[zaloguj się]
[pdf]

NIEROWNOŚĆ (28) sb f

W pisowni łącznej (25), w rozłącznej (3).

e oraz drugie o jasne. ◊ -ow- (3), -ów- (2); -ów- SarnStat; -ow- : -ow- Mącz (3:1).

Fleksja
sg
N nierowność
G nierowności
A nierowność
I nierównością
L nierowności

sg N nierowność (13). ◊ G nierowności (5). ◊ A nierowność (5). ◊ I nierównością (2). ◊ L nierowności (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. równość.

Brak równości; inaequalitas Mącz, Modrz, Calep, JanStat, Cn; imparilitas Cn (28): Iniquitas, Niepobożność/ nieſpráwiedliwość/ nierowność. Mącz 170c; Inaequalitas ‒ Nie rownośc. Calep 516a.
a. To, że ktoś (coś) jest komuś (czemuś) nierówny (25): BielKron 307; Anomalia, inaequalitas, ὰvoμάλoς Graece, verbum anomalum, quod ad communem verborum variandi rationem non potest applicari. Nierowność. Nierowney formy. Niezgodny. Mącz 10d; Dissimilitudo, denominativum Rozność/ nierówność. Mącz 394a; ludźie tákową wádą [pychą] záráżeni/ popiſuią śię iáwnie z tą przemierzłą/ nádętą/ á Rzecżypoſpolitey wielce ſzkodliwą nierownośćią/ cżyniąc śię nád drugie ludźi zwierzchnieyſzemi ábo zacnieyſzemi ModrzBaz 19; Anomalia – Nierownoſcz Niezgota. Calep 73a; áby ſie w nas rózność iáka y niewdźięczność y tákże nierówność w Liśćiéch niepokazáłá/ ále áby záwżdy iednomyślna iedność między námi trwáłá/ y wola iedná vmyſłów SarnStat 999; Bez tych trzech rzeczy nigdy zgody y iedney oyczyzny mieć nie możećie. Bez nierownośći/ bez podlegánia ieden drugiemu/ bez iednego wodzá y ſprawce. SkarKazSej 676a, 676a [2 r.].

nierowność czego (8): To głos wyrzázánia ięzyká godny/ ktory z niesłuſznego ſzácowánia mężoboyſtwá/ y nierownośći praw vrosł. ModrzBaz 89, 28, 80; SkarKaz 312a, Ooooc; Iednák w tey nierownośći członków przedſię ieſt zgodá: bo ieſt vſługowánie ſpolne/ y iednego członká pod drugim podlegánie/ y poſłuſzeńſtwo/ y porządek wielki. Nogá ſłucha koláná/ bo ſię z nim związáłá: kolano ſłucha ręki/ ręká oká/ oko głowy. SkarKazSej 676a. Cf nierówność kogo przeciw czemu; czego z kim.

nierowność kogo przeciw czemu (1): To mowił ná wielką nierowność woyſká ſwego przećiw nieprzyiaćielſkiemu przymawiáiąc. BielKron 307.

nierowność czego z kim (1): W czym ſię naprzod przeſtrzeżmy/ áby kto nie rozumiał iákiey nierownośći boſtwá Páná náſzego z Oycem/ ktoremu ſię vkarza y modli. SkarKaz 608a.

nierowność w kim, w czym (8): RejPosRozpr c3; kto tego przy/ áby Duch S. nie pochodził ták od ſyná iáko od oycá: cżyni w Boſtwie nie rowność SkarJedn 285, D4v; STárzy niektorzy y nowi dźiśieyſzy heretycy nie kłádą nierownośći w grzechách/ o wſzytkich náuczáią że ſą śmiertelne ſámy z śiebie/ y wiecznego potępienia godne. SkarKaz 312a, Oooob; (marg) Nierowność być muśi w ſtanách y oſobách Rzeczypoſp. (‒) Tákże muśi być nierowność w Rzeczypoſpolitey: ieden zacnieyſzy niźli drugi/ ieden wyżſzy w ſtanie á drugi niżſzy/ ieden więtſzą cześć ma drugi mnieyſzą. SkarKazSej 676a, 676a.

b. To, że jakaś powierzchnia nie jest gładka, równa; iniquitas loci Mącz, Cn (1): loci iniquitas, Nierowność. Mącz 170c.

Synonimy: a. niezgoda, niezgodność, rozność.

Cf NIEROWNIA, 1. NIEROWNIE, NIEROWNINA, ROWNOŚĆ

MF