Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [MISTRZYNA]

Następne hasło: [MISTRZYNIA] »

MISTRZYNI (7) sb f

mistrzyni (4), [mistrzynia], mistrzyni a. mistrzynia (3).

Fleksja

	sg
N	mistrzyni, mistrzyni(a)
I	mistrzynią
L	mistrzyni(e)j
V	mistrzyni

sg N mistrzyni (3), [mistrzyni(a)]. ◊ I mistrzynią (3). ◊ [L mistrzyni(e)j.] ◊ V mistrzyni (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

1. Nauczycielka doskonała; tu w przen (5)
- a. [Ucząca nowicjuszki w klasztorze żeńskim]
2. Posiadająca władzę, zwierzchniczka; tu przen (2)
- a) O Kościele katolickim (1)
- b) O Matce Boskiej (1)

1. Nauczycielka doskonała; tu w przen; magistra Cn (5): gdy cnotá miſtrzyni nigdy nie zdeptána/ Zywot więc nákieruie/ nigdy nie ſkálána GosłCast 44.

mistrzyni czego (1): poniewaſz oná [historyja] ieſt naprzod wſzelkiey dawnośći kluczem/ náuczycielką/ wiádomośći y wiáry o Bogu/ y Miſtrzinią nauk wyzwolonych/ y rękodzielnych/ ſpraw wſzelkich StryjKron A.

W połączeniach szeregowych (2): Hiſtoria iż ieſt naydoſkonálſzą Miſtrzinią/ náuczycielką/ zwierciádłem/ żywym wyobráżenim/ y nacelnieyſzym/ á naprzednieyſzym żywotá ludzkiego ſkárbem/ ktory nigdy z ręku mężow zacnych niema bydź ſpuſzczány StryjKron A, A.

W porównaniu (1): Azya ieſzcże więtſza ná wſchod ſłońcá cżęść świátá/ byłá iákoby kwiátem wſzego Chrześćiáńſtwá [...] ktemu iáko Miſtrzyni iáka/ z mnogośći y zacnośći Concilia y Doktorow SS. świát wſzyſtek náuką Chrześćiáńſką nápełniłá. PowodPr 31.

Wyrażenie: »namędrsza mistrzyni« (1): Sámá namędrſza miſtrzyni náturá/ Vcży rzemięſłá dowćipnego gburá KlonFlis E3.

a. [Ucząca nowicjuszki w klasztorze żeńskim: Capitulu^m dzieviate o Mistrziniey. Miſtrzinya na tho vyſſadzona aby panny mlode Novicziuſzki vczela vedla zachowanią zakonnego StatNorb 43.

mistrzyni czyja: ieſly by czo viſtapily wczim by bely godne karania. wkapitule ma ie [nowicyjuszki] ich miſtrzinia karacz. StatNorb 25.]

2. Posiadająca władzę, zwierzchniczka; tu przen (2):

a) O Kościele katolickim (1):

Szereg: »wszytkich Kościołow matka i mistrzyni« (1): Swięty Powſzechny y Apoſtolſki Kośćioł Rzymſki/ wſzytkich Kośćiołow mátką y miſtrzynią być wyznawam WujJud 27.

b) O Matce Boskiej (1):

mistrzyni czyja (1): Bądź pozdrowioná [Maryjo] miſtrzyni S. Ewángeliſtow naumieiętnieyſza. Bądź pozdrowioná náucżyćielko S. Apoſtołow narozumnieyſza. LatHar 39.

Cf MISTERKINI, MISTRZOWA