[zaloguj się]
[pdf]

MIANOWAĆ SIĘ (80) vb impf i pf

mianować się (78), mienować się LibLeg (2).

impf (66), pf (1), impf a. pf (13); impf: całe znacz. 1. b., 3.b., oraz wszystkie użycia fut złożonego i part praes act; w pozostałych znaczeniach: [inf (10), praes (40), praet (2), con (1)] BielŻyw, RejPs (2), LibLeg (2), RejKup, KrowObr, RejFig, BibRadz, BielKron 159, 192v, 206v, 231, 461v, 465v, RejAp (9), RejPos 112, 126, 172, 230, 256[2 r.], 281v, 285, 301, 305, BielSpr, KochMon, WujJudConf (2), WierKróc, KochOdpr, SkarŻyw (5), StryjKron, CzechEp, Calep, KochCz (2), WujNT 1.Cor 5/11, Eph 1/21, SarnStat; pf: w znacz. 1.a. [praet] BielKron 183.

sie (59), się (21).

Oba a oraz o jasne; tekst nie oznacza é.

Fleksja
inf mianować się
indicativus
praes
sg pl
1 mianuję się mianuj(e)my się
2 mianujesz się mianujecie się
3 mianuje się mianują się
praet
sg pl
3 m mianowåł się m pers mianowali się
n mianowało się subst mianowały się
fut
sg pl
1 m będę się mianowåł m pers
3 m będzie się mianowåł m pers będą się mianować
imperativus
pl
2 mianujcie się
conditionalis
pl
3 m pers by się mianowali

inf mianować się (15). ◊ praes 1 sg mianuję się (1). ◊ 2 sg mianujesz się (1). ◊ 3 sg mianuje się (24) [w tym: BielSpr 29v, KochMon 29, SkarŻyw 4, WujNT Eph 1/21 może impers praes od MIANOWAĆ]. ◊ 1 pl mianuj(e)my się (3). ◊ 2 pl mianujecie się (1). ◊ 3 pl mianują się (15). ◊ praet 3 sg m mianowåł się (4). n mianowało się (1) [może impers praet od MIANOWAĆ]. ◊ 3 pl m pers mianowali się (5). subst mianowały się (1). ◊ fut 1 sg m będę się mianowåł (1). ◊ 3 sg m będzie się mianowåł (1). ◊ 3 pl m pers będą się mianować (1). ◊ imp 2 pl mianujcie się (1). ◊ con 3 pl m pers by się mianowali (1). ◊ part praes act mianując się (4).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI i XVIII w. s.v. mianować.

1. Nada(wa)ć sobie nazwę; mieć jakąś nazwę, używać dla siebie jakiejś nazwy (15):
a. O imieniu własnym (12): s. Dominik y s. Fráńćiſzek [...] opuśćili bogáte zakony á záłożyli vbogie/ y miánowáli ſie fratres mendicantium BielKron 183, 231.

mianować się kim (3): Ozwał ſie ieden lekarz w Krákowie/ kthory ſie miánował Balińſkim od Olkuſzá/ iż Balińſkiego corkę miał zá małżonkę BielKron 403, 400; Bo iáko ſię haeretykowie/ Photiniany/ Ariany/ Nowáciany [...] od miſtrzow ſwoich názywáią; ták y ći ſię Páwliany/ Petriany y Apolliany miánowáli. WujNT 579.

Zwrot: »[jakim] przezwiskiem się mianować« (2): RejPos 283v; tymże przezwiſkiem Iázygow/ álbo Iatwieżow y dźiś ſię miánuią. StryjKron 205.
α. Poda(wa)ć swoje imię, przedstawi(a)ć się; nie zatajać swego imienia (5): RejKup p7v; TEn Polak co to piſał/ niechciał ſie miánowáć RejWiz A8v; ActReg 21.

mianować się komu (1): RejPos 285 cf Szereg.

Zwrot: »mianować się mianowicie« (1): kto wſkázuie/ y do kogo/ y przez kogo wſkázuie. Abowiem miánuie ſie ſam miánowicie/ iż to wſkázuie Syn Boży. RejAp 29.
Szereg: »mianować się a ozywać« (1): Słuchayże też záſię Páwłá czo potym o ſobie piſze do Timotheuſzá: Iżem ia cżynił iáko niewiádomy/ á teżem ználazł miłoſierdzye v Páná ſwego iáko niewiádomy. Coż tu záſię rzecże wiádomy on nędznik/ ktory widzi/ wie/ á zna Iezuſá Kryſtuſá/ ktory ſie tu temu Páwłowi miánowáć á ozywáć racży RejPos 285.
b. O nazwie stanowiska, o pozycji społecznej; cluere Calep (3): Clueo – Mianuię, za tego ſie głoſzę. Calep 208a.
Zwrot: »mianować się [jakim] imieniem« [szyk zmienny] (2): OrzQuin K; áby oni [Litwini]/ y Ruſſacy wſzyſcy Polſkim imieniem/ y titułem Kroleſtwá [...] nápotym ſię zwáć y miánowáć chcieli [tj. uważali się za obywateli Królestwa Polskiego] StryjKron 612.
Szereg: »(ani) się zwać i (ani) (się) mianować« (2): áni ty o Woiewodo/ Káſztellanie/ Márſzáłku/ Cánclérzu/ Podſkárbi Polſki/ zowćie ſye áni ſye miánuyćie imiónmi temi: bo té Tytuły/ PALatinus, Caſtellanus, Marſſałcus, [...] z Rzymu maćie. OrzQuin K; StryjKron 612.
2. Głosić coś o sobie, podawać się za kogoś, uważać siebie lub kazać się uważać za kogoś, jakiegoś (48): RejAp 38v; Prziydźie narody pánu poráchowáć/ Którzy ſye będą z Sionu miánowáć [= podawać się za pochodzących z Syjonu]. KochPs 130; SarnStat 61.

mianować się kim, czym (22): RejFig Aa3v; w niemych zwierzętách wdźięczność więcſza ieſt niż w thych co ſię miánuią ludem Bożym. BibRadz I 353d marg; Máchomet dał mu to ná wolą powiedziawſzy mu/ iż żadną miárą ſie krolem świátá niebędę miánował poki Skánderbeg ná świećie. BielKron 256v, 192v, 206v; RejAp 42; RejPos 150v, 172, 256 [2 r.], 281v, 305; RejPosWiecz2 94v; WujJudConf 99v; KochOdpr Cv; KochPs 130; KochCz B; ieſli ten ktory ſię brátem miánuie/ ieſt wſzetecznikiem/ [...] żebyśćie z tákowym áni iedli. WujNT 1.Cor 5/11; SkarKaz 274a. Cf Zwrot.

cum inf „być” [w tym: kim, czym (17), jakim (3), czyim (1)] (23): RejPs 201, Ff7; nyewyemi czo za ſprawcza myenvye ſzye bicz Hoſpodarſkyem ſinem. LibLeg 11/164v, 11/165; KrowObr 3v; Drugiego roku ty kápłany ktorzy ſie miánowáli być Krákowſkimi kánoniki/ pośćinano BielKron 394, 391; GrzegRóżn G2v; OrzQuin S3v; RejAp 21, 28v, 29, 38, 38v [2 r.]; RejPos 13, 112, 126, 230, 273, 301; WujJudConf 130; Gdyż Rycerſkimi ludzmi być ſie miánuiemy/ Záwżdy to iuż po ſobie niech pokázuiemy. WierKróc A3v.

Zwrot: »[jakim, czyim] imieniem, przezwiskiem, mianem mianować się« [szyk zmienny] (1 : 1 : 1): A przetoż znamię ieſt że ſie każdy Bogu przeciwi, kto ſie imieniem iego mianuie BielŻyw 152; RejZwierc 82v; CzechEp 97.
Szeregi: »mianować się i czynić« (1): A iżbyſmy ſię teſz/ y ná thych pokornych zwolennikach ktorzy ſie kryſtuſowymi być miánuią y tzynią nieomylili KrowObr 3v.

»(ani nie) zwać się abo (ani) mianować (się)« (2): OrzQuin K; Ale my chcemyli ſie zwáć ábo miánowáć wiernemi Krześćiány/ ſtáwiaymyſz ſobie przed ocży ſwoie/ nie tę ſwiátłość woſkową/ ále tę o ktorey nam Duch ſwięty [...] opowiedáć racży RejPos 305.

3. W funkcji strony biernej (17):
a. Być wymienianym (wymienionym), wzmiankowanym; jest mowa o kimś albo o czymś (14): IZ ſie thu wielekroć rázow miánuią Gottowie/ [...] przeto o nich krotko wypiſuię co to był zá narod. BielKron 159, 461v, 465v; thák gdzie śie tu miánuie Phalanx, rozumiey woyſko BielSpr 29v; KochMon 29; SkarŻyw 390; KochCz B2v.

mianować się komu (1): oto maſz imię to IEZVS zbáwićiel/ ktore ſię dziś tobie ná poćiechę miánuie SkarŻyw 4.

mianować się w czym (2): Potym wſzytki oglądałá mieyſcá/ ktore ſię iedno w piśmie świętym miánuią SkarŻyw 140; SkarKaz 274a.

Frazy: »co się wyższej mianowało« (1): W ktorych ſłowách zámknął to co ſię wyżſzey miánowáło SkarKaz 349a.

»imię mianuje się« (3): SkarŻyw 4, 456; ktorą [siłę] ſpráwił w Chriſtuśie/ [...] poſádźiwſzy [go] ná práwicy ſwoiey ná niebieśiech: [...] nád wſzelkie imię ktore ſię miánuie [omne nomen quod nominatur) nie tylko w tym wieku/ ále też y w przyſzłym. WujNT Eph 1/21.

α. Być wymienionym (wymienianym) z imienia (1): mieli pierwſzego ſyná Kaimá/ á drugiego Ablá/ y wiele corek innych/ ktore ſię nie miánuią. SkarŻyw 263.
b. Być nazywanym (3): Mieyſce Ieruzálem wdzyęcżne/ ktore od Dawidá myánuie ſie Ephrátá. LubPs dd2v marg; BielKron 267; BielSpr 11.

Synonimy: 1. krzcić się, nazywać się, zwać się; 2. czynić się.

Formacje współrdzenne cf MIENIĆ.

ZCh