowego) (197):
a. ‘w kim, w czym’ = wewnątrz: zawierający, niekiedy z dodatkowym odcieniem: charakteryzujący się; wzór parafrazy: kto, co (X) mający(-e) co (Y) = co (Y) jest w kim, w czym (X) (148): PatKaz III 145; KromRozm II t; SkarJedn 300; O kroleſtwo niebieſkie/ kroleſtwo wiekiem nieokreſzone/ [...] wſzelki doſtátek y roſkoſz máiące. LatHar 597; WujNT Luc 11/36, Apoc 21/11.

W połączeniu z „w sobie” (3): Mącz 334a; Popędliwość towárzyſzką ieſt Gniewowi/ [...] máiąc w ſobie popędliwe wrzaſki/ zazdrość/ nienawiść/ y inſze tego rodzáiu ſpráwy. RejPosWstaw [1103]v; CzechRozm 197v.

α. O zawartości fizycznej rzeczy, terytoriów itp. i ludzi (43): FalZioł V 5v, 7; Ziemia v nich ieſt rowna laſſow ani gor niemaiącz MiechGlab 23, 60; HistAl Lv; BibRadz 2.Mach 1/19, Hebr 9/4 [2 r.]; BielKron 26v, 264, 315v; Romania, Dobre pſy máyąca kráyiná. Mącz 230a, 32c, 168a, 301a, 472c, 495c; SienLek 26v; BudNT Apoc 21/12; ModrzBaz 93; Calep 399b, 511b, 824b, 1099b; w ktorey [skrzyni] było wiádro złote máiące mánnę WujNT Hebr 9/4, 2.Tim 2 arg, Hebr 9/4, Apoc 21/12; WitosłLut A3v.

W połączeniu z „w sobie” (14): ZapWar 1502 nr 1910; KAmienia tego ieſt ieden rodzay przezrziſty, złothey barwy maiącz w ſobie nieiakie palaiące iſkri FalZioł IV 51a, V 5v [2 r.]; MiechGlab 41; HistAl Lv; LubPs X6; Przyſzedł nád piękną rzekę ćichucżko płynącą/ Wodę w ſobie by Kryſztał nadobną máiącą. RejWiz 176v; Oſthátnia cżęść źiemie Włoſkiey Longobárdia/ máiąc w ſobie miaſt známienitych doſyć BielKron 276, 278; Mącz 181a; RejAp 181; BudBib 4.Esdr 7/6; Zodiacus ‒ Okrąg wſobie maieci dwanaſcie znakow niebieskich. Calep 1152b.

β. O budowie fizycznej i cechach fizjologicznych ludzi, zwierząt i roślin [w tym: wyrazem określanym jest istota żywa jako całość (13), część ciała lub organ (2)] (15): FalZioł I 142a; Głowa podługowata twarz też maiąc długą wielgą á żadna, znamionuie cżłowieka proſtego GlabGad M7, E5, M7; Calep 648b.

W połączeniu z „w sobie” (10): ieſt korzeń gładki, rowny, mleko w ſobie maiączy FalZioł I 148d, I 35b, 61d, 127b, III 13b, 23a, IV 30c; Mącz 238a, 298b; Calep 541b.

γ. O stosunkach społecznych, organizacyjnych i kulturalnych jednostek administracyjnych i instytucji (6): iż ta ſlawna Korona kxiąg żadnych ięzykiem ſwym nie maiącz tak ſlawnym/ tak býła ſirociała FalZioł +2v; Mącz 252c; iż kośćioł Boży záwżdy po wſzytki wieki Doktory y náucżyćiele máiąc/ nie tylko Greckie/ ále teſz miał y Láćińſkie. SkarJedn 283; SarnStat 968.

W połączeniu z „w sobie” (2): [Lugdun] było miáſtho ſławne [...] máiąc w ſobie doſyć ludu rozmáitego. BielKron 281; OrzQuin V2.

δ. O sensie lub treści tekstów (14): Colon [...], Członek á część rzeczy máyąc ſpełna ſentencia [!] Mącz 61b; WujNT 458 marg.

W połączeniu z „w sobie” (11): Fatidici libri, Xięgi máyące w ſobie wykład boskich táyemnic. Mącz 118c, 323b; CzechRozm 26, 69v; Calep [191]a, 362b; Phil H; WujNT 1 marg; prośbá byłá vczynioná/ to w ſobie máiąc: ábyſmy [...] raczyli on [list] potwiérdźić SarnStat 951, 194, 908.

Wyrażenie: »mający dwa końca« = dwuznaczny (1): Perplexum responsum, Odpowiedź máyąca dwa końcá/ niewiedźieć yáko yą rozumieć. Mącz 304b.
ε. O charakterystyce ideologii (2): áby [wiara] ná wſzem y z káżdey ſtrony wárowna byłá/ wątpliwośći żadney nie máiąc NiemObr 69.

W połączeniu z „w sobie” (1): iákie było ono ſtárego zakonu kápłáńſtwo/ máiąc w ſobie mázánie/ święcenie vbiorow WujJudConf 147.

ζ. O charakterystyce istot żywych ze względu na zawarty w nich pierwiastek niematerialny (10): CzechRozm 160v; SkarŻyw 601; ktorzy [heretycy] iż tákież ſą ćieleſni y Duchá Chriſtuſowego nie máiący/ żadnego pożytku z dobrego y świętego piſmá Bożego nie odnoſzą WujNT 629, 678, Iudae 19.

W połączeniu z „w sobie” (3): RejPosWiecz2 93; WujJudConf 103; Animalis, quod habet in se animam — Ducha, ruſzenięy wſobie maiący. Calep 71a.

Z imiesłowem czynnym (2): RejPosWiecz2 93; ktory piſze o prozney á martwey wierze ludźi chlubliwych/ Kryſtuſá w ſobie przez wiárę żywiącego niemáiących. WujJudConf 103.

Wyrażenie: »mający duszę« = żywy (2): BibRadz Gen 1/20; Y zmárłá trzećia część ſtworzenia máiącego duſzę BudNT Apoc 8/9. [Cf 6.b. GórnRozm E3v].
η. O całościach podzielnych: składający się (49): Annus Lunaris, Mieſiąc 30. dniów máyący. Mącz 10c; Zá tymi ſtałá wtora Cohors álbo Rotá máiąc ludźi 555. BielSpr 14; Calep 131a, 1061a.

W połączeniu z zaimkiem zwrotnym [w sobie (6), pod sobą] (7): Pancratium, [...] Schermierska albo zápáśnicza grá/ pięć ſztuk álbo kunſztów w ſobie máyąca. Mącz 275a, 221c, 296d; Calep 180b, 289b, 1061a, [1085]b.

αα. O wartości jednostek miary [w tym: o pojemności (10), o jednostkach monetarnych (6), o wadze (4), o długości (3), o powierzchni (1), o czasie (1); „w sobie”] (25): ZapWar 1513 nr 2063; Fidelia congialis [...], Kruſz álbo wiádro/ trzy miáry w ſobie máyąc. Mącz 63b; Diaulos, [...] mieyſce dwie ſtáyi w ſobie máyąc. Mącz 85a, 63b, 71a, 76a, 79b [2 r.], 192b (13); A toć będźie Pręt tego tu Lanu/ máiąc w ſobie tyśiąc y ośmdźieśiąt Pólek. GrzepGeom M2v; Decussis – Groſzdzieſiec pieniedzi w ſobie maiacy. Calep 293a; Dodrans – Waga maiącą wſobie dziewiec vncy. Calep 338a; Olympias ‒ Czas pieć liat wſobie maiąci. Calep [729]a, 305a, 338b, 659b, 662a, 966b, 1045a, 1061a.
ββ. W tłumaczeniu łacińskich liczebników wielokrotnych (12): Quadragenarius ‒ Czterdzieſci maiaci. Calep [882]a, 970a, 1056a, 1121a.

W połączeniu z „w sobie” (8): Octuplus, Ośm kroć w ſobie máyący/ Ośmkrotny. Mącz 259b, 79b, 493a; Calep 180a, 661b, [723]a, 970a, b.

γγ. Błędnie w tłumaczeniu łacińskiego liczebnika porządkowego (1): Sexcentesimus – Szeſcz ſeth maiaci. Calep 976a.
b. ‘na czym’ = na powierzchni; wzór parafrazy: co (X) ma co (Y) = co (Y) jest na czym (X) (24): Cżemu ſerce ieſt tak oble niemaiąc koncow ani ſtarku żadnego. GlabGad E3v; Enodis hasta, Gładka niemayąca żadnego ſęczká. Mącz 249a; WujNT Apoc 13/17, 16/2.

W połączeniu z „na sobie” (3): drugi [kościół] ſwięthego Michała/ maiącz na ſobie niektore blachy pozłocżone MiechGlab 5; Mącz 390a; ReszList 182.

α. O wizerunkach, deseniach, rysach (10): KrowObr 112; BielKron 383v [2 r.]; Mącz 125a; Calep [1135]b; chcemy áby ná cztérzéch tylko mieyſcách [...] wyobráżenié náſzé y napis Tytułu náſzégo máiąca [moneta] byłá bitá SarnStat 1119.

W połączeniu z zaimkiem zwrotnym [na sobie (2), w sobie, po sobie] (4): HistAl A3; Scutulata vestis, Słoyerzowáta ſuknia/ to yeſt kréski/ ſtrefy á cirkle okrągłe ná ſobie máyąca Mącz 376d, 34a; Calep 1010a.

β. O stroju: noszący się jakoś (7): TarDuch B7; HistAl Iv; BibRadz Apoc 9/17; Patens vulneri equus, Nági nie máyący zbroye Mącz 283c, 16c; Infulatus – Maiąci zawieſzoną binde. Calep 535a; WujNT Iac 2/2.
c. ‘z której strony lub ze wszystkich stron’ (o usytuowaniu przestrzennym); wzór parafrazy: co (X) ma co (Y) z której strony = co (Y) jest z której strony czego (X) (7): ku zachodu leży Podolſka ziemia [...]. Od wſchodu ſłonca maiąc pola wielkie ta[t]arſkie MiechGlab 77; Leop 3.Reg 7/12; Mącz 474d; WujNT Ioann 5/2.

W połączeniu z zaimkiem zwrotnym [około siebie (2), przy sobie] (3): pręt pełen rożdżek latoroſlech [!] około ſiebie mąiąc FalZioł I 64c; MiechGlab [88]; LeovPrzep A2v.

d. ‘u kogo’ = w zbiorowości ludzkiej (o obyczajach i ideologii); wzór parafrazy: kto pl (X) ma co (Y) = co (Y) jest u kogo (X) (3): iż ſą dźicy á leśni mężowie/ domow żadnych nie máiąc BielKron 444; Mącz 402b; WujNT 89.
e. ‘z kim’ = w towarzystwie (o przebywaniu); wzór parafrazy: kto (X) ma kogo (Y) = kto (Y) jest kim (X) [„z sobą”] (2): BielKron 125v; ćiſz mi ſię dwá [...] vkazáli/ máiący zſobą trzećiego SkarŻyw 566.
f. ‘za kim’ = na poparcie, po swojej stronie; wzór parafrazy: kto (X) ma co (Y) = co (Y) jest [= świadczy] za kim (X) (4): Mathesis, [...] Nauká pewne á malem oczywiſte dowody álbo okazánie máyąca Mącz 211c; ModrzBaz 29v; LatHar 287.

W połączeniu z „po sobie” (1): W ktorym ſtáteczny vmyſł/ ktemu świádom Woyny/ Sczęśćie po ſobie máiąc/ y z baczeuiem [!] hoyny. Prot B4.

g. ‘pod kim’ = pod władzą: będący zwierzchnikiem; wzór parafrazy: kto (X) ma kogo (Y) pod sobą = kto (Y) jest pod kim (X) [„pod sobą”] (5): MiechGlab 5; Chiliarchus, [...] Hetman máyąc pod ſobą tyſiąc zołnierzów Mącz 51c; Calep 180b; WujNT Matth 8/9, Luc 7/8.
h. Inne (4): Angiportus – Cziaſna Vlica niemaiaca wiiſzczią. Calep 69b; WujNT Act 1/12. [Cf 5. SkarJedn 2].

W połączeniu z zaimkiem zwrotnym [miedzy sobą, z sobą] (2): Ieſt tą rzeka Wolha thrzykroć więtſza niżli Don, przynamniey thrzy niedziele prętkiey iazdy miedźi ſobą maiącz MiechGlab 26; iednáſz tylko ieſt głowá iednego ćiáłá/ máiąc zſobą nierozdźielną ſłużebność WujJudConf 121v.

C. Parafraza bez zmiany funkcji składniowej wyrazu określanego i dopełnienia: będący (4): nálazł go [Łazarza] iuż cztery dni w grobie máiącego WujNT Ioann 11/17, s. 320 marg, Ioann 11 arg.

W połączeniu z „na sobie” (1): Swiátu wſzyſtkiému świátłośći ſłużącá/ Wzór wſzech cudności ná ſobie máiąca ZawJeft 7.

D. Parafraza z czasownikiem „być” w znaczeniu ‘istnieć’; wzór parafrazy: co (X) mający (Y) = istnieje co (Y) czyje itp. (X) (6): BielKron 418v; Res a memoria remota, Stárádawna rzécz/ nie máyąca pámiątki. Mącz 235a; SkarŻyw 1; Swiętá y cżáſy pewnych dni w Kálendarzu nie máiące LatHar ++8, 261.
Wyrażenie: »podobnego nie mający« (1): nieprzebrány w miłośierdźiu Boże/ á w cudách podobnego nie máiący Pánie LatHar 232.
17. Tworzy wyrażenia o znaczeniu precyzowanym przez rzeczownik dopełnienia (89):
»baczenie mający [przeciwko komu]« (1): Mącz 423d cf »chuć mający«.

»boleść mający« = odczuwający ból, którego boli (1): Iezu kthorys przez przykład niewieſci cżaſu porodzenia boleſć y ſmętek maiączej ony ku pokucie napominał. TarDuch B8v.

»chuć mający [przeciwko komu]« = przychylny, życzliwy (1): Studiosus nobilitatis, Oſobliwe baczenie y chuć máyący przećiwko śláchćie. Mącz 423d.

»mający chuć [ku czemu]« = pragnący, chętnie coś robiący (1): Propensus ad discendum, Máyący chuć ku vczeniu. Mącz 288b.

»nie mający części [z kim]« = pozbawiony uczestnictwa, dostępu; expers, exsors, non partiups Mącz (2): Exors, Nievczeſnik/ nie máyący cześći s kim. Mącz 403c, 282a.

»dział [z kim] mający« = współuczestniczący (1): Partiarius – Spolni dział zemna maiąci. Calep 759a.

»mający dzierżawę [czego]« = władający (1): áby przez śmierć wyniſzcżył máiącego dzierżáwę śmierći [robur hαbentem mortis]/ to ieſt diabł[a]. BudNT Hebr 2/14.

»mając gniew [na co]« = rozgniewany (1): A on młody rozrzewniony/ y máiąc święty/ ále nieobycżáynj gniew ná grzech ſwoy [...] nogę ſobie vćiął. SkarŻyw 373.

»mający grzech« = grzeszny; z przeczeniem: bezgrzeszny [szyk 2 : 1] (3): tą yeſth gwyazda morſka [...] kwythnącza roza y grzechu nyemayącza. PatKaz I 9v; WujNT 866; WysKaz 19.

»mający imię, imiono« [w tym: na sobie (1)] = nazywający się, nazywany [szyk 3 : 2] (4 : 1): BartBydg 112; ktory tfirdźił/ iż w boſtwye nyemáſz trzech oſob/ ále yedná tylko/ máyąca troye imyoná. KromRozm II o3; CzechRozm 49v; Calep 487a; WujNT 869.

»nie mający końca (a. skończenia)« = wieczny, nie kończący się; infinibilis Calep [szyk 6 : 6] (12): KrowObr 180v, 181; BielKron 155v; GrzegRóżn A3; iż dla tego duchownym kroleſtwem y Ofiárownictwem názywaſz vrząd Iezuſow/ ábyś gi wiecżnym á końcá żadnego nie máiącym pokazał CzechRozm 181, 34v; CzechEp 277 [2 r.]; Calep 533b; LatHar 396; WujNT Hebr 7/3, Xxxxx3.

»mający krolestwo [nad kim]« = panujący (1): A niewiáſtá ktorąś widział ieſt miáſto wielkie máiące kroleſtwo [habens regnum] nád krolmi ziemſkiemi. BudNT Apoc 17/18.

»leże mając« = obozujący (o wojsku) (1): áby [...] żołniérze w dobrách náſzych Króléwſkich léże máiąc/ z dóbr ſzláchetſkich y Duchownych żywnośći nie wyćiągáli SarnStat 1182.

»litość mający« = litujący się, odpuszczający winy (1): Boże [...] nád grzeſznikámi litość y miłoſierdźie/ od pocżątku świátá/ máiący. LatHar 148.

»miary nie mający« = nieumiarkowany, niepohamowany (1): iáko bárzo łáſkáwego/ y miáry wpolitowaniu niemáiącego/ vbłagáli [Boga] SkarŻyw 559.

»miary nie mający« = nieograniczony (1): mogłem potym przyść ná one/ miáry y końcá nie máiące [...] niebieſkie gody twoie LatHar 396.

»miłosierdzie mający« = miłosierny (1): LatHar 148 cf »litość mający«.

»miłość miedzy sobą mający« = kochający się [pl] wzajemnie (1): bo ſtárych cżáſow byli ludzie łáſkáwſzy niż dziś/ [...] miłość ſpolną miedzy ſobą więtſzą máiący. HistRzym 51.

»mający [jakie] mniemanie« = sądzący o czymś w określony sposób (1): Secta, Sekta/ błedliwa nauká/ oſobliwa rotá/ máyąca oſobliwe mniemánie [...] y wiarę Mącz 384d.

»mający moc [nad czym]« = zarządzający czymś, władający określoną dziedziną (3): Parcae [...], Są trzy boginie máyące moc nád wſzelákiemi rzeczámi Mącz 277d; RejAp 126v; NiemObr 107.

»mocy nie mający« = nieprawomocny (1): iż wſzyſtkié ſpráwy [...]/ któréby [...] po publikáciiéy iego [dekretu] [...] były czynióné/ nikczemné y nie ſłyſzné y żadnéy mocy niemáiącé czyniémy SarnStat 1042.

»w mocy (a. możności) [co] mający« = władający, panujący; uprawniony do czegoś (2): PAnie Boże [...] W ſwiętey możnośći twoiey tu wſzytko máiący LubPs hh4v; Calep 1092a.

»mszą mający« = odprawiający mszę (1): Chybabyśćie rozumieli groſz/ ktory Kápłanowi krzcżącemu/ álbo Mſzą máiącemu dáią. WujJud 161v.

»mający nadzieję« [w tym: w sobie (1)] = ufający, wierzący, że będzie dobrze lub że ktoś jest mu życzliwy; mogący wierzyć; spem habens Vulg [szyk 3 : 2] (5): OpecŻyw 14; GlabGad M5v; RejPos 317; głodem przyćiſnieni/ y nie máięcy żadney nádzieie o pomocy/ vmyſlili Miáſto poddáć nieprzyiacielowi. Phil D; WujNT Eph 2/12.

»[co] mający w nienawiści« = nienawidzący; osus, Mącz [szyk 1 : 1] (2): máią być obieráni w Rádę/ Ludźie dobrzy/ Nád to máią być [...] kłamſtwo y złoſć w nienawiſći máiący GroicPorz b3; Mącz 259d.

»ostrożność mający« = dbający, starający się (1): gdj tym ludzie lekkie/ á żadney oſtrożnośći około ſwego zbáwienia nie máiące/ zwodzili SkarJedn 100.

»pierwsze mieśce mający« = najwyżej oceniany, najwyższy (1): Pánno [...] święta miedzy świętymi pierwſze mieśce maiąca LatHar 484.

»nie mający początku« = istniejący odwiecznie; initium non habens Vulg [szyk 6 : 3] (9): KrowObr 180v, 181; Bog ieden ieſt nie máiąc pocżątku áni ſkońcżenia BielKron 155v; CzechRozm 34v; CzechEp 277 [2 r.]; LatHar 484; WujNT Hebr 7/3, Xxxxx3.

»podejrzenie mający« [w tym: w sobie (1)] = podejrzewający, podejrzliwy; suspicax, suspiciosus Calep [szyk 2 : 1] (3): GlabGad M7; Suspicax ‒ Podizrżenie [!] wſobie zawdi maiąci. Calep 1038a, 1038a.

»pokoj mający« = żyjący w zgodzie; pacem habens Vulg, PolAnt [szyk 2 : 1] (3): Zauſznik y dwuięzycżny ieſt przeklęty: ábowiem wiele ich zwádzi máiących pokoy. Leop Eccli 28/15; BudNT Rom 12/18; WujNT Rom 12/18.

»mający w (swym) poruczeniu [kogo, co]« = zarządzający, odpowiedzialny urzędowo za coś (2): Tutelaris, Száfarz/ máyący którą rzecz w poruczeniu. Mącz 467d, 319d.

»possessyją [w czym] mający« = należący do czegoś (1): Ták ſtárym Chrześćijánom poſſeſſyą w wierze ś. y kośćiele Bożym máiącą cudow nie potrzebá SkarKaz 241a.

»mający przodek« = górujący pod jakimś względem nad innymi; najważniejszy [szyk 1 : 1] (2): LubPs M2v; in comitiis praerogativa, Syem/ pierwſzy przodek máyący/ pázedłożenſzi [!]. Mącz 358b.

»przyrodzoną niemoc mająca« = miesiączkująca (1): Niewiáſtá przyrodzoną niemoc máiąca a ſplugáwienie iey. BibRadz Lev 15 arg.

»mając rozność« = różniący się (1): BIedrzeniecz ieſth ziele podobne łamikamieniowi/ niemaiącz roznoſci iedno w koſmatoſci FalZioł I 103a.

»sen mający« = śniący, któremu się coś śni (1): Somniosus, Qui crebris somniis vexatur ‒ Vſtawne ſne maiący. Calep [991]b.

»smętek mający« = smutny (1): TarDuch B8v cf »boleść mający«.

»spolność [czego] mający« = uczestniczący, wspólnie czyniący to, co jest wyrażone przydawką do dopełnienia (1): Małżeńſtwo ieſt [...] Mężá y Niewiáſty Małżeńſkie złącżenie/ ſpolność żywotá nierozdźielną máiąc. KuczbKat 250.

»sporkę mając« = będący w zatargach (1): Ale w którym [prawie] trzećié Iákubowé/ Potomſtwo záwſze było/dobrá ſwé trzymáiąc/ A o nie żadnéy ſpórki podźiśdźień niemáiąc. ZawJeft 13.

»sprawę na się mający« = który musi coś załatwić (1): Plenus negotii, Bárzo wiele ſpraw na ſię máyący. Mącz 304c.

»mający sprawę« = prawujący się; habens actionem JanStat [szyk 1 : 1] (2): nie godźi ſye żadnemu ſpráwę máiącemu/ gdy ią zácznie s ſtroną/ od Sądu odchodźić GroicPorz i3v; SarnStat 628.

»mający środek [miedzy czym (a czym)]« = pośredni, posiadający cechy wspólne z dwoma różnymi obiektami porównania [szyk 1 : 1] (2): FalZioł IV 28a; Sycomorus [...] Rodzay drzewá miedzy figowym á miedźi Laurowym álbo bobkowym drzewem środek máyący Mącz 436b.

»mający [kogo] w uczciwości (a. poczciwości)« = szanujący, otaczający dowodami czci; honorans PolAnt; observans Calep [szyk 1 : 1] (2): máiących mię w vcżćiwośći/ vważę BudBib 1.Reg 2/30; Calep [717]a.

»mając udział« = będący kimś wspólnie z kim innym; tu: sprawujący władzę (1): Sigmunt maiąc pirwey w Stárodubiu vdział/ potym zoſtawſzy w X: Litewſkim/ w Trokach zarzezány. StryjKron 462.

»mający ustyrk« = potykający się (1): offensator equus, Kóń máyący vſtyrk. Mącz 261a.

»wiadomość mający« = świadomy, wiedzący o czymś; conscitus Calep (2): Calep 244b; Bo cóż ſie zda/ áby ſie mniéy zéyść mogło/ iáko mnie Szláchćicowi proſtému/ [...] máłą rzeczy wiádomość máiąc/ przed tobą [...] o woynie rzecz mówić? OrzJan 72.

»mający [jaką] wiarę« = wyznający jakąś religię (1): Mącz 384d cf »mający mniemanie«.

»mający winę« = który zawinił, popełnił przestępstwo (1): ktoregom nálazł oſkárżonego o gadki zakonu ich: lecz nie máiącego żadney winy godney śmierći ábo więźienia [nihil ... dignum morte awt vinculis habentem criminis]. WujNT Act 23/29.

»wolą mający« = chcący (1): Spowiedź cżęſtą cżyniącym/ ábo cżynić wolą máiącym/ náuká y przeſtrogá. LatHar 130.

»wzgląd mający« = życzliwy, łaskawy (1): Observans, Báczny/ chutliwy/ wzgląd máyący Mącz 389b.

»wzgląd mający [na co]« = dotyczący czegoś, mający zastosowanie (1): będźie bárzo dobrze/ kołaczki albo morſelle/ dáć mu vczynić/ wzgląd máiące ná przednié częśći Oczko 39.

»wzruszenie na się mający« = podlegający afektom (1): że myśl ſpokoyna á żadnego wzruſzenia ná ſię niemáiąca [omnibus perturbationibus vacuum]/ zſtawa ſię bácżna. ModrzBaz 80v.

»mając na się wiele zabawek [= zajęć, obowiązków]« = który musi coś zrobić (1): że to niepodobna/ áby ktory z ſámych zakonnikow/ żywąc ſto lat/ mogł wſzytki [...] przecżytáć. A coż ſzláchćić/ máiąc ná ſię inſzych zabáwek wiele? CzechEpPOrz **2v.

»[z kim] zachowanie mający« = pozostający z kimś w przyjaznych stosunkach (1): Illiteratus nullorum hominum homo, S nikim dobrze/ s nikim żadnego záchowánia niemáyący. Mącz 253a.

»mając zachowanie [ku komu] dobre« = życzliwy, dobrze traktujący (1): Legat Papieſki vcżynił rzecż [...] zálecáiąc Ceſárzá w obycżáie cnotliwe/ [...] máiąc záchowánie ku káżdemu dobremu dobre BielKron 207v.

»mający zwierzchność« = władający, panujący [szyk 1 : 1] (2): iáko pan máiący nád inſzymi zwierzchność/ inſzym toż cżynic roſkázował CzechEp 333; WujNT Eph 2/2.

»zwyczaj mający« = przyzwyczajony (1): A wſzákoż [krwie puszczanie] záſye bárzo ieſt niegdy potrzebno zwyczay máiącym. SienLek 32v.

»żywot mający« = żyjący, żywy (1): Animans ‒ Zwierzę, albo rzecz nieiaką ziwot maiącą. Calep 71b.

18. W specjalnych konstrukcjach składniowych (4):
a. Z zaimkiem względnym: który może coś zrobić, gdyż istnieje to, co jest do tego potrzebne (3):

cum inf (2): Ociosus a metu, Nie máyący ſie czego bać. Ociosus ab animo, Nie máyący ſie ócz ſtáráć. Mącz 259a.

cum con (1): ktore [bractwo] cudzoźiemce pielgrzymy/ błąkáiące ſię po vlicách/ nie máiące gdźieby głowę ſwą ſkłonili/ do domow ſwych [...] zábieráią ReszHoz 119.

b. Z imiesłowem biernym; w znaczeniu biernym:

ktoś mu coś zrobił (1): Ten Noe [...] był ſpráwiedliwy cżłek y wcnoćie doſkonáły/ máiąc z przodkow bogoboyność podáną. SkarŻyw 269.

** Bez wystarczającego kontekstu (3): Compos, Władny/ Máyący. Mącz 62c; Lactis abundans, Máyąci doſić mleká. Mącz 502c, 62c.
II. W funkcji gramatycznej [cum inf] (6):
1. Zastępuje tryb rozkazujący z odcieniem ‘powinien’ (2): gdyż to ſą wyſokie rzecży Boſkie/ v mądrych tedy w táiemnicy máiąc być/ á wiedzieć kogo ich vcżyć BielKron 46v; Verendus, Máyący być bany/ wſtydány. Mącz 484d.
2. Wyraża czynność przyszłą (4): Vetaturus [...], Máyący zákázáć. Mącz 491a; BudNT Ioann 17/20.
a. O czynności planowanej (2): prośił mię/ (ábym) tego młodzieńcá dowiodł do ćiebie/ máiącego nieco mowić tobie [habentem aliquid loqui]. BudNT Act 23/18; ModrzBaz 104v.

Cf MIEĆ

KW