Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PIĘĆDZIESIĄTNIK

Następne hasło: PIĘĆDZIESIĄTY »

PIĘĆDZIESIĄTNY (20) nm

pięćdziesiątny (17), piącidziesiątny (2), pięciądziesiątny (1); pięćdziesiątny : piącidziesiątny : pięciądziesiątny Mącz (1:2:1).

W pisowni łącznej (19), w pisowni rozłącznej (1).

e jasne.

Fleksja

sg
m	N	pięćdziesiątny	f	N	pięćdziesiątnå	n	N	pięćdziesiątn(e)
	G	pięćdziesiątnégo		G			G
	A	pięćdziesiątny		A	piącidziesiątną		A
	L	pięćdziesiątnym		L			L

sg m N pięćdziesiątny (10). ◊ G pięćdziesiątnégo (4); -égo (2), -(e)go (2). ◊ A pięćdziesiątny (2). ◊ L pięćdziesiątnym (1). ◊ f N pięćdziesiątnå (1). ◊ A piącidziesiątną (1). ◊ n N pięćdziesiątn(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Znaczenia

Liczebnik porządkowy; pięćdziesiąty (20)

Liczebnik porządkowy; pięćdziesiąty; quinquagesimus Vulg, Mącz, JanStat, Cn; quinquagenarius Cn (20): LubPs N2v żp; Quinquagesimas exigere, Piąćidzieſiątną część obieráć. Mącz 342d, 290a, 342d; iáko to opiewa on pięćdźieſiątny Pſalm Dawidá Krolá ReszPrz 147.

Zestawienia: »pięćdziesiątny dzień« = Pięćdziesiątnica, dzień Zesłania Ducha Świętego (1): Pentecoste, Swiątki. Latine Quinquagenaria, Pieciądźieſiątna [!] część álbo dźień. Mącz 290a.

»pięćdziesiątny(e) rok, lato« = w prawie Mojżeszowym Rok Odpuszczenia obchodzony co 50 lat (3:1): Náwroćiſie człowiek ná then czás ku máiętnośći ſwoiey/ á ieden káżdy przyiydzie záś do rodziny ſwey: Abowiem Miłośćiwe á pięć dzieſiątne látho ieſt [quia iubilaeus est et quinquagesimus annus]. Leop Lev 25/11; Toć był prawdźiwy Duchowny Iubilaeus przez on pięćdźieſiątny rok znáczony/ ktory żydowie pilno obſerwowáli ReszPrz 146, 146, 147.

Zestawienia liczebnikowe [w tym: w połączeniu z określeniem czasu: pięćdziesiątny rok (3)] (10):

Zestawienia bezspójnikowe (8):

Zestawienia dwuczłonowe: dziesiątki, jedności (5): Pſalm pyęćdzyeſiątny pirwſſy. LubPs N4v żp, N5v żp, N6v żp, Ov żp, O2v żp.

Zestawienia wieloczłonowe: tysiące, setki, dziesiątki, jedności (3): Dzialo ssią wdorznye [!] wponyedzialek po Niedzieli Przewodney roku bozego Tyssyacznego piaczssethnego pyaczdziessyathnego ossmego ZapWar 1558 nr 2686; SarnStat 381, 384.

Zestawienia dwuczłonowe ze spójnikiem „i”: dziesiątki i jedności (2): Collecti [do mszy] przydał ná oſtátku Grzegorz pierwſzy: Drudzy piſzą iż Geláſius pierwſzy/ Papieſz pięćdźieſiątny y pierwſzy. KrowObr 197. Weyrzyſz proſzę ćie co Apoſtołowie ſwięći/ o żonach Biſkupich/ y innych sługach kośćielnych vſtháwili/ w ſſoſtym y pięćdzieſiątnym Kanonie KrowObr 229v.

Cf PIĄTONASTY, PIĘĆDZIESIĄTNY, PIĘĆDZIESTNY, PIĘĆDZIESTY