[zaloguj się]
[pdf]

ROZKORZENIĆ SIĘ (22) vb pf

roſ-, ros- (20), roz- (2).

się (16), sie (6).

Oba o oraz e jasne.

Fleksja
inf rozkorzenić się
praet
sg pl
1 f rozkorzeniłam się m an
2 m -ś rozkorzenił się m pers
3 m rozkorzenił się m pers rozkorzenili się
f rozkorzeniła się m an
n rozkorzeniło się subst rozkorzeniły się
plusq
sg
3 n było się rozkorzeniło
conditionalis
pl
3 subst by się rozkorzeniły

inf rozkorzenić się (4). ◊ fut 3 sg rozkorzeni się (3). ◊ praet 1 sg f rozkorzeniłam się (1). ◊ 2 sg m -ś rozkorzenił się (1). ◊ 3 sg m rozkorzenił się (4). f rozkorzeniła się (1). n rozkorzeniło się (3). ◊ 3 pl m pers rozkorzenili się (1). subst rozkorzeniły się (1). ◊ plusq 3 sg n było się rozkorzeniło (1). ◊ con 3 pl subst by się rozkorzeniły (1). ◊ part praet act rozkorzeniwszy się (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII w. s.v. rozkorzenić.

Wypuścić szeroko korzenie, rozwinąć się, rozrosnąć się; radicari, radicem(-es) dare a. mittere PolAnt; radicibus agere Modrz (22): Ut latius sese frutex humi diffundat, Aby ſie ſzczep mógł ſzerzey po ziemi puśćić/ roskorzenić. Mącz 159d.
Zwrot: »w ziemi się rozkorzenić« (1): Propago [...], Stára winna mácicá która ſie w ziemi rozkorzeniłá z którey nowe ſoſziki winne ſie puſzczáyą y odraſtáyą. Mącz 325d.
Przen (20): Poźrzymy po wſzytkich ſtaniech ſwiátá tego/ [...] ieſliże vyrzyſz dom ktory ze złego nábycia powſtáły/ áby ſie długo roſkorzenić miał/ á márnie vpáść nie miał. RejZwierc 40.

rozkorzenić się w kim, w czym (3): O ſrodzeſz to nieſláchetne ćirnie [cf Luc 8/7] roſkorzeniło ſie w ſerczach náſzych RejPos 65; Zámyſł hárdego żadnego lekárſtwá nie ma á ſtáránia iego omylą go/ gdyſz ſzcżep złośći wnim ſię roſkorzenił. BudBib Eccli 3/29; [Mądrość mówi:] W zacnym narodzie roſkorzeniłám ſię BudBib Eccli 24/12.

Szereg: »rozrość się a rozkorzenić« (1): O nędzny kąkolu á nędzny vpadły cżłowiecże/ ktoryś s ſiebie dał vcżynić tho ſproſne naſienie ſprzeciwnikowi ſwoiemu/ á ieſzcżes ſie rozroſł á roſkorzenił ku márney pomocy iemu [Luc 8/5-8] RejPos 54v.
a) O dobru i złu (7): Gdyż tu iego [Boga] obietnic pełen wierny káżdy. Iż kto mu ſtale dufa/ záwżdy dobro iego/ Hoynie ſie roſkorzeni od niego ſámego. RejWiz 55, 36v; Bo z vſtáwicżney dobrych rzecży zabáwy/ rośćie ten o ktorem mowimy nałog/ co ieſt iedno męſtwo dobrych obycżáiow. Ktore roſkorzeniwſzy śię wiedźie nas do onego środku/ ktory ieſt miedzy zbytkiem á miedzy niedoſtátkiem ModrzBaz 8v.

rozkorzenić się w kim (3): LubPs N4 marg; A tu [Mar 6] dáley ſie przypátruy ieſzcże lepiey záſlepieniu nędznego cżłowieká/ w ktorym ſie iuż márny grzech roſkorzeni/ á rozwije gniazdo ſwoie RejPos 322v; Bowiem grzech ktory ſię w nas iuż ták roſkorzenił/ práwie nam wſzyſtkie ludzkie obycżáie zmienił ArtKanc S7v.

Zwrot: »rozkorzenić się po wszytkich stronach świata« (1): O moy miły Elizeuſzu toćbyś podobno máło tych ſług miáł zá dziſieyſzych cżáſow/ ktorymbyś nie muſiał rozdáć trędu tego á ſkarania Páńſkiego tákiego [cf 4.Reg 5/20-27] zá to ſproſne łákomſtwo/ ktore ſie dziś ták ſrodze roſkorzeniło práwie po wſzytkich ſtronach ſwiáthá tego. RejPos 218.
b) O słowie Bożym (w nawiązaniu do przypowieści o siewcy – Luc 8/5-8) [w kim, w czym] (5): Iáko ſie to było ieſzcże ná nędznym Adámie okazáło/ iż then nieſláchetny ptak wybrał to naſienie ſłow á przykazánia Páńſkiego s ſercá iego/ iż było pádło podle drogi á w nim ſie było práwie nie roſkorzeniło. RejPos 64v; O nędzneſz to ſerce/ ktore ſie da ták vnośić ſwiátu temu nędznemu/ á nie przypuſzcża k ſobie wierney rády á wierney náuki ſłow Páná ſwoiego. [...] á cżyni mu s ſiebie rolą złą á niewdzięcżną/ kámieniem á ćirniem zároſłą/ ták iż mu ſie w ſobie roſkorzenić nie da. RejPos 65, 64v, 62v.
Szereg: »przyjąć się a rozkorzenić« (1): Iż iedno ten z Bogá ieſt/ ktory ſłucha á pilen ſłow Páńſkich/ á w ktorymby ſie prawie przyięły á roſkorzeniły. RejPos 84v.
c) O ludziach: rozmnożyć się (3): Rátzże ſam ſtrzedz [Boże] áby ich [tj. rodu, który się pieczętuje herbem Lilie] látoroſl zielona/ Stáránim Czártá złego niebyłá złomiona. I owſzem aby w cále záchowáne były/ Gdyſz ſie w ſwiętym ſlowie twym tu roſkorzeniły. KrowObr Av; Wſzczepiłeś ie y roſkorzenili ſię/ vroſli y owoc ſwoy wydali BibRadz Ier 12/2.

rozkorzenić się z czego (1): Aleć wielkość złośnikow rozmnażáiąca ſię nie przyidźie ku pożytkowi áni zlátoroſli cudzołożnych rozkorzeni ſię BibRadz Sap 4/3.

Formacje współrdzenne cf KORZENIĆ.

Cf [ROZKORZENIENIE], ROZKORZENIONY

PP