Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OBFITOWANIE

Następne hasło: OBFITY »

OBFITUJĄCY (25) part praes act

obfitujący (22), okwitujący (3); okwitujący Mącz (2), KołakSzczęśl (1).

o jasne.

Fleksja

sg
m	N	obfitujący	f	N	obfitującå	n	N	obfitując(e)
	G			G	obfitując(e)j		G
	A	obfitując(e)go, obfitujący		A	obfitującą		A	obfitując(e)
	I	obfitującym, obfitując(e)m		I	obfitującą		I

pl
N	m pers	obfitujący
N	subst	obfitując(e)
A	m pers	obfitując(e)
A	subst	obfitując(e)

sg m N obfitujący (3). ◊ A obfitując(e)go (1), obfitujący (1). ◊ I obfitującym (1) KołakSzczęśl, obfitując(e)m (1) BibRadz. ◊ f N obfitującå (1). ◊ G obfitując(e)j (4). ◊ A obfitującą (2). ◊ I obfitującą (1). ◊ n N obfitując(e) (1). ◊ A obfitując(e) (2). ◊ pl N m pers obfitujący (2). subst obfitując(e) (2). ◊ A m pers obfitując(e) (2). subst obfitując(e) (1).

Sł stp s.v. obfitować, Cn s.v. obfity, Linde bez cytatu s.v. obfitować.

Znaczenia

1. W którym jest dużo czegoś (19)
- Przen (2)
- α. O ziemi (7)
- β. O osobach (10)
- a. Płodny (2)
2. Występujący w dużej ilości w znacznym stopniu (5)
*** Bez wystarczającego kontekstu (1)

1. W którym jest dużo czegoś; fertiliter affluens HistAl; abundans, affluens, perfluens Cn (19):

Przen (2):

obfitujący czego (1): Abowiem żadny národ ádámow niezrowna foremnoſćią ſtobą á obfituiące ſą wſſey łáſki vſtá twoie RejPs 67v.

Wyrażenie: »na wszem obfitujący« (1): á wezrzy łáſkáwie ná mię wſzák to ieſt rzecz wiádomá iż ieſt náwſſem obfituiące miłoſierdzie twoie. RejPs 101.

α. O ziemi (7):

obfitujący czego (1): A vczynię mieſce to [Syjon] obfituiące wſſelyákiey hoynoſći RejPs 199v.

obfitujący w czym (2): Ale iżeſz rzekł Perską ziemię w wielkoſći złotá obfituiącą/ zoſtrzyłes ſmyſly náſze HistAl C5v, G8.

W przeciwstawieniu: »niepłodny ... obfitujący« (1): iżes pouiedział Mácedonią być niepłodną we wſzelkim doſthátku/ á Indią hoyną we wſzelkiey roskoſzy obfituiącą [Macedoniam sterilem omni habundantia esse. et Indiam omni dulcedine fertiliter affluentem]/ á dlá thego wſzytkiemi ſiłámi będziem ſtobą walcżyć HistAl G8.

W charakterystycznych połączeniach: obfitujący w rozkoszy, w wielkości złota.

Wyrażenie: »obfitujący miodem i mlekiem« (2): GroicPorz h3; Y rzekł Pan do Moiżeſzá [...] Abowiem ie przywiodę do źiemie ktorąm záprzyſiągł przodkom ich/ obfithuiącey mlekiem y miodem [fluentem lacte et melle] BibRadz Deut 31/20.

Szereg: »obfitujący i rozkoszny« (1): Nie lituy opuśćić źiemie obfituiącey y roſkoſzney w ktorey ieſteś. BibRadz I 10c marg.

β. O osobach (10): Y owſſem ći obfituiący wrzadkiey ſtroży bywáią od páná chowani RejPs 73; LubPs N5 marg.

obfitujący czego (2): á ći ktorzy práwem ſercem páná náſládowáli záwżdy wſſego dobrá bywáli obfituiący. RejPs 49v, 47.

obfitujący czym (2): Teraz iuż tedy prawdę oznaymię tobie/ Oto trzey Krolowie będą ieſzcże w Perſyey/ á czwarty wielkimi bogactwy obfithuiącem będźie ná dewſzytki [!] [ditabitur opibus magnis prae omnibus] BibRadz Dan 11/2; Melancholicus, Melankolik/ gęſtą á cząrną [!] krwią okfituyący/ dźiwak Mącz 214a.

obfitujący w czym (3): RejPs 54; Co zá zazdrość ieſt grzeſznych/ gdi widzą wierne w łáſce Bożey obfituiące. LubPs Z5v marg; Vcżyni ćię Pan Bog twoy okwituiącym we wſzytkich ſpráwách rąk twoich KołakSzczęśl B3v.

W charakterystycznych połączeniach: obfitujący wszego dobra; hogactwy obfitujący, krwią; w łasce bożej obfitujący, w rozkoszach, we wszytkich sprawach; obfitujący nade wszytki.

a. Płodny (2): A wiele kroć dom zeſzły w ktorem iuż żadna nádzieiá o potomku niebywa on vczyni obfituiąci RejPs 168.

Wyrażenie: »jako rodna a obfitująca rola« (1): Ieſt tedy potrzebá/ áby ći wſzyſcy ktorzy chcą być prawdziwemi ſłuchácżmi náuki Kriſtuſowey/ byli iáko rodną á obſituiącą rolą/ podawáiący s ſiebie wdzięcżne owoce s ſłuchania ſłowá Bożego RejPos 62.

2. Występujący w dużej ilości w znacznym stopniu; abundans, ominens Vulg (5): ábowiem y możni królowie vćiekáć muſſą przed ſtrachem twoiem á co iem byli nawiernieyſſy rozdrápáią obfituiące dobre ich. RejPs 98; by był pan bog ſpráwił wſzytki ſzcżęſliwoſći nád ludzmi nie odmiennie obfituiące [omnia prospera super homines immutabiliter habundare]/ tákowa by byłá pychá y prożna chwałá ludzka/ iżby też nie bogom ále mocy ſwey wſzythko przywłaſzcżáli HistAl G; áby łáſká obſituiąca/ zá dźiękowánim wielu/ bárziey ſię rozmnożyłá ku chwale Bożey. WujNT 2.Cor 4/15, 2.Cor 9/14.

Szereg: »płodny a obfitujący« (1): Owce náſſe ták płodne á obfituyące/ Oto w vlicach náſſych chodzą ich tyſiące [oves eorum fetosae abundantes in egressibus suis Vulg Ps 143/13]. LubPs ee6.

*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Abundans, Okwituyąci. Mącz 502c.

Synonimy: 1. bogaty, dostatni, majętny, zasobny; 2. liczny, mnogi.

Cf OBFITOWAĆ