[zaloguj się]
[pdf]

NIEBOGOBOJNY (116) (ai)

W pisowni łącznej (14), w rozłącznej (2).

e oraz wszystkie o jasne.

sg m N niebogobojny (4). ◊ D niebogobojn(e)mu (1). ◊ A niebogobojny (1). ◊ V niebogobojny (1). ◊ pl N m pers niebogobojni (1). ◊ G niebogobojnych (2). ◊ D niebogobojnym (1). ◊ A m pers niebogobojn(e) (1). ◊ I m niebogobojnymi (1). ◊ V m pers niebogobojni (3).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Nie bojący się Boga; niepobożny; impius, irreligiosus, a religione remotus Mącz (14): O zápámiętáli [!] y niebogoboyni ludzie zbáwienia ſwego/ tzemuſz ták piſmo ſwięte wywrácaćie. KrowObr 143v, 124v, 160; Impius, pio contratrium, Niebogoboyny/ Niepobożny/ Niezbożny/ Przesduſzny/ Zły/ Nie máyący Bogá przed oczimá. Mącz 301d, 235a, 351c.

W przeciwstawieniu: »niebogobojny ... pobożny« (1): ktorzy [zwodnicy] wylicżáiąc złe/ niedobrych á niebogoboynych ludźi [...] spráwy y nie chrześćijáńſkie obycżáie: dobrych á pobożnych ludźi ſpraw świętych á chrześćijańſkich poſtępkow nie wſpomináią ReszList 156.

Szeregi: »niedobry a niebogobojny« (1): ReszList 156 cf W przeciwstawieniu.

»niebogobojny i niewstydliwy« (1): Niebył nigdy tákowy żądny Dyoklecyanus/ [...] áni żadny Káligulá/ iákowi ſą ći niebogoboyni y niewſthydliwi Mſzarze KrowObr 177. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

W przen (2): O krámárze niebogoboyni/ tzemuſz zdomu Bożego vtzyniliśćie Lotrowſką iáſkinią? KrowObr 77v, 72.
α. W funkcji rzeczownika (1):

W połączeniu szeregowym (1): Izaſz ty niewieſz? iż zakon Boży/ nieieſt ſpráwiedliwemu poſtáwiony/ ále nieſpráwiedliwym / y niepoſlufznym/ y niepobożnym/ y grzeſzącym/ niewſtydliwym/ y niebogoboynym/ morderzom oycow/ y matek KrowObr 227v.

a. Niegodziwy, niemoralny (3): Abowiem z Láćinſkiego niespráwnego piſánia/ wielkie częſto ſpory między niebogoboynymi Prokuratormi roſtą: gdźie ſłowo álbo wyrozumienie wątpliwe vłápić mogą/ á ná nie iáko Kot ná Myſz dybią/ przes co wiele kroć ſpráwiedliwoſć tępią y przedłużáią GroicPorz ev, z3v.
Szereg: »niepobożny a niebogobojny« (1): Ale nie pobożnemu á nie bogoboynemu Rzecznikowi/ kiedyś Stá álbo dwu nie obiecał/ [...] niedbále twoię rzecz ſpráwował GroicPorz e4v.
2. Nie znający prawdziwego Boga, nienawrócony; pogański; profanus Calep (2):

W połączeniach szeregowych (2): gdy obacżył [Wojciech] lud w Cżechách nieſworny/ blędliwy/ vporny/ niebogoboyny (bo ieſzcżo było wiele pogánow) ſzedł potym precż BielKron 323v; Calep 854b.

Synonimy: 1. bezduszny, niepobożny, niezbożny, przezduszny; 2. niepoświęcony, pogański.

Cf BOGOBOJNY

ZCh