[zaloguj się]
[pdf]

NIEŁACNO (18) av

W pisowni rozłącznej (10), w łącznej (8).

Wszystkie samogłoski jasne.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w. (z Cn) s.v. łacno.

Znaczenia
1. Trudno, z trudem; haud a. nec a. non facile Modrz (17): Drugie Kadzidło wychodzi z Arabijey/ [...] nie łaczno ſie kruſzy, na ogniu rychło topnieie FalZioł III 32d; ModrzBaz 21, 35v, 91v, 98v, 121; KochTr 24; OrzJan 40.

cum inf [w tym: komu, czemu (3)] (6): ieſliże ziemiá nie będzie z głęboká vmiękcżona/ iuż zyárno nie może korzonká głęboko puśćić/ [...] więcz y rychley wyprę/ á ná wioſnę nie łácno mu rość ſporo. RejZwierc 109v; ModrzBaz 35; SkarŻyw A5; SkarKaz 40b; Nie łácno o poſpolitym dobru rádzić. SkarKazSej 657a marg, 673a.

W przeciwstawieniu: »niełacno ... snadnie« (1): W ſzcżęſciu przyiaciel nie łaczno poznan bywa, ale w przeciwienſtwie ſnadnie. BielŻyw 88.

W charakterystycznych połączeniach: niełacno kruszyć się, naleźć, oprzeć się, powiadać, przypadać, skłonić się, umniejszyć, wykręcić, zapalać.

Przysłowie: BielŻyw 88 cf W przeciwstawieniu.
Zwroty: »niełacno pojmować« (1): ſkłonił ſię P. Bog do obyczáiu przyrodzenia ludzkiego/ ktore nie łácno poymuie tego co wſzędźie y w obecz ieſt SkarKaz 39a.

»niełacno rozeznać, poznan« (1:1): BielŻyw 88; A ácżkolwiek śię cżęſtokroć ſercá ludzkie wielą rzecży zátrudniáią/ iż niełácno mogą rozeznáć [ut haud facile ... cognosci possit] co ieſt vcżćiwego/ wſzákże w rzecżách iáwnych/ cżłowiek dobry od pocżćiwey przyſtoynośći odſtępowáć niema. ModrzBaz 27v.

2. Niechętnie (1): o nowinách ſię teſz nierad pytał/ y niełácno ich powiádáł. SkarŻyw 292.

Synonim: 1. trudno.

Cf ŁACNO, NIEŁACNIE, [NIEŁACWIE], NIEŁATWIE

MM