Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MISTRZOWA

Następne hasło: [MISTRZOWANIE] »

MISTRZOWAĆ (3) vb impf

mistrzować (2), mistrować (1); mistrzować Mącz, GórnDworz; mistrować KochFr.

Fleksja

indicativus
praes
	sg	pl
1	mistrzuję
3	mistrzuje	mistrzują

praet
	sg
3	m	mistrowåł
3	f	mistrzowała

praes 1 sg mistrzuję (1). ◊ [3 sg mistrzuje. ◊ 3 pl mistrzują.] ◊ praet 3 sg m mistrowåł (1). f mistrzowała (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) – XVII w.

Znaczenia

1. Rządzić, panować (1)
2. Zajmować się czymś, wykonywać, tworzyć (2)
- a. [Wykonywać katowskie rzemiosło]

1. Rządzić, panować; magistrare Mącz (1): Magistro, Miſtrzuyę/ pánuyę. Mącz 204b.

[W przen:

mistrzować około czego: Boſka moc/ Boſka mądrość/ y rázem miſtrzuie około wſzyſtkiego świátá/ y z oſobná około każdéy świátá częśći. SenekaGórn 176.]

2. Zajmować się czymś, wykonywać, tworzyć; conficere, efficere, expedire Cn (2):

[mistrzować około czego: śiłá tych rzeczy ieſt/ które nam wielkié przynoſzą pożytki/ iedno iż ſie do tego pożytek tych/ którzy około tego miſtrzuią/ przymiészał/ trácą tym wſzytkę wdźięczność/ y nikt zá to tym miſtrzóm nie ieſt powinien. SenekaGórn 186.]

W przen (2):

mistrować co (1): Ná koniec y ſam ćieślá/ który to [labirynt fraszek] miſtrował/ Aby tu rogátégo chłopobyká chował/ Nie záwżdy do wrot tráfi KochFr 107.

Zwrot: »około czynienia [czego] mistrzować« = trudzić się, pracować (1): pokriwáiąc náukę/ vkázowáłi [dawni wymowce] orácyie ſwe ludziom proſciuchno piſáne/ iákoby około cżynienia ich/ iedno rozum przyrodzony/ á prawdá miſtrzowáłá/ nie ćwicżenie/ ani náuká GórnDworz E7v.

a. [Wykonywać katowskie rzemiosło [około kogo]: Pojrzeć tak miło, jako na dwa katy, Kiedy się owo ćwiertować gotują, Około człeka biednego mistrują. Otwin(?)Erot 67.]