[zaloguj się]
[pdf]

NIEOKROCONY (8) part praet pass pf

W pisowni łącznej (6), w rozłącznej (2).

e oraz pierwsze i trzecie o jasne, drugie o pochylone.

Fleksja
sg
mNnieokrócony fNnieokróconå nNnieokrócon(e)
Anieokrócon(e)go Anieokróconą Anieokrócon(e)
pl
G nieokróconych

sg m N nieokrócony (2). ◊ A nieokrócon(e)go (1). ◊ f N nieokróconå (1). ◊ A nieokróconą (1). ◊ n N nieokrócon(e) (1). ◊ A nieokrócon(e) (1). ◊ pl G nieokróconych (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. s.v. okrotny.

I. W funkcji właściwej: Nie oswojony, dziki, nie obłaskawiony (o zwierzęciu); perversus PolAnt; ferox, immansuetus, indomabilis, indomitus, intractabilis, intractatus Cn (4): [Ucieszna lutni] Tobie vſtąpił ſtróż nieokrócony Piekielnéy brony Cerber KochPieś 49.

W porównaniach (2): Izráel ſthał ſię odpornym iáko iáłowicá nie okrocona BibRadz Os 4/16; RejAp 141.

Szereg: »srogi a nieokrocony« (1): widział ią [bestyję nieczystą] w wielkich roſpuſtnoſciach á we wſzech ſwowolnoſciach iákoby iákie źwirzę ſrogie á nieokrocżone ná puſzcży. RejAp 141.
Przen: O morzu (1): Pan BOG Neptuná nieokroconego Pobudza z gruntów ſwych wywroconego. KlonFlis B3v.
II. W funkcji przymiotnika: Niepohamowany, gwałtowny, nie uznający władzy ani rygorów (o człowieku i cechach jego charakteru) (4): Tákże gdy wilki/ [...] lámpárty/ y ćielętá miánuie/ nie rozumie też tego/ o źwięrzętách y beſtyiách: ále o ludziách rozmáitych/ [...] dziwnych y nie okroconych. CzechRozm 114; CzechEp 8; [Jeśli ktokolwiek pragnie ojczyzny ojcem być nazwany] Niech obieźdźić ſwą wolą śmié nieokróconą KochPieś 2.
Szereg: »dziki a nieokrocony« (1): iákie záiątrzenie ieſt w thych ludziech/ iáki iad/ iáka byſtrość/ iáko dziki á nieokrocony vmyſł SarnUzn H6.

Synonimy: I. dziki, nieogłaskany, nieokrotły, nieotargany, nieuchodzony, nieugłaskany, nieuskromiony, nieuśmierzony; II. dziki, okrutny, srogi.

Cf NIEOKROTŁY, NIEOKROTNY, OKROCONY

AŻ