[zaloguj się]
[pdf]

1. POTEMNY (24) ai

o oraz e jasne.

comp potemniejszy (3).

Fleksja
sg
mNpotemny, potemniejszy nNpotemn(e)
Gpotemn(e)go Gpotemn(e)go, potemniejsz(e)go
Apotemn(e)go, potemny A
pl
N subst potemn(e), potemniejsz(e)

sg m N potemny, potemniejszy (15). ◊ G potemn(e)go (1). ◊ A potemn(e)go (1), potemny (1). ◊ n N potemn(e) (2). ◊ G potemn(e)go, potemniejsz(e)go (2). ◊ pl N subst potemn(e), potemniejsz(e) (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Odpowiedni, właściwy, stosowny, nadający się, zdatny; commodus, opportunus Mącz, Cn; absolutus, appositus, aptus, compositus, conveniens, felix, habilis, idoneus, maturus, ratus, utilis, valens Mącz; percommodus, peropportunus, tempestivus Cn (23): Foelix, Szczęſliwy Fortunny. Item Bogosłáwiony wdzieczny/ potemny. Mącz 133a; Omnibus numeris absolutus, Z káżdey ſtrony vdátny/ potemny. Mącz 253b; Si essent venti nos Corcyrae non sederemus, By były wiátry potemne nie ſiedźielibyśmy byli w Corcirze. Mącz 378c, 151b, 211c, 266b, 310b; [Opportunus, fglich/ bequem/ gelegen. Pol. wczeſny/ trafny/ ſłuſzny/ potemny. Volck 432 (Linde)].

potemny do czego (1): Piscina [...], Pływánie/ kąpánie/ To yeſt mieyſce do kąpánia potemne. Mącz 301a.

potemny k(u) czemu (8): Habilis locus pandendis retibus, Potemne mieyſce ku zarzuceniu śieci na zwierz. Mącz 151b; Quem hominem inveniemus ad eam rem utilem, Kogo naydziemy k tey rzeczy potemnego. Mącz 482d; Illa aetas magis ad haec utenda idonea est, Ty látá ſą potemnieyſze ku vżywániu tych rzeczy. Mącz 510b, 266b [2 r.], 310a [2 r.], 482a.

potemny na co (1): Valentior ad omnia, Potemnieyſzy słuſznieyſzy ná wſziſtko. Mącz 474b.

W połączeniu szeregowym (1): Nihil est tam naturae aptum, tam conveniens ad res secundas, Nic nie yeſt ták potemnego/ ták ku ſzczęściu ſpoſobnego álbo słuſznego/ etć. Mącz 482a.

Wyrażenie: »potemny czas« = appositum a. idoneum a. maturum a. oportunum a. ratum tempus Mącz (5): Maturum nobis tempus deligimus deambulationi, Cziſty/ potemnyſmy ſobie czás obráli ná przechodowánie. Mącz 211c, 310a, 347c, 443c [2 r.].
Szeregi: »nie tak trafny ani potemny« (1): Ad omnia haec magis oportunus nemo est, K tym wſziſtkim rzeczóm żaden nie yeſt ták tráfny áni potemny. Mącz 266b.

»wyborny a potemny« (1): Commodum et oportunum tempus, Wyborny á potemny czás. Mącz 443c.

»potemny i zrządny« (1): Natura nihil aptius nihil descriptius, Nic potemnieyſzego y zrządnieyſzego yáko przirodzenie. Mącz 375a.

2. Podobny (1): Conformis, Potemny/ Godny. Mącz 134b.

Synonimy: 1. cześny, fortunny, godny, pogodny, przytrafny, słuszny, snadny, trafny, udatny, wcześny, zrządny; 2. podobny.

Cf NIEPOTEMNY

KW, ZCh