[zaloguj się]
[pdf]

NIEOBACZENIE (21) sb n

W pisowni łącznej (20), w rozłącznej (1); -enie (20), -ęnie (1).

Pierwsze i drugie e oraz o jasne; końcowe e z tekstów nie oznaczających é; -å- (19), -a- (2); -a- MurzNT; -å- : -a- BibRadz (1:1).

Fleksja
sg
N nieobåczeni(e)
G nieobåczeniå
A nieobåczeni(e)
I nieobåczeniém
L nieobåczeniu

sg N nieobåczeni(e) (1). ◊ G nieobåczeniå (14); -å (12), -a (2) MurzNT, GliczKsiąż. ◊ A nieobåczeni(e) (1). ◊ I nieobåczeniém (3); -ém (1), -(e)m (2). ◊ L nieobåczeniu (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. s.v. obaczać (w tym 1 r. błędnie: niebacznie).

I. Rzeczownik od „nie obaczyć” (19):
1. Niedostrzeżenie, przeoczenie (2):
Wyrażenie przyimkowe: »z nieobaczenia« (2): A wżdy tego [tj. że Chrystus jest Mesjaszem] nie mogły obacżyć ony ſlepe ocży nędznikow tych [...]. A thák s tego nieobacżenia z gołá mu odpowiedáią oni mędrkowie: Iż my inácżey o tym Kriſtuſie nie wiemy/ o kthorym nas pytaſz/ iedno iż obiecan ieſt/ iż miał być ſynem Dawidowym RejPos 231; [BibRadz Deut 19/4 (Linde)].

~ z nieobaczenia czego (1): Bom ia nápiſał proſto/ wierzćie Ewán-ielionowi. Nie znieobacżenia Słowká Greckiego EN/ ále żebych ták znácżniey ſámę rzecż wyráził (marg) [...] Bo tam w Grecſkiem nie eis to Euangelion/ ale en to Euangelio. (–) BudNT przedm d. ~

2. Nierozwaga; brak zastanowienia, niezdawanie sobie sprawy ze złych skutków swego postępowania (10): rozważnemu cżłowiekowi pilnie trzebá obacżáć/ y co od kogo bierze/ y co też prze kogo cżyni/ bo więcz w tym nieobacżeniu bárzo ſie rádo vnośi nieobácżne przyrodzenie náſze. RejZwierc 99v.

nieobaczenie czyje [w tym: pron poss (4), G sb (1)] (5): náwrácaſz ku temu vznániu ſwemu káżdego/ [...] vpomináiącz nas łáſkáwie s káżdego nieobacżenia náſzego RejPos 172v. Cf Wyrażenia przyimkowe.

Wyrażenia przyimkowe: »z nieobaczenia« (5):

~ z nieobaczenia czyjego (3): A gdzyeby ktore vpádło z nieobacżenia ſwego/ iuż mamy więtſzą ſpráwiedliwość niż oni Fárizeuſzowie zakonu ſthárego RejPos 181v, 109v; RejZwierc 43.

W połączeniu szeregowym (1): Boć iedno ná tákie to ſwięte miłoſierdzye iego ieſt ſpráwione y wywołáne/ kthorzy z nieobacżenia/ z vpadku/ á s krewkośći przeſtępuią ten zakon RejPos 180.

Szereg: »głupością a z nieobaczenia« (1): Ale yáko w inſſych rzecżách cżłowyek głupoſcyą á z nyeobacżenyá podknął ſie/ ták theż [...] GliczKsiąż F. ~

»za nieobaczeniem« = improvide JanStat (2):

~ za nieobaczeniem czyim (1): w ktory [niedostatek] był człowiek prżyſzedł zá nie obaczeniem Epimetheuſzá GórnRozm N3.

W połączeniu szeregowym (1): y z nich [przywilejów, uchwaleń, sądów] nam y potomkom náſzym y Zakonowi nie przez obłędliwość/ nié [!] zá przymuſzeniém/ áni zá nieobaczeniém/ ále wolnie/ ſwobodnie/ y z pewnéy wiádomośći ná wieki zſtępuiemy SarnStat 1089. ~

a. Niewiedza [czyja o czym] (1): áby ſie był nędzny cżłowiek nie vwikłał iákim nieobacżeniem ſwoim/ o tey ſwiętey ſwiátłośći iego. RejPos 338.
3. Nieuwaga; działanie przypadkowe (7):

nieobaczenie czyje (1): Trzećia lepak przycżyná omyłek y fałſzu w Nowem teſtámenćie/ ieſt [...] nieobacżenie Tłumácżow/ ktorzy z Greckiego ięzyká ná Láćinſki/ ábo ná Słowieńſki/ y ná ine przekłádáiąc/ cżáſem ſię też/ iáko ludzie/ omyláli BudNT przedm c.

Wyrażenie przyimkowe: »z nieobaczenia« = ignoranter PolAnt (6): dobry ſędziá znieobaczęnia źle oſądzi/ mądry czowiek [!] głupie ſobie pocznie/ cnotliwy niedobrze poſtąpy/ iako wſzyścy by nálepſzy maią ſwé oblędliwości MurzNT 61; Aby ſie tám vćiekał mężoboycá/ ktoryby kogo z nieobaczenia zabił BibRadz Deut 4/42, 19 arg.

~ W przeciwstawieniach: »z nieobaczenia ... umyślnie, z chęci« (2): więcey ſię niektorym ninieyſzym dziwuię/ ktorzy nie znieobaczenia/ ale vmyślnie piſmo święte przekłádáiąc fałſzuią BudNT przedm c2; ieſlibym kędy ſłowkiem ktorym oſobę I. M. nie z chęći/ ále z nieobacżenia/ iáko proſtak głupi á nie Logik obráźił CzechEp 427.

Szereg: »z niechcenia abo z nieobaczenia« (1): Albo tákież ſąſiádek álbo kto inſzy iż mi co z niechcenia ábo z nieobacżenia vcżyni/ á iuż wnet ſiodłáć? RejZwierc 80v. ~
II. Rzeczownik od „nie obaczyć się”: brak opamiętania w grzechu [czyje: G sb (1), pron poss (1)] (2): [Bóg] długo ocżekawa obacżenia onego ſercá nędznego. Ale gdy też záſię pocżekáć nie może/ tedy też o nim piſmo powieda/ iż iáko długo cżeka vznánia/ thák też záſię długo vſpokoić ſie nie może rozgniewánie iego/ ieſliże cie ták záſtánie w tim márnym nieobacżeniu twoim. RejPos 172v.
Wyrażenie przyimkowe: »prze nieobaczenie« (1): iáką tu miłośćiwy Pan piecżą mieć racżył/ áby żadney rzecży nie przepátrzył/ ktoraby byłá potrzebna cżłowiecżemu zbáwieniu/ áby thego nędzny cżłowiek prze nieobacżenie cżłowiecżey krewkośći márnie nie ſtráćił RejPos 129v.

Synonimy: I. 2. nieostrożność, nieroztropność, niewiadomość.

Cf NIEOBACZNIE, NIEOBACZNOŚĆ, OBACZENIE, ZNIEOBACZKA

ZZa