[zaloguj się]
[pdf]

MIODUNKA (27) sb f

miodunka (25), miodunki pl t SienLek (2).

miodunka (26), miodynka (1), [miodonka]; miodunka : miodynka FalZioł (21:1).

W o wahania; a jasne; miodonka z tekstu nie oznaczającego ó.

Fleksja
sg pl
N miodunka miodunki
G miodunki miódunków
D miodunkóm
A miodunkę miodunki

sg N miodunka (13). ◊ G miodunki (9). ◊ A miodunkę (3). ◊ pl N miodunki (1). ◊ [G miódunków. ◊ D miodunkóm.] ◊ A miodunki (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. bot. Melissa officinalis L. a. Melittis melissophyllum L.; melisa lekarska a. miodownik melisowaty, byliny z rodziny wargowych (Labiatae); pierwsza o silnej cytrynowej woni, pochodząca z regionu śródziemnomorskiego już w starożytności znana jako roślina lecznicza; citrago a. melitaena vallium, melissa silvestris Cn (23): Melliſſa. Modynka [!]. Wantzenkraut [Polne Kádźidło/ Imonenblat SienHerb 97b] [...] A Miodunka ieſt ciepła y ſucha w wtorim ſłopniu/ Kiedy zieloną Modunkę [!] vſuſzyſz na ſłońcu FalZioł I 79d; Też vwarz Modunkę [!] s ſkorkami Citrinowemi/ á ſtrochą Cinamonu/ á tego ſie napijay oczukrowawſzy FalZioł I 80a; Też miodunka vwarzona w wodzie deſzczowej z naſieniem babcżanym/ cżirwoną niemocz zaſtanawia. FalZioł I 80a, I 37d, 57d, 79d [3 r.], 80a [3 r.], b [2 r.] (21); Miedzy źioły/ Láktuká/ Podrożnik/ Miodunki/ ty źiołá nie mnożą Melánkoliey. SienLek 8, 40.
2. bot. Anchusa officinalis L.; farbownik lekarski, roślina dwuletnia lub trwała z rodziny szorstkolistnych (Boraginaceae), używana w lecznictwie i barwierstwie; buglossum, euphrosynum Calep, Cn; lingua bubula Cn (2): [CIRSION BVGLOSSA Regalis. Miodunki. MIódunki źiele znákomité znáią wſzyſcy: ieſt dwoiákié/ iedno poſpolité któré v nas rośćie ná polach [...] Drugié ieſt práwé Cirſion, nie ták koſmáté/ głádſzé/ kwiát téż modry/ ále więtſzy niżli v poſpolitych Miódunków. UrzędowHerb 95a.]
Zestawienie: »wielka miodunka« (2): Bugloſſum sive bugloſſos ‒ Wo owi [!] ięzik, albo wielka miodunka. Calep 141b, 378b; [Wołowy ięzyk/ álbo wielka miodunká Bugloſſa, Ochſenzungen [Wołowy ięzik FalZioł I 18a]. SienHerb 22b].
3. bot. Borago officinalis L. (Rost); ogórecznik lekarski, roślina dwuletnia z rodziny szorstkolistnych (Boraginaceae), używana w lecznictwie (1): Wezmi ſoku wołowego ięzyka poł kwarty albo mniey/ izopu/ miodunki [miodunki mnieyſzey SienHerb 23a], każdego po poł garſci FalZioł I 18a.
[Zestawienia: »miodunka mniejsza« SienHerb 23a (Linde) cf wyżej.

»miodunka ogrodna«: Miodunká ogrodna/ Bugloſſum vulgare. Hamochſzentzung. SienHerb K3#v.]

4. bot. Zestawienie: »gajowa miodunka« = prawdopodobnie Catananche L.; roślina śródziemnomorska z rodziny złożonych (Compositae); catanance Calep; bistorta, colubrina, serpentaria Cn (1): Catanance Herba est, qua ad amorum veneficia Thessalae mulieres utebantur ‒ Węzownik, gaiową miodunka. Calep 171a.
5. [bot. Zestawienie: »płonne miodunki« = Echium vulgare L. (RostSł); żmijowiec zwyczajny, roślina dwuletnia z rodziny szorstkolistnych (Boraginaceae), miododajna, używana w lecznictwie; alcibiadion, buglossum agreste, clematis, echion, echis, echium, lagine, scammonium tenue Cn: ALCIBIADION Echion [...] Bugloſſon Agreſte. Po polſku Płonné Miodunki. ZIele to poſpolićie rośćie ná piaſkach/ [...] liſt ma podobny Miodunkóm/ ieno koſmátſzy y oſtrzeyſzy UrzędowHerb 17a.]
6. [bot. Zestawienie: »majowa miodunka« = Pulmonaria officinalis L. a. Pulmonaria obscura Dum.; miodunka plamista, płucne ziele a. miodunka ćma, byliny z rodziny szorstkolistnych (Boraginaceae), druga stosowana już w średniowieczu w postaci naparów, zasypek, syropów i nalewek; consiligo, hepatica, lichen, muscu spulmonarius, pulmonacea, pulmonaria Cn: Maiowa miodunká/ Pulmonaria. Lugenkraut. SienHerb K3#, D4#v.]
7. [Ofiara z miodu: ofiarvyesz [...] Cereri groch wylczy Mercvryszevy Myodonko [Mercurio mella; Merkuriuſowi miod HistAl Kv] HistAl 1510 388.]

Synonimy: 1. kadzidło; 2. »wołowy język«

Cf [MIEDZICZKA], [MIEDZINKA]

AKtt