Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [PRZEJADANIE]

Następne hasło: PRZEJAŚNIĆ SIĘ »

PRZEJASNY (8) ai

e prawdopodobnie jasne (tak w prze-); a jasne.

comp i sup (1+1) prze(nå)jaśniejszy.

Fleksja

sg
m	N		f	N		n	N	przejasn(e)
	A			A			A	przejasn(e)
	I			I			I	przejasnym
	L	przejasnym		L			L
	V			V	przejasnå, przenåjaśni(e)jszå		V

sg m L przejasnym (1). ◊ f V przejasnå, przenåjaśni(e)jszå (2). ◊ n N przejasn(e) (1). ◊ A przejasn(e) (1). ◊ I przejasnym (3).

Składnia comp: przejaśniejszy nad co (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

Znaczenia

Intens. od „jasny” ‘wydzielający światło’; o świetle mistycznym (8)
- a. O Maryi (1)
- b. O Chrystusie (1)

Intens. od „jasny” ‘wydzielający światło’; o świetle mistycznym (8):

Wyrażenia: »przejasne oblicze« (1): Tám [w niebie] z poglądánia ná przeiáſne oblicże/ y niewypowiedźiáną chwałę Krolowey Niebieſkiey/ mátki Bożey/ nád wſzytkie Anyoły podwyżſzoney/ przenadoſtoynieyſzey Pánny Máryey/ bezmierney ſię rádośći wybráni Páńſcy nápełniáią. LatHar 596.

»obłok przejasny« (1): iáko y przy wielebnym iego [tj. Chrystusa] przemienieniu/ znowu głos Oycowſki ieſt vſłyſzány: á Duch S. oglądány w obłoku przeiáſnym. LatHar 376.

»przejasne złoto« [szyk 2:2] (4): gdźie ono przeiáſne rozlicznych cnot złoto/ ktorym byłá ſtározakonna oná Arká okowána? LatHar 215, 477, 505; WysKaz 13.

a. O Maryi (1):

[W porównaniu: Szdrowaſz Nad mÿeſzÿacz czÿſtſzą nad ſlonczÿe przeÿaſznÿeÿſza TekstyPol 36/154.]

[Wyrażenie: »przejasna gwiazda, świeca«: Szdrowaſz Obrono naſcheÿ oycz˙yſzn˙y [...] O przeyaſna gwyazdo TekstyPol 36/143, 36/146.]

Szereg: »przenajaśniejsza i przenasławniejsza« (1): O Przenaiáśnieyſza y przenaſłáwnieyſza P. Márya LatHar 228.

b. O Chrystusie [w V] (1):

Wyrażenie: »przejasna światłość« (1): IEzu przeiáſna świátłośći Swiętych Prorokow/ zmiłuy ſię nád námi. LatHar 340.