[zaloguj się]
[pdf]

MSZARZ (16) sb m

Zawsze -ſz-.

a pochylone.

Fleksja
sg pl
N mszårz mszårze, mszårzowie
G mszårz(o)w
D mszårz(o)m
I mszårz(e)m mszårzmi
V mszårzu mszårze

sg N mszårz (1). ◊ [I mszårz(e)m.] ◊ V mszårzu (2). ◊ pl N mszårze (5), mszårzowie (1) WujJudConf. ◊ G mszårz(o)w (4). ◊ D mszårz(o)m (1). ◊ I mszårzmi (1). ◊ V mszårze (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

1. Pogardliwe przezwisko duchownego rzymskokatolickiego w polemikach religijnych (15): Niebył nigdy tákowy żadny Dyoklecyanus [...] iákowi ſą ći niebogoboyni y niewſthydliwi Mſzarze/ gdzie w káżdey Mſzey ſwoiey vſtáwitznie ſię náſmiewáią/ z oney [...] ná krzyżu vtzynioney krwáwey offiáry KrowObr 177; Ale nie dla tego Mſzarzu zápámietáły ábyś ty znowu Páná Kryſtuſá Syná Bożego offiárował/ mętzył krzyżował/ [...] Duch Swięty thy ſlowá włożył [to czyńcie na moją pamiątkę] KrowObr 179; iż Zydowie wſzyſcy offiárowáli Báránká wielkonocnego: A wy tylko ſámi Mſzarze chleb y wino offiáruiećie/ á inſzym ludziom proſtym offiárowáć zákázuiećie KrowObr 183, 125v marg, 178, 187v, 194, 199 [2 r.] (11); [przybieżał do niego Mſzarz/ chcąc conduct nád onym dźiećięćiem z wiátiká mowić BazHist 20v; y Mſzarzem zoſthał/ áby mógł Kátechiſmu vcżyć BazHist 25, 23, 25v; ieſliby to przyięli/ co w obec wſzytki Kośćioły náſze dźierżą/ thedyby muſieli być odłącżeni od Auſzpurcżánow y Mſzarzow/ ktorzy o ſwoie Poſtylle okrutnie walcżą/ y proſtotą oną Apoſtolſką w vżywániu Wiecżerzey Páńſkiey przedźiwnie gárdzą. GrzegWyzn A2v].

[W połączenia szeregowym: Apoſtoł ſwięty [...] nigdziey nie wſpomina Mnichow/ Altaryſthow/ Mſzarzow/ y inſzych wynálezionych/ y wprowádzonych/ á fundowánych/ niepożytecżnych przełożonych w Koſciele Bożym GrzegŻarnPos 1582 25 (Linde).]

W charakterystycznych połączeniach: mszarz niebogobojny, niewstydliwy, zapamiętały (3).

Wyrażenie: »kananajski [= pogański] mszarz« (1): Toć ſą tych Kanánáyſkich Mſzarzow bluznierſtwá z ich właſnego Mſzału wypiſáne KrowObr 177.
Szeregi: »mszarz, ksiądz rzymski« (1): Coż thedy ći Mſzarzowie Kśięża Rzymſcy tu rozumieią/ ktorzy twierdzą żeby mieli ofiárowáć Kryſtuſá we Mſzy? ále tego ták w pierwſzym onym Kośćiele Apoſtolſkim nie mowiono. WujJudConf 244.

»ofiarownik i mszarz« (1): I rzetze [Pan na sądzie ostatecznym] tym offiárownikom y Mſzarzom. Izalim ia ták był vſtáwił/ [...] ábyśćie mie znowu/ dla pieniędzy/ [...] offiárowáli KrowObr 125v.

»mszarz i wilk« (1): A przeſto wy vbodzy á prośći niebożątká/ vćiekayćie od thych Mſzarzow/ y wilkow co nadáley/ y wyſtrzegayćie ſię tych Mſzy/ iáko trućiny nawiętſzey duſz wáſzych KrowObr 194.

2. Sprawujący ofiarę (1): Sacrificulus, sacerdotes, a sacris faciendis, Offiarcza, mſząrż Calep 936a; [Mſzarz/ Sacrificulus. Volck L11 4].

Synonimy: 1. papieżnik; 2. ofiarca, ofiarnik, ofiarownik.

Cf [MSZYCIEL]

AK