[zaloguj się]
[pdf]

PRZECIERPIEĆ (6) vb pf

Wszystkie e jasne.

Fleksja
inf przecierpieć
praet
sg
3 m przecierpiåł
f przecierpiała
imperativus
pl
2 przecierpcie

inf przecierpieć (4). ◊ praet 3 sg m przecierpiåł (1). f przecierpiała (1). ◊ [imp 2 pl przecierpcie.]

Sł stp: przecirpieć, Cn brak, Linde XVI w.

1. Przetrwać coś dolegliwego, znieść to cierpliwie; pertolerare Mącz (5): Niewádzić drugdy przećierpieć/ Máłey krzywdy nizac nie mieć BierEz O4v, Nv; Mącz 457d; [ListyPol I 1547/399].

przecierpieć czego a. co (2): Máło ſromu przećierpiáłá/ A potym więc mężá miáłá. BierEz R4v; á ſnadz y duſſam náſſem nieżał czaſem ſprzećiwnoſći przećierpieć RejPs 197.

[przecierpieć co: Temu byśmy też nie radzi [...], żebyście się mieli dłużyć, raczej nędzę przecierpieć. AktaSynod IV 83.

przecierpieć co [= okres czasu]: wszakoż jego k⟨rolewska⟩ m⟨iłość⟩ niech teraz wszytkim łaskę i dobrą twarz pokazuje, bo musi sie taki czas przecierpieć. ListyPol 1547/400.]

[Zwrot: »nie moc przecierpieć [aby]«: Rem perire non poteris pati. Nie będzieſz mogł przećierpieć áby ymienie niſſtzáło. TerentMatKęt G7v.]
2. Darować przewinienie [komu] (1):

przecierpieć czego a. co (1): [biskup Hatto spalił ubogich mówiąc, że są jak myszy] pan Bog nie przećierpiał mu tego okrućieńſtwa/ wnet sie myſzy ze wſząd zebráły á nań ſie rzućiły chcąc go zieść BielKron 285.

[Zwrot: »przecierpieć nie moc«: iż też/ y tym przećierpieć nie mogą/ ktorzy máią to wmocy/ pomſćić ſie/ á kárćić to ErazmJęzyk R7v (Linde).]

Synonimy: 1. przetrwać; 2. darować, odpuścić, przebaczyć.

Formacje współrdzenne cf CIERPIEĆ.

KW