[zaloguj się]
[pdf]

PRZELAĆ SIĘ (5) vb pf

sie (3), się (2).

Pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w przelać), w fut drugie e z tekstów nieoznaczających é.

Fleksja
praet
sg
3 n przelåło się

fut 3 sg przeleje się (2). ◊ praet 3 sg n przelåło się (3) [w tym: RejZwierc, WerGośc może impers od PRZELAĆ].

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. przelać.

1. Wypłynąć z czegoś wskutek przepełnienia (2): Y żaden nie leie winá nowego do ſundakow wiotchych/ inácżey rozſadza nowe wino ſundaki/ y ſamo ſię przeleie/ y ſundaki zginą. BudNT Luc 5/37.
Szereg: »przepełnić się a przelać« (1): gdy ſye żołć w człowiecze przepełni á przeleie/ thedy ſye ono przelanie ze krwią zmieſza/ y od niey kreẃ pożołknie SienLek 89.
2. W funkcji strony biernej (3):
a. W frazie peryfr.: »wiele krwie się przelało« = wielu zginęło w walce (1): wiele złego. Stało ſie przeń [Łokietka] Koronie/ gdy Sląſko odpadło/ A o Pruſy s Pomorzem wiele krwie przelało. MycPrz I Bv; [StryjKron 381].
b. Zostać roztrwonionym przez pijaństwo (2): áliśći w mieſzku nie máſz nicz/ ná ſcienie nie máſz nic/ ná grzbiecie niewiele czo ſie wſzythko przelało. RejZwierc 61v.
Zwrot: peryfr. »przez gardło się przelać« (1): Poydźiem do mieſzká iego/ áliśći w nim nie máſz nic/ ná śćienie kreſek śiełá/ ná grzbiećie nie wiele/ bo ſię wſzytko przez gárdło przelało. WerGośc 235.

Synonim: 1. wyciec.

Formacje współrdzenne cf LAĆ.

SBu