[zaloguj się]

NIEOMYLNIE (193) av

W pisowni rozłącznej (174), w łącznej (19); -l- (191), ł (2).

Oba e oraz o jasne (w tym w pierwszym e 1 r. błędne znakowanie).

stp brak, Cn notuje, Linde brak.

1. W funkcji modalnej wyraża przekonanie autora wypowiedzi o jej prawdziwości: niewątpliwie, na pewno (nie wchodzi w związki składniowe); certe, certo, ex confesso, explorate, facile, fataliter, indubitanter, indubitate, maxime, nimirum, plane, procul dubio, quippe, sane, scilicet, sine dubietate a. dubio, videlicet Cn (77): RejKup Zv; LubPs T2v; RejWiz 103; á kto miecżem zábija/ nieomylnie też miecżem zábit będzie. RejAp 109, 157; Tákże nieomyłnie ieſli mu kto dufáć będzye/ będzye opiekálnikiem y dzyatek iego/ y wſzytkiego domu iego/ y káżdey ſpráwy iego. RejPos Oooo3, 2v, 7, 31, 133, [137] (29); RejPosWiecz2 96; Pomyſl ſobie iedno/ ieſliby do tego kiedy przyſzło/ iákoż nieomylnie przyść muśi/ nie będzieli vznánia twego á miłoſierdzia Páná twego RejZwierc 256v, 126v, 130v, 176v; CzechRozm 117v, 262v; ále ſłuchay pilnie/ Ze pewną rádę naydzyeſz we wſzem nie omylnie. PaprPan V4; CzechEp 174, 367; PaprUp A3v.
Zwrot: »nieomylnie nadziewać się« (4): Ale iáko mu ſie to ſowito nágrodziło/ kto o tym cżyta może ſie vcieſzyc/ bo káżdy wierny thákże ſie tego nieomylnie nadziewáć może. RejAp 23; RejPos 201, 250, 277.
Wyrażenie: »iście nieomylnie« (4): Bo ten ktory nádzyeię ſwą w Pánu Bogu ſwym kłádzye/ Ten iuż iście nie omylnie wygrał ná tym zakłádzye LubPs ff2; RejPos 275v; RejPosWiecz2 93v; RejZwierc 206.
Szeregi: »bezpochybnie (a. niepochybnie) a nieomylnie« [szyk 2:1] (3): á ktory [kościół] duch śwyęty [...] nye pochybnye á nyeomylnye ſpráwuye/ y do końcá ſpráwowáć będźye/ wedle obyetnice páńſkiey. KromRozm II y; Tuć iuż bezpochybnie á nieomylnie wſzytko przypadáć będzye wedle woley twoiey/ ták iákoć tho tu mocno obiecowáć y zaſlubowáć racży. RejPos [219], 197v.

»iście a nieomylnie« (1): Tákże też iſcie á nieomylnie potkáią [pociechy] káżdego wiernego Páńſkiego RejPos 276.

»nieomylnie a niewątpliwie (a. bez wszego wątpienia)« (2): iuż ſobie nędzny cżłowiecżek/ o cokolwiek záwoła do niego/ wſzytko á wſzytko nie omylnie á bez wſzego wątpienia/ zyednáć może. RejPos 212, 141v.

»pewnie a nieomylnie« (20): Ale tu Pan miánowicie to temu miáſtu obiecowáć racży: iż iáko ono wiązáło/ mordowáło/ przeſládowáło niewinne ludzi/ tákże go też to pewnie á nieomylnie nie minie RejAp 109; Iż ocżkolwiek mie będzye prośił táki káżdy s táką wiárą y s tákim ſercem ſwoim w imię moie pewnie á nieomylnie wſzytko vdzyáłam dla niego. RejPos 294v, A6v, 7, 76, 161, 184 (17); RejZwierc 69v; CzechRozm 141v.

»ustawicznie [= niezachwianie] a nieomylnie« (1): ktorych [nieskończonych radości] s pewnych á nieomylnych obietnic Páná ſwego/ też vſtáwicżnie á nieomylnie cżekamy RejPos 250.

2. Zgodnie z prawdą, wiarygodnie (wchodzi w związki składniowe z czasownikami mówienia, myślenia itp.) (64): Poſłuchaycze wſſyſczy pilnie Bo wam powiem nié o myluie [!] RejKup y5; O ſwięty á práwie prawdziwy tho wſkázowáć racży/ cżego y Cherubin Seráphin y wſzyſtek zbor niebieſki vſtáwicżnie wołáiąc á wyznáwáiąc nieomylnie nam poſwiádſzáią. RejAp 38v, 69, 98v, 109; A ktemu ieſzcże Pan/ ták iáko thu nieomylnie ſłyſzymy/ [...] potwirdził tego pewnym á nieomylnym tym znákiem Boſtwá á możnośći ſwey RejPos 222; Gdyż o Pánu powiáda nieomylnie Prorok/ iż on roſproſzy káżdą rádę omylną RejPos 334v, 32, 190, 220, 258v [2 r.], 265 (22); RejZwierc 8v [2 r.], 264.

W charakterystycznych połączeniach: nieomylnie iścić, napisać, opowiadać się, opowiedać ((o)powiedzieć) (12), postanowić, poświadszać, rozkazać, słyszeć (5), sprawić, ściągać się [do czego] zostawić (3); dekret nieomylnie ferowan (uczynion, wydany) (3); sentencyja nieomylnie obwołana.

Zwroty: »nieomylnie obiec(ow)ać, obiecany« [szyk zmienny] (19:3): Dla prawdy/ to ieſt/ iż Pan Bog nie omylnie obiecał wyſłucháć wiernych. LubPs ee4v; Gdy kto vſłyſzy [...] ony roſkoſzy nieomylnie obiecżáne/ [...] o bárzo będzie ſłodko w vſciech. RejAp 88v, 5, 19v; RejPos 191v, 259v, 266v, 288v, 294v (13); RejZwierc 14v, 37, 255v, 264, 266.

»nieomylnie upewnić« (1): ktoż nam tedy tákie ſerce y táką wiárę ſpráwić może/ iedno thy ſam náſz wſzechmogący Pánie/ ktoryś nas ſam w tych obietnicach nieomylnie vpewnić racżył RejPos 76v.

»nieomylnie utwirdzić« (1) : Vdayże ſie tedy zá nim á zá tymi drogámi iego/ á zá ſwiętemi náukámi iego/ ktore on tu tobie w piſmiech ſwoich mocnie á nieomylnie vtwirdzić á zoſtáwić racżył. RejPos 275v.

»nieomylnie zaślubić (a. zaślubować)« (6): Abowiem iż Pan ſam przyſiądz racżył/ á nie omylnie záſlubił/ iście ieſt tego potrzebá ábychmy [...] LubPs Z3; RejPos 293v, 319, 321v, 352v; gdyż tho káżdemu nieomylnie záſlubić racżył/ iż gdzie on ſam ieſt chce áby tám z nim był káżdy ſługá iego. RejZwierc 115v.

Szeregi: »istotnie a nieomylnie« (2): Bo gdyby thu do kogo Anyoł przyſzedł/ á powiedział mu iſtotnie á nieomylnie od Páná/ co woliſz [...] RejPos 315v, 334.

»jaśnie a nieomylnie« (1): gdyż to Pan iáſnie á nieomylnie obiecuie káżdemu wiernemu ſwemu/ [...] iż ſie on też do káżdego náwroćić chcze z miłośćiwą łáſką ſwoią. RejZwierc 266.

»mocnie a nieomylnie« (3): RejPos 275v, 352v; gdyż władza tego rozwiązánia nie tylo ná źiemi/ ale y w niebie być mocnie/ á nieomylnie opowiáda. BiałKat 166.

»pewnie a nieomylnie« (1): tedy tho pewnie á nieomylnie záſlubić rácżył wſzytkim wiernym ſwoim RejPos 319.

»prawdziwie a nieomylnie« (1): áby cie nam iedni prawdziwie á nieomylnie w náukach á w rozmowach ſwoich/ nie inácżey iedno iáko pálcem/ vkázowáli RejPos 276.

»nieomylnie i wiernie« (1): Abowiem wierz mi żeć komża y kápicá nic prawdy podeprzeć nie może/ ieſliże iey s ſobą nie przynieſie s ſzcżyrey rády á s ſzcżyrego poſtánowienia mądrośći Páńſkiey á Duchá s. ktore nieomylnie y wiernie á wiecżnie on iuż ſwiátu poſtánowić racżył RejPos 284.

3. Bez popełnienia omyłek, bezbłędnie; non aberrando Cn (20): Iuż maſz miłoſćiwy krolu czoc ſie won cżas ſniło Iuż ſie dowieſz nie omylnie wſzytkoć ſię ſpelniło RejJóz L6v; KromRozm II a2v; Też przekłádał nie omylnie wiele proroctw y obiáwienia/ ktore wźiął od Bogá BibRadz I 353v; RejPos 221, 274v, 315v, 347; Támech z nią wiele rzecży/ oſobnie roſpráwiał/ Wſzelákie vprzeymośći/ od W.M. ziáwiał. W cżymech iuż iey ſzcżerośći/ doſzedł nieomylnie/ Bom ſie tego doświadcżał z wielu rzecży pilnie. PaxLiz E2v.
Zwroty: »nieomylnie poznać« [szyk zmienny] (5): Ktora [nauka] yeſli ſye nye ſćyąga ku Bogu y przykazányu yego/ áni ku zgodźye y miłoſći ſpołeczney [...]/ toć yeſt zły owoc/ przez ktory nie omylnye fáłſſywego proroká poznaſz. KromRozm I C4v; KromRozm III Q2v; RejPos 126, 233; Ale choćiażbych też nie omylnie poznał Heretyká: nużeż/ w mocyli to moiey náwroćić go? CzechEp 45.

»nieomylnie trafić« (1): kthore [ścieżki a gościńce] on nam vkázáć á vtorowáć racżył/ ábychmy imi nieomylnie tráfić mogli do Oycá ſwego niebieſkiego RejPos 318v.

»nieomylnie się wypełniać« (1): iuż ma iſtotne á práwie widome przykłády/ iż ſie ty obietnice Páńſkie wielokroć nád wiernemi y niewiernemi nieomylnie wypełniáły RejPos 265.

»nieomylnie wyrozumieć (a. zrozumieć«)[szyk zmienny] (3): Ieſlyż raczyż ſłuchać pilnie Wyrozumież nieomylnie. RejKup d5v; RejPos 191v, 241v.

»nieomylnie się zgadzać« (1): A thá wiárá/ thák iáko Páweł. piſze/ y inſze ſie piſmá o tey wierze ták nieomylnie zgadzáią: [...] iuż oſtydła á ozyębła ieſt RejPos 307.

Wyrażenie: »nieomylnie zachowany« (1): KromRozm III Ov cf »cale i nieomylnie«.
Szeregi: »cale i nieomylnie« (1): ktore [podanie apostolskie]/ powyeda/ w Rzymſkim koſcyele przez tylo namyáſtkow Pyotrowych cále á nyeomylnye záchowáne yeſt. KromRozm III Ov.

»pewnie a nieomylnie« (2): A toż maſz doſtáteczny wywod y wykład tych czterech znákow/ po ktorych pewnye á nye omylnye koſcyoł boży poznáć mamy KromRozm III Q2v; RejPos 233.

4. Niezachwianie, nie poddając się wątpliwościom (18): A roſkazał Anyołom/ by ich ſtrzegli pilnie/ Aby káżdy beſpiecżnie chodził nieomylnie. RejWiz 172v; RejAp 16; wſzákże oni ſą dobrey nádzyeie/ owſzem nieomylnie ocżekawáią błogoſłáwieńſtwá RejPosWstaw [213].
Zwroty: »(d)ufać, wierzyć nieomylnie« [szyk zmienny] (2:1): RejWiz 130; RejPos 284; Táką ia nádźieię/ cżuię Pánie w ſobie/ Gdyż to wiem że vfam nieomylnie tobie GrabowSet D2v.

»nieomylnie wiedzieć« [szyk zmienny] (6): Gdyż iuż wie nieomylnie/ iż ty lichotarze/ Swym ſpráwiedliwym ſądem márnie Pán Bog karze. RejWiz 175v; A chociayby ſie też tám y wierny kthory zámieſzał miedzy tym kąkolem/ tedy to iuż wieſz s piſmá ſwiętego nieomylnie/ iż rozna ſmierć tego od tego RejAp 59v; RejPos 89, 276, 284, Ooo2v.

Wyrażenie: »nieomylnie ist, pewien« [w tym: ist a pewien (1)] (4:2): Siedzi ſobie buiáiąc w ſwoiey oſiádłośći/ Gdy wie iż nieomylnie pewien ich miłośći. RejWiz 175v; A iużem tego nieomylnie iſt á pewien/ gdy mi to Pan moy iſtotnie obieczał á záſlubił RejPos 293v, 275v, [310]v, 328.
Szeregi: »istotnie a nieomylnie« (2): gdyż to ták iſtotnie á nieomylnie rozumieć możeſz/ iż cokolwiek ieſt rzecżono do iednych/ iż to iuż vſtáwicżnie poſelſtwo idzye do wſzytkich RejPos 277, 275v.

»jaśnie i nieomylnie« (1): ále też to z łáſki Bożey/ iáśnie y nieomylnie/ pátrząc w ſłowo Boże/ iáko w ſłonecżną iáſność/ widzę/ iż ſię ná tym/ nie cżuiąc ſię bárzo myli. CzechEp 106.

»pewnie a nieomylnie« (4): A to też iuż pewnie á nieomylnie wieſz/ y iużeś ſie náſłuchał/ coć zá obietnice y coć zá dobrodzyeyſtwá ſą zá to obiecáne RejPos 89; A ták kto iuż táką wiárę vmocni w ſobie o tym Pánu ſwoim/ iuż może pewnie á nieomylnie iſt być/ z onych iſtotnych á nieodmiennych obietnic iego/ iż mu iuż [...] ſą odpuſzcżony grzechy iego. RejPos [310]v, 276, 284.

5. Niezawodnie, tak że można ufać; affirmate, asseveranter Cn (4): RejZwierc 189; chceſz ſtrzedz od złego/ w ſmutkách ćieſzyć/ we wſzytkich ſpráwách wodzem być/ nam nie omylnie. ArtKanc H16; Co ćiebie dobrze znáiąc/ prawdym ſzukał pilnie/ Abych ćię wżdy poćieſzył/ teraz nieomilnie. PaxLiz C2v.
Szereg: »ustawicznie [= niezachwianie] a nieomylnie« (1): á iż wykrocżyſz s they ſwobody/ ná ktorey cie Pan twoy poſtáwić racżył/ á błogoſłáwić y opátrowáć cie w niey vſtháwicżnie á nieomylnie obiecáć racżył RejPos 316.
6. Szczerze, bez fałszu (6): ogárnęłá á oſwiećiłá ie oná ſzcżyra á wierna prawdá Páńſka/ ktorą oni nieomylnie wyznawáć mieli. RejAp 95, 24.
Szeregi: »nieomylnie a nieobleśnie« (1): tedy to ieſt práwe dobrodzieyſtwo miedzy poććiwemi narody/ áby ieden drugiemu wiernie wſzythkiego życżył/ [...] káżdego nie omylnie á nie obleśnie miłował. RejZwierc 95v.

»nieomylnie ani obłudnie« (1): A ták gdy poznaſz ſzcżyrą chuć á wierną życzliwość przyiacielá [...]/ o ſtárayże ſie też o to pilno áby on też nie mnieyſzą [...] znał chuć y przychylność po tobie/ á nie omylnie áni obłudnie. RejZwierc 92v.

»prawie a nieomylnie« (2): Wyznawayże też práwie á nieomylnie ſwięthą chwałę iego RejPos 206, 207.

7. Właściwie, odpowiednio (4): A ták moy miły brácie/ pomni ná to pilnie/ Iáko maſz ſwą powinność chować nieomylnie. RejWiz 157v, 3v; Ná wſzelákim mieyſeu vpátruy to pilnie/ Kiedy maſz zámilcżeć/ bądź rzec nieomylnie. Phil G2.
Zwrot: »zachowywać się nieomylnie« (1): Tak radzącz we wſzech ſprawah pomni na to pienie [!] Aby ſie zachowywał na wſzem nie omylnie RejJóz L7v.

Synonimy: 1. niewątpliwie; 2. niefałszywie, niekłamliwie, nieobleśnie, prawdziwie; 3. nieschybnie.

Cf OMYLNIE

MP