[zaloguj się]

OBWOŁANY (74) part praet pass pf

obwołany (55), obwołan (17), obwołany a. obwołan (2).

Oba o jasne. ◊ W formach złożonych -any. ◊ W formach niezłożonych -ån, -åna, -åno.

Fleksja
sg
mNobwołån, obwołany fNobwołanå, obwołåna, obwołan(a) nNobwołåno, obwołané
Gobwołan(e)go G Gobwołan(e)go
Dobwołan(e)mu D D
Aobwołany Aobwołaną A
Iobwołanym Iobwołaną I
Lobwołanym L L
pl
N subst obwołané
G obwołanych
D obwołanym
A subst obwołané
I m obwołan(e)mi
f obwołan(e)mi

sg m N obwołån (8), obwołany (7); ~ (attrib) obwołany (3); ~ (praed) obwołan (8), obwołany (4); obwołan BibRadz, RejPos, StryjWjaz, StryjKron; obwołany BudBib, Leop; obwołån : obwołany RejAp (1:1), SarnStat (3:1).G obwołan(e)go (1).D obwołan(e)mu (2).A obwołany (1).I obwołanym (3).L obwołanym (1).f N (praed) obwołanå (6), obwołåna (2), obwołan(a) (2); -å BielSat, BielSejm, WujNT (2), SarnStat; -a SkarJedn; -å : -a RejAp (1:1).A obwołaną (1).I obwołaną (1).n N (praed) obwołåno (7), obwołané (5); -o LubPs, RejAp, RejPos (3); -é CzechRozm, NiemObr, SkarKaz, KlonFlis; -o : -é SarnStat (2:1); ~ -é (1), -(e) (4).G obwołan(e)go (2).pl N subst obwołané (14); -é (6), -(e) (8).G obwołanych (4).D obwołanym (1).A subst obwołané (3); -é (1), -(e) (2).I m obwołan(e)mi (2). f obwołan(e)mi (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: obwołany przez kogo, przez co (16), od kogo (8); przez KołakSzczęśl (2), WujNT; od kogo GrzegRóżn, CzechRozm, CzechEp, KlonFlis; przez kogo : od kogo RejAp (4:1), RejPos (7:1), SarnStat (1:1), SkarKaz (1:1).

stp s.v. obwołać, Cn brak, Linde XVIXVII w. s.v. obwołać.

Podany do publicznej wiadomości, ogłoszony; praedicatus Vuig; proclamatus, publicatus JanStat (74): Ktoryby Woiewodá [...] przełożyłby roki álbo Poroczki obwołáne: táki ma być karan winą ſtem grzywien UstPraw C; RejAp 83, 150, 183v; RejPos 227v, 344v; Dáiem im dekret ziednocżenia z Greki ſkońcżonego/ y ná tym powſzechnym Zborze Floręnckim obwołánego. SkarJedn 318; SkarŻyw 502; NiemObr 128; Vſtáwy nowé zadnégo obowięzowáć nie máią ku trzymániu ich, áz piérwéy będą obwołáné [donec publicentur JanStat 137]. SarnStat 50; Vſtáwiamy/ żeby ſądy Ziemſkié przez Woźnégo obwołáné od Woiewody mieyſc nie były/ áni mogą bydź przekłádáné ná iny czás. SarnStat 718, 157, 400, 536, 718, 735; SkarKaz 514b.

obwołany komu, czemu (7): RejAp 164v; RejPos 180; Tu maſz Duchá świętego pełne poćiech ſłowá/ [...] Ktore nam przez Proroki zakonu Bożego/ Obwołáne w kroleſtwách wſzyſtkich świátá tego. KołakSzczęśl B4v; WujNT Col 1/23, 1.Tim 3/16; To przykłádáiąc/ áby záwieſzenié Roków náſzych Królewſkich/ ták było obwołano wſzyſtkim poddánym króleſtwá náſzégo/ żeby do wiádomośći wſzyſtkich niewątpliwéy przyſzło SarnStat 536; SkarKaz 315b.

obwołany czym [przez co] (1): [słowa, które poszły z ust Ducha św.] iáſnemi á prawdziwemi dekrety Páńſkiemi ſa iáwnie á ſzyroce ſwiátu obwołáne y vtwirdzone. RejAp 191.

W połączeniach szeregowych (3): iákiem obyczáiem zakon ieſt dan/ obwołan/ y przyięt. BibRadz I 31 arg; HETMAN ma moc ſądźić y exequowáć przeſtępcę, z Artykułów w woyſcze vchwalonych, obwołánych, y przybitych. SarnStat 439, 18.

W charakterystycznych połączeniach: obwołane (-y, -a) artykuły, czasy, dekrety (a. dekreta) (5), Ewanjelija, flisowanie, gody (2), imiona, infamis, klątwa, konstytucyja sejmu, krolestwo, miejsce, moneta (2), nauka, okręt, pisma, poroczki, roki, rzecz, sądy (4), sentencyja, słowo (a. słowko) (2), tajemnica, ustawa (2), wwiązanie, wyrok (3), zakon, zawieszenie rokow krolewskich, zjednoczenie; obwołany przez apostoły, przez Ducha Świętego (2), przez Ezajasza, przez mędrce, przez Mojżesza (2), przez obietnice, przez proroki (5), przez woźnego (2); obwołany od zacnych autorow, od Ducha Świętego; obwołany poganom, wszelkiemu stworzeniu, wszystkim poddanym; dekrety pańskiemi obwołany, pismem; na wszytki strony obwołany; po wszystkich krainach obwołany; na piśmie obwołany; dawno (a. z dawna) obwołany (2); obwołany solenniter, szyroko (a. szyroce) (3).

Wyrażenia: »(jaśnie a) jawnie, jaśnie, publice obwołany« (5:1:1): żeby się dosyć stało konstytucyji sejmu przeszłego, ktora publice obwołana, w księgi ziemsk(i)e zapisana jest Diar 36; RejAp 102v, 124, 124v, 191; MOnetá áby byłá w ſwey ziemi kowána/ A po wſzyſtkim Kroleſtwie iáwnie obwołána. BielSat L4v [idem] Sejm 28.

»nowo obwołany« (1): iż ſie káżdy może sſtáć ſynem iego/ á dzyedzicem tego nowo obwołánego á otworzonego kroleſtwá iego ſwiętego. RejPos 300.

»przez usta [czyje], własnemi usty [czyjemi] obwołany« (2:1): tymi zbroiámi á ſrogiemi groty ie [sprzeciwniki wiary] bodą/ ktore iáſnie á iáwnie ſą obwołáne ſwiátu właſnemi vſty Páńſkiemi. RejAp 102v; RejPos 186, 285v.

»(wszemu a. wszytkiemu) światu, wszytkim obwołany« [szyk 7:1] (7:1): Táć ſentencia nieomylnie ieſt ná wielu mieyſcach piſmá ſwiętego wſzemu ſwiáthu obwołaná RejAp 109, 102v, 190v, 191; Zápomniawſzy iáka klątwá á iákie dekretá były ſwiátu przynieſione á obwołáne przez Moiżeſzá RejPos 178v, 224; ModrzBaz 46; KołakSzczęśl A4v.

Szeregi: »obwołany i (a) opowiedziany« = positus et manifestus PolAnt [szyk 3:2] (5): to wſzytko [o Królestwie Krystusowym] w nowym Teſtámencie przez Apoſtoły miáło być obwołano y opowiedzyano. LubPs X4; w tey łodce prożney zakonu ſtárego nie naydzyeſz nic iedno ſtrách/ grozę/ á ſrogą pomſtę/ ná wſzytki ſtrony przez Moiżeſza obwołáną/ y opowiedzyáną RejPos 174v, 209v, 224; BudBib Esth 3/14.

»opisany i obwołany« (1): ieſzcże ſą pewnieyſze dekrethá y obietnice Páńſkie/ v Prorokow iego ſzyroko opiſáne/ y przez vſtá ich obwołáne RejPos 186.

»oznajmiony abo obwołany« (1): Nie zdrogiby było [...] gdyby imioná ich [zabiegających o urzędy] wſzytkim iáwnie były oznaymione ábo obwołáne [publice nomina eorum proponi] ModrzBaz 46.

»obwołany i pismem podany« (1): to nie ſą nowe iákie rzecży [przeciwko papiestwu] dopiero teraz [...] zmyślone ále dawno przedtym obwoláne, y piſmem [...] między łudzi podáne. CzechEp 418.

»podniesiony abo obwołany« (1): trudno sie będzye wymowić [na sądzie bożym]/ áby podnieſiono ábo obwołano nie było: Iż ktho nie vwierzy iuż ſkazan á oſądzon ieſt RejPos 232.

»postanowiony i obwołany« (1): o karániu krwie zá kreẃ nie ieſt Moyzeſzowe y ſtárego zakonu práwo: ále przed Moyzeſzem w práwie przyrodzonym od Bogá poſtánowione y obwołáne ieſt SkarKaz 315b.

»publikowany i obwołany« [szyk 2:1] (3): któré to wwiązánié [...] ma bydź piérwéy ſolenniter obwołáné y publikowáné/ áby ku wiádomośći ludzkiéy/ [...] przyſzło SarnStat 1166, 270, 612.

»na piśmie rozesłany i obwołany« (1): [o konstytucyji wszyscy wiedzieć mogą] jeno gdy będzie na piśmie do wszech powiatow rozesłana i obwołana. Diar 58.

»obwołany i rozbity« (1): A ten wyrok który teráz ſlemy/ we wſzyſtkich miáſtach niech będzie obwołány y rozbity [in cunctis urbibus proponatur]/ że ſie ſwiebodnie godzi żydom vżywáć pra w [!] ſwoich. Leop Esth 16/19.

»obwołany i (pismem św.) utwierdzony« (2): RejAp 191; OBwołaná y piſmem świętym y kazánim kośćielnym y Doktorow S. vćwierdzona rzecż ieſt/ [...] iż ſobie żaden o zbáwieniu wiecżnym tuſzyć nie może SkarJedn 1.

»wydany i obwołany« (1): [sprawiedliwi] żadnemu wymyſłowi ſwiátá tego nie wierzyli/ iedno [...] náukam Páńſkim á dekretom iego [...] iáwnie wydánym y obwołánym. RejAp 124.

»wystawiony i obwołany« (1): To ieſt lepſze y doſkonálſze [usprawiedliwienie]/ przez ktore ludźie mogą być vſpráwiedliwieni/ niż ono przez ktore nigdy żaden (choćiaż też było wyſtáwione y obwołáne) nie mogł być przed Bogiem vtpráwiedliwiony. CzechRozm 207v.

»obwołany i prawie wytrąbiony« (1): Ten okręt y fliſowánie Iázonowe nie bez przycżyny od ták zacnych authorow ieſt obwołáne y práwie wytrąbione. KlonFlis A3v.

»obwołany i wywołany« (2): VStáwiamy/ [...] áby té ſądy przed tegodniem były obwołáné y wywołáné [iudicia ... praeconisentur et proclamentur JanStat 430] SarnStat 527 [idem] 910.

a. O osobach (15): nie to ieſt ſługá iego kto zá nim woła Pánie Pánie/ ále then ieſt obwołánym ſługą iego/ ktory cżyni wolą roſkázánia iego. RejAp 191, 191; RejPos 275, 288v; Szedł potym ná Máyeſtat/ Krol Koronowány/ Ktory w pośrzod Koſciołá był przygotowány. [...] Y tám był Krol obwołan StryjWjaz C3v.

obwołany za kogo (1): Iezuſá Chriſtuſá vrząd/ [...] od Bogá nád wſzyſtkie inſze vmiłowánego/ y zá właſnego ſyná obwołánego/ [...] wſzyſtkie imioná/ tho ieſt Páńſtwá y zwierzchnośći przewyżſza CzechRozm 8.

obwołany kim (4): StryjKron 668; CzechEp 304, 315; przy obiérániu y Koronáciiéy ma bydź záraz obwołan Królem Polſkim/ y tenże Wielkim Kśiążęćiem Litewſkim/ Ruſkim/ Pruſkim SarnStat 1021.

W charakterystycznych połączeniach: obwołany(-a) Baranek, Jezus, krol, owieczka, sługa, syn; od apostołow obwołany, od Boga (3), od Krystusa, od prorokow; za syna obwołany; krolem polskim obwołany (2), Synem Boży (2); wiernie obwołany.

Wyrażenia: »jawnym wywołaniem przeze czci obwołan« (1): ieſli mężobóycá nieośiádły/ [...] pozwány niepoſłuſznie przed námi nie ſtánie/ ma bydź iáwnym wywołániém przeze czći obwołan [debet publico edicto infamis pronunciari JanStat 608] SarnStat 606.

»światu obwołan« (1): pátrzay pilno káżdy wierny/ co ten Pan cżynić racży/ [...] gdy iuż był wiernie ſwiátu obwołan RejPos 275.

Szeregi: »jawnie obiecany i obwołany« (1): [Baranek był] iáwnie obiecány y obwołány RejAp 109.

»obwołany i (p)okazany« [szyk 1:1] (2): áni może być [Bóg o trzech personach] żadnym obycżáiem iednym Bogiem na wyżſzym/ od Prorokow/ od Kryſtuſá/ y Apoſtołow/ obwołánym y pokazánym. GrzegRóżn M4; CzechRozm 59v.

»obwołan i osądzon« (1): SarnStat 606 cf »jawnym wywołaniem przeze czci obwołan«.

»wybran i obwołan« (1): dwudzieſtego ſiodmego dniá Mieſiącá Auguſtá Albricht Kázimirzowic Krolem Polſkim wybran y obwołan. StryjKron 668.

Synonimy: objawiony, obwieszczony, ogłoszony, okazany, oznajmiony.

Cf OBWOŁAĆ

JR