[zaloguj się]
[pdf]

PRZYCHODZIĆ (1646) vb impf

o jasne.

Fleksja
inf przychodzić
indicativus
praes
sg pl
1 przychodzę przychodzimy, przychodzi(e)my, przychodzim, przychodzi(e)m
2 przychodzisz przychodzicie
3 przychodzi przychodzą
praet
sg pl
2 m przychodziłeś m pers
3 m przychodził m pers przychodzili
f przychodziła m an przychodzili
n przychodziło subst przychodziły, przychodzili
fut
sg pl
2 m przychodzić będziesz m pers przychodzić będziecie
3 m przychodzić będzie m pers będą przychodzić, przychodzić będą
n będzie przychodziło, przychodzić będzie subst przychodzić będą, będą przychodzić
imperativus
sg pl
1 przychodźmy
2 przychodź, przychodz przychodźcie
3 niech, niechåj, niechåjże przychodzi niech, niechåj przychodzą
conditionalis
sg pl
1 m m pers bysmy przychodzili, bychmy przychodzili
3 m by przychodził m pers by przychodzili
f by przychodziła m an
n przychodziłoby, by przychodziło subst by przychodziły
con praet
sg
1 m bych był przychodził
n by było przychodziło

inf przychodzić (118). ◊ praes 1 sg przychodzę (53) [w tym zapis: -e (4)]. ◊ 2 sg przychodzisz (9). ◊ 3 sg przychodzi (713). ◊ 1 pl przychodzimy (32), przychodzi(e)my (3), przychodzim (2) BielSat, BielSen, przychodzi(e)m (2); -(e)my KrowObr, KwiatKsiąż; -(e)m RejKup; -imy : -(e)my : -(e)m LubPs (1:1), SkarŻyw (1:-:1). ◊ 2 pl przychodzicie (3). ◊ 3 pl przychodzą (293). ◊ praet 2 sg m przychodziłeś (1). ◊ 3 sg m przychodził (76). f przychodziła (23). n przychodziło (59). ◊ 3 pl m pers przychodzili (70). m an przychodzili (1) [cum N pl: smoki]. subst przychodziły (23), przychodzili [w tym: m (1), n (1)] Leop (2). ◊ fut 2 sg m przychodzić będziesz (2). ◊ 3 sg m przychodzić będzie (1). n będzie przychodziło (2) RejPos, RejZwierc, przychodzić będzie (1) BibRadz. ◊ fut 2 pl m pers przychodzić będziecie (1). ◊ 3 pl m pers będą przychodzić (1) Leop, przychodzić będą (1) RejPos. subst przychodzić będą (4) BibRadz, RejPos, SarnStat (2), będą przychodzić (2) FalZioł, WujNT. ◊ imp 2 sg przychodź (3) RejAp (2), WitosłLut, przychodz (2) Goski, BudBib. ◊ 3 sg niech, niechåj, niechåjże przychodzi (7). ◊ 1 pl przychodźmy (1). ◊ 2 pl przychodźcie (3). ◊ 3 pl niech, niechåj przychodzą (5). ◊ con 3 sg m by przychodził (10). f by przychodziła (5). n przychodziłoby, by przychodziło (26). ◊ 1 pl m pers bysmy przychodzili (4), bychmy przychodzili (1) RejPos. ◊ 3 pl m pers by przychodzili (11). subst by przychodziły (12). ◊ con praet 1 sg m bych był przychodził (2). n by było przychodziło (1). ◊ part praes act przychodząc (54), przychodząć (1) Mącz.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (pięć z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Znaczenia
1. Przybywać, zjawiać się w jakimś miejscu, pokonawszy jakąś drogę; w zasadzie w poziomie (w niektórych znacz. B. element ruchu lub drogi ulegają zatarciu); venire Miech, HistAl, PolAnt, Vulg, Mącz, Modrz, Calep, JanStat, Cn; pervenire PolAnt, Modrz, Calep, JanStat, Cn; advenire HistAl, Vulg, Mącz, Modrz, Cn; accedere PolAnt, Modrz, Vulg; ventitare Mącz, Calep, Cn; ingredi PolAnt, Vulg; devenire Mącz, Cn; adire Calep, Cn; subvenire Miech; accessitare, convenire, succedere Vulg; intervenire, offerre Mącz; apparere, ascendere PolAnt; adesse, advolare, aggredi, obire Cn (533):
A. Z podmiotem żywotnym (lub tak traktowanym) (400):
a. O ludziach; w zasadzie lądem i pieszo, też wodą (wpław lub na czymś); w przypadku dłuższej drogi możliwe też: jadąc (340): Ezop rzekł/ wſzákeś mi kazał/ Abych iedno Mędrce puſzcżał: Xánt mu/ tedy ći co przychodzili/ Mędrcy v ćiebie nie byli. BierEz E2v, E2v; MiechGlab 87; KromRozm III E5; LubPs L4; álić wiele grzeſznikow y iáwnogrzeſſnikow/ przychodząc/ ſádowili ſie około Iezuſá Leop Matth 9/10, Zach 1/21; oto [najmilszy mój] przychodźi ſkacżąc po gorách/ á ſkokiem bieżąc po pagorkách. BibRadz Cant 2/8, Ex 35/21, 2.Par 24/11, 2.Esdr 13/21, Luc 13/14, Act 19/18; BielKron 454; Venio, Przichodzę/ yádę/ ydę. Mącz 480a; Vento, et Ventito, Vſtáwicznie przichodzę/ przichodzę á przichodzę. Mącz 481a; Pace advenio et pacem ad vos affero, W pokoyu przichodzę y pokoy wam przinoſzę. Mącz 481b, [18]b, 123c, 213a, 266b, [267]a (16); RejAp 193 [2 r.]; RejPos 324; BudNT C7v; SkarŻyw 320; NiemObr 26; Calep 22b, 75a, 549a, 794a, 1109a, b; Sąć ſześć dni w ktorych ma być robiono: w te tedy przychodząc leczćie ſię: á nie w dźień ſobotni. WujNT Luc 13/14; wſzákoż iż mi ſię vprzykrza tá wdowá/ vczynię iey ſpráwiedliwość/ áby ták záwżdy przychodząc nie fráſowáłá mię. WujNT Luc 18/5; Haeretycy przychodzą w imię Páná Chriſtuſowe. WujNT 281, Matth 26/60, Luc 13/7, 23/36, Ioann 3/23, Act 19/18, 28/9; SarnStat 519; Ale nieprzychodź ſámá/ niech záraz przy tobie Piękne Grátiie będą WitosłLut A4; SkarKaz 41a. [Cf 1.B.a.β. »na pomoc przychodzić« BielKron 226v.]

przychodzić dla czego [= w jakim celu] (1): y ktemv przichodzyly dwa tatarzi z oczakowa dla odyſkywanya czeladzy ſwej LibLeg 11/107v.

przychodzić do kogo [= zwracając się w jakiejś sprawie lub rzadziej: w odwiedziny] (51): gdy częſtokroć ſludzy twey wyelmożnośći przychodząc do mnye [...] żądáli yżbych Polſkim piſmem nieco wybiyał. March1 Wiet Av; BielŻyw 61; LibLeg 11/92; HistAl A2; MurzNT Ioann 10/41; KrowObr 83v; A co záſię poſtronnych tu do nas przychodzi/ Bo wierz mi tá bieſiádá żadnemu nie ſzkodzi. RejWiz 67, 67; Leop Mar 10/14; Ná to ták odpowiedźiał Moiżeſz świekrowi ſwemu/ Iż lud przychodźi do mnie rádząc ſie Bogá. BibRadz Ex 18/15, Ex 18/16; do ktorych [Amazonek] ná ſwoy cżás przychodźili Kánibałowie á płodźili ſie ſnimi BielKron 442; Wiele ludźi onego kráiu domnie przychodźiło dźiwuiąc ſie ćiáłu białemu mnimáiąc áby fárbowáne było BielKron 451, 451v, 452v; OrzQuin Kv; cżemu Pan niechciał sſtępić do hárdego cżłowieká onego/ ácż był bárzo proſzony: á do vbożuchnych nędznicżkow nie proſzony ſam przychodził RejPos 243v, 186v, 189, 240v; WujJud ktv, 71, 82; BudBib Ez 33/31 [2 r.]; á wſzytek tłum przychodził do niego [do Jezusa] y náucżał ie. BudNT H2v, g4 marg, Gal 4/18; CzechRozm 257; ModrzBaz 10, 32; ieſli kto przychodzi do was/ á tey náuki nie nieśie: w dom go nie pryimuyćie SkarŻyw 59; nietákieć ſą niewiáſty Hebreyſkie iáko Egipſkie: vmieią ony ſamy ſobie bábić/ á niſzli przychodziem do nich/ rodzą. SkarŻyw 477, 99, 230, 453; [Anna Główczewska] przedtim za rozumu i zdrowia ſposobnieyszego, przichodzila do siostry swey [...] i Szwagra swego [...], ażeby zaplaćili cząstkę iey ZapKościer 1581/21v; CzechEp 117; WujNT Matth 7/15, 19/14, Mar 1/45, Luc 6/47, 18/16 (9); Iáko yKánibáli/ gdźie Wartoman chodźił/ Poſłá káżdego ziedli/ co do nich przychodźił. KmitaSpit C4; Bo inni wſzyścy do Ianá przychodząc wyznawali grzechy ſwoie SkarKaz 514b. Cf przychodzić po co do kogo.

przychodzić do czego [= w jakim celu] (3): KuczbKat 145; zkąd wiele ich [sędziów] ináczéy do ſpraw odpráwowánia nie przychodźili/ iedno po obiedźie nápełnieni y vpići SarnStat 785, 171.

przychodzić od kogo (1): Ab isto venio, Od tego przichodzę. Mącz 175b.

przychodzić k(u) komu (15): OpecŻyw 36; ForCnR A3v; A Iéſus przyzwáwſzy (marg) ich (–) dźiatki k ſobie powiedźiáł/ Dopuſzczáicie dźiátkám przychodźić ku mnie MurzNT Luc 18/16; Goski A3; Mącz 481a; Tedy wiele paniąt ku krolowi przychodźiło HistRzym 110v, [39], 73v, 74, 103; RejPos 183; Cżego przychodził ten ſzaleniec k tobie? BudBib 4.Reg 9/11, Ps 35/11[12]; Kto przychodzi ku mnie/ nigdy łáknąć nie będzie. BudNT Ioann 6/35; WujNT Mar 2/13.

przychodzić miedzy kogo (1): rzemięſło będźie mogł [ten, kto sprzeciwił się rozkazaniu starszych] robić/ Ale potym żadnego w Cechu niemoże winowáć/ áni do Cechu miedzy Miſtrze przychodźić GroicPorz f4v.

przychodzić na co [= w jakim celu] (7): OpecŻyw 36; BYł ieden Krol wielmożny/ kthory był vſtáwił w ſwym páńſtwie tę vſtáwę/ że ktożby kolwiek miał nagle vmrzeć/ áby [...] thákowy wnetki obłocżył ſie w cżarne odzienie/ y ná ſąd przychodźił. HistRzym 93v; SkarŻyw 141; ReszList 186. Cf »na pomoc przychodzić«.

przychodzić po kogo (2): Powiádali nam ćiż Pielgrzymi náſzy Polſzcży/ iż cżęſtokroć w nocy po nie przychodźił ieden dobry cżłowiek/ z twarzą zákrytą ReszHoz 126; Iozeph po bráty ſwoie nie przychodźił SkarKaz 552a.

przychodzić po co do kogo (1): Ná ten czás mi ſye mátká właſnie vkazáłá/ A ná ręku Orſzulę moię wdźięczną miáłá. Iáka więc po paćiorek do mnie przychodźiłá KochTr 20.

przychodzić przed kogo, przed obliczność czyją (5): ále to [Dawid] przydał/ áby [Abner] przed oblicżność iego nie przychodził/ áżby mu pirwey Michol przywiodł żonę pirwſzą BielKron 69; Nie przychodz przed Páná z proznemi rękomá. BudBib Eccli 35/4; CzechRozm 248v. Cf przychodzić przed kogo ku czemu.

przychodzić przed kogo ku czemu [= w jakim celu] (1): Ale kiedy Moiżeſz przychodźił przed Páná ku rozmowie/ zdeymował zaſłonę BibRadz Ex 34/34.

przychodzić z czym [= przynosząc coś] (9): a iż do wielkich panow z gołemi rękami przychodzić ſye niegodzi HistAl A2; y mieſzkał [Mojżesz] tám nad brzegiem z ludem ſiedḿ dni/ z bębny/ s piſzczałkámi/ s trąbámi/ przychodzili a ſpiewáli BielKron 31, 449v, 451; BudBib Eccli 35/4; ModrzBaz 84; SkarŻyw 99; Phil E4 [2 r.].

przychodzić za kim (2): [słowa Jana Chrzciciela:] Zá mną przychodźi mąż/ ktory zacnieyſzy ieſt niżli ia LatHar 532, 685.

przychodzić dokąd (45):

~ w obręb, do środka (34): Iakoż tego doznawamy bywaiąc na gorączoſci ſłonecżney, iż gdy w cien iaki przychodzimy [...], tedi ſie cżłowiek ochładza wiatrem chłodnym á wilgotnym GlabGad G; a od poſtanowienia y vmocznienia granicz abi potim kazdi swe wiedzacz swego vziwal a na czvdze nieprzichodzil LibLeg 10/68v, 11/95; GroicPorz f4v; iáko Ian ſwięty on lud w Iordanie Rzece krzćił/ ktory do niego ná puſztzą przychodził? KrowObr 83v; A ſynowie Izráelſcy niechay iuż więcey nie przychodzą do Przybytku zgromádzenia BibRadz Num 18/22; BielKron 39, 449v, 451v; Mącz 343a; y roſkazał [król] ią [zapłatę] dáć wſzytkim rowno wiernie prácuiącym w tey winnicy iego/ ták tym co do niey ráno przychodzą/ iáko y tym co przed wiecżorem. RejPos 61v; á ktorzi też nierozważywſzy pirwey v śiebie ſpraw o ktorych rádá ma być/ przychodzą do kołá rádnego/ [...] ći niechay wiedzą/ iż od Bogá słuſzne karánie odnioſą ModrzBaz 27, 26v, 27, 94v, 122v; Przetoſz z wielką wiárą y ochotą tu przychodzmy: ábyſmy pátrząc ná ich [świętych] groby/ y ná ich zapłátę/ ſkárby rozmáite zbieráć mogli SkarŻyw 131, 15, 99, 184; CzechEp 83; NiemObr 42; GórnRozm Fv; A iż thá byłá vſtáwá/ áby pod karániem ná gárdle żaden záiákąkolwiek przycżyną nie ſmiał z bronią in Concionem przychodzić. Phil E4, E4; SarnStat 372, 783, 945. Cf »w dom [czyj] przychodzić«, »na miejsce przychodzić«.

w pobliże (11): Przichodzyly pod zamek yego K.m. Zithomyerz Tatarowye Byalogrodzczi LibLeg 11/96v; niektorzy też przychodząc do oney rzeki á nie mogąc vciekáć przez nię/ od przypádáiących nieprzyacioł ſą pobići. HistAl F4v; BibRadz 4.Reg 7/5; przychodząc thak ku ołtarzowi/ podawáli kſięża ony świątośći/ ktore nieſli dwiemá kápłanom v ołtarzá BielKron 329; przychodźili ná brzeg oni ludzie wyſepni/ vkázuiąc przez znaki chcąc ſnimi frymárki pożytecżne mieć. BielKron 447v; RejZwierc 202, 202v; V nas więtſza cżęść ludźi/ ábo do ogniá przychodźi tylko dźiwowáć śię/ ábo zániedbawſzy domu ſąśieckiego/ rzecży ſwe wynoſzą. ModrzBaz 35v; Tám go [św. Wilhelma] nálezli powinowáći iego: y przychodząc nád onę cháłupkę/ cżęſto wołáli: coś oſzálał? SkarŻyw 166, 461; SkarKaz 41b. ~

przychodzić skąd (12): OpecŻyw 68v; LibLeg 11/92, 107v; dum cognatus hinc illinc veniret, Gdy ztąd y zonąd przichodźił Mącz 165b, 78b, 231b; HistRzym [39]; BudBib Eccle 8/10; A z domow inſzych cżęśći miaſtá/ niech dwá przychodzą/ ieden z śiekierą/ á drugi z wiádrem. ModrzBaz 84.

przychodzić którędy (3): Miáſtecżko [Turgoja] chędogie/ z iedney ſtrony ma gory/ z drugiey rzekę wielką a byſtrą/ ná kthorey nawy wielkie idą. Thą rzeką z Tyguru do Renu przychodzą. BielKron 283; RejZwierc 40v; kiedy [Chrystusowe ciało] przez zámknione vlicżki [= bramy] do Apoſtołow przychodźiło? WujJud 71.

cum inf (9): Ieſli też ktory z nich przychodźił náwiedzáć mię/ tedy ku mnie kłamliwie mowił BibRadz Ps 41/7, Ez 45/45; Wiele ludźi wierzących przychodźiło do Apoſtołow/ wyznáwáć álbo ſpowiádáć ſie y opowiádáć vcżynki ſwoie. WujJud 82; RejPosRozpr c4v; BudBib 1.Par 7/22; ModrzBaz 35v, 54v; WyprPl A3; SarnStat 920.

Ze zdaniem celowym (3): OpecŻyw 36; [Anna Główczewska] przedtim [...] przichodzila do siostry swey [...] i Szwagra swego [...], ażeby zapłaćili cząstkę iey ZapKościer 1581/21v; Złodźiey nie przychodźi iedno żeby kradł WujNT Ioann 10/10.

W przeciwstawieniu: »przychodzić ... odchodzić (a. odchadzać)« (3): KrowObr 159v; Bądź od tąd imię twe páni poćieſzenia ná známię thego/ áby wſzytcy ktorzyby przychodzili ſmutni odchadzali záſie z weſelim. HistRzym 102v, 103.

W porównaniu (1): á nie dáymy ſie nigdy vwodzić tym fáłeſznym Prorokom iego [świata]/ ktorzy ták do nas przychodzą iáko wilcy drapieżni RejPos 189.

Zwroty: »bosemi nogami, boso przychodzić« (1:1): że drudzy [królowie] boſemi nogámi przychodzili ſzukáiąc łáſki iey [bestii, tj. papiestwa] RejAp 144v; Bráctwá niktore z rożnych kráin Włoſkiey źiemie boſo do Rzymu przychodźiły ReszHoz 127.

»w dom [czyj] przychodzić« (1): Tedy on niewierny Zyd zdraycá táiemnie w dom Theophilow przychodził mowiąc: [...] SkarŻyw 172.

»na [które, jakie] miejsce, do [którego] miejsca przychodzić« [szyk zmienny] (3:2): Sámi oni niech przychodzą/ miedzy ktoremi ſpráwá ieſt/ do mieyſcá [adveniant ... ad eum locum] tego: ná ktorem niemáſz żadnego bacżenia ná oſoby [tj. do sądu]. ModrzBaz 95; W tym wiele młodych ludzi przychodząc ná miejſce ono ſromotne/ złe chući ſwe y lubośći chćieli wypełnić SkarŻyw 69; SarnStat 152, 857, 871.

»na oczy [czyje] przychodzić« (2):GórnDworz S7v; przywiedli rzecż k temu/ iż ná ślubie z więźienia wyſzedł [Skotnicki]/ á przeiednywáć miał ſtronę/ ná ocży Krolewſkie/ áż przeiednawſzy/ nie przychodźić WerGośc 250.

»na pomoc, wspomożenie przychodzić« = succurrere Mącz, Calep; in adiutorium advenire HistAl; auxiliari, subsidio venire, subvenire Calep [szyk zmienny] (2:1): ieſteſmy gotowi y byliſmy záwżdy/ ná wſpomożenie wam przychodzić. HistAl E7v; Succurro, Wſpomagam/ Podpomagam Przichodzę ná pomoc. Mącz 75a; Calep 1023a. [Cf też B.a.β.]

»z poselstwem przychodzić« (1): Gdybyſmy z nową náuką y z nowym poſelſtwem iáko oni [apostołowie] przychodźili/ ſłuſznieby ſię cudow v nas vpomináć mogli SkarKaz 241b.

»przychodzić na skargę« (1): Przichodzyl do nas na skargę z myaſta naschego Andrinopolia poddani nasch na ymye Hadzymahmeth ſkarzacz sye na yednego Ormyanyna LibLeg 11/92.

Szeregi: »przyjeżdżać i przychodzić« (2): Item żaden [...] ná mieyſce gdźie ſądy będą ſpráwowáné/ áby nie śmiał przyieżdżáć y przychodźić zbroynie SarnStat 857, 871.

»przychodzić a się stawić« (1): A wſzákoż przychodźićie/ á przede mną ſię ſtáwićie [venistis et stetistis] w domu thym wktorym wzywáią imieniá mego BibRadz Ier 7/10.

»włazić a przychodzić« (1): A thákie iuż piſmo wilki drapieżnemi zowie/ ktorzy nie drzwiámi ále przez dách á dziurámi do tey ſwiętey owcżárniej Páńſkiey włáżą á przychodzą RejZwierc 40v.

»przychodzić i wracać« (1): Wiele ich przychodźiło y wracáło ſię: y nie mieli (vcżniowie Páńſcy z Pánem Iezuſem) cżáſu do iedzenia. LatHar 557.

»wychodzić i przychodzić« (1): Błogosłáwiony będźieſz wychodząc y przychodząc. KołakSzczęśl B3v.

W przen [w tym bibl. Matth 7/15 7 r.] (8): Toć ſą oni drapieżni Wilcy/ ktorzy w owtzym odzieniu przychodzą/ y owietzki Páná Kryſtuſowe pożeráią. KrowObr 37, 60; RejPos 186v; WujJud ktv; Niech nieprzychodzi ku mnie nogá pyſzná/ áni ręká niezbożnych niech mię nie ruſza. BudBib Ps 35/11[12]; NiemObr 152; WujNT Matth 7/15, s. 31.
Przen (49):

przychodzić do kogo (2): Ale Ian S. iáko Orzeł wzlata wyſoko/ y przychodzi áż do ſámego Oycá/ mowiąc: Ná początku było Słowo WujNT 300. Cf przychodzić do kogo przez co.

przychodzić do kogo przez co (1): ktorzy do Abráhámá/ przez wiárę w Chriſtuſá przychodzimy CzechRozm 103v.

przychodzić do czego (2): Lecż ten co prawdę miłuie/ á w niey żywot ſwoy ſpráwuie/ temuć nic świátłość nie ſzkodźi/ rad záwżdy do niey przychodźi. ArtKanc H18v; WujNT Ioann 3/21.

przychodzić k czemu (2): Bo káżdy złośći dziáłáiący/ nienayrzy świátłá/ y nieprzychodzi k świátłu BudNT Ioann 3/20, Ioann 3/21.

a) O pojęciu traktowanym antropomorficznie [komu] (1): Kto chce ſwiátá vżywáć/ miey ſzcżęſcie ná piecży [...]. Inácżey ia [tj. szczęście] przychodzę cżłeku ſtátecżnemu/ Inácżey vbogyemu tákież ſzalonemu. BielKom D7v.
b) O mistycznym przyjściu człowieka do Boga lub Jego poznawaniu (41): Chociaż tedy káżdego dniá wſzytkich wzywa Pan Kryſtus przez ſługi ſwoie: wſzákże ich wiele nie przychodzi/ y mnimáią że im náuki á ćwicżenia nie potrzebá. RejPosRozpr [c4]; CzechRozm 23v [3 r.].

przychodzić do kogo (33): A k nyemu ſie w ſercoch ſwych práwie obracáli/ Bárzo ráno przychodząc do Bogá ſwoyego LubPs R6v; Kto przychodzi do mnie/ nie będzie łáknął KrowObr 190v, 11v, 79, 144v; BibRadz Ioann 14/6; RejPos 85v; RejPosWiecz2 92v [2 r.]; KuczbKat 380; Iż ieſli ludzie ſtárego Teſtámentu Bogá ználi/ y do niego przychodzili/ tedy też pewnie y Pośrzedniká mieli CzechRozm 22, 12, 22 [4 r.], 22v, 23v [5 r.], 24 (16); CzechEp 141, 289; WujNT Ioann 6/35, 14/6; Nikt do mnie nie przychodźi/ áż kogo Oćiec moy poćiągnie SkarKaz 347b, 547. Cf »drogą przychodzić«. Cf też 2.c. CzechRozm 174.

przychodzić ku komu (2): KromRozm II b3; Wſzelki kto ſłyſzał od Oycá/ y náuczył ſię/ przychodźi ku mnie. WujNT Ioann 6/45.

przychodzić przed kogo, przed oblicze czyje (2): Służćie Pánu z weſelem/ á przychodźćie przedeń z rádośćią. BibRadz Ps 100/2; LatHar 61.

przychodzić przez kogo (20): Nikt nyeprzychodźi ku Oycu [...] yedno przez myę. KromRozm II b3; KrowObr 11v; BibRadz Ioann 14/6; á Pośrzednik nie mogł inſzy być iedno ſyn Boży przez ktorego/ do Bogá przychodzili. CzechRozm 22, 12, 22 [2 r.], 22v, 23v [5 r.], 24 (14); CzechEp 141, 289; WujNT Ioann 14/6; SkarKaz 547.

przychodzić którędy (1): á cięſzko im [niedowiarkom] przyſtáć do ſzcżyrey náuki Páná ſwego/ gdyż ieſt roſkoſznieyſza á poćieſzliwſza w niey drogá kędy mamy przychodzić do niego. RejPos 85v.

Zwrot: »[jaką] drogą [do kogo] przychodzić« (2): Y iedną drogą ludźie do niego [Pana] przychodzą. CzechRozm 173v marg, 173v.
α. Zbliżać się idąc, nie osiągnąwszy jeszcze miejsca docelowego; appropinquare PolAnt; adventare Cn (13): rzekł ſędziemv [...]. Oto widzę cżłowieká prętko bieżącego [...]. Vsłyſzawſzy to ſędzia że iuż przychodził kazał pocżekáć. HistRzym 119v; Lecz gdy przychodząc był [syn] blizko domu/ vſłyſzał muzykę y tańce. WujNT Luc 15/25, Luc 9/42.

przychodzić ku czemu (5): Thedy ſzedł Sámſon [...] do Támnathy/ á gdy przychodźili ku winnicom/ oto lwię zábieżáło mu rycząc. BibRadz Iudic 14/5, 2.Par 23/15; RejPos 81v. Cf Zwroty.

przychodzić dokąd (3): A gdy iuż przichodźił do Egiptu/ rzekł Sárái żenie ſwey [...] BibRadz Gen 12/11; RejPos 45, 348.

przychodzić skąd (1): A otho Saul przychodził z polá idąc zá woły/ y rzekł. [...] Leop 1.Reg 11/5.

Zwroty: »przychodzić blisko« [w tym: ku czemu (1)] [szyk zmienny] (2): A gdy ſie odwieźli [zwolennicy Jezusa] iákoby ná pięć y dwádzieśćiá álbo trzydzieśći ſtáiánia/ vyźrzeli Iezuſá chodzącego po morzu/ á iż przychodził bliſko ku łodzi [proximum navi fieri]/ y polękáli ſie. Leop Ioann 6/19; SkarŻyw 479.

»przychodzić ku miejscu [któremu]« (1): Tákże rownie y Lewitá gdy przychodźił ku mieyſcu onemu [secundum locum veniens]/ á vyzrał go [ograbionego człowieka] z przećiwká/ minął. BibRadz Luc 10/32.

β. Wracać (8): Venatu veniens, Przichodząć z polowánia. Mącz 483c.

W przeciwstawieniu: »wychodzić ... przychodzić« (1): Prózno z domu przededniém wychodźiſz? Prózno mrokiem oſtátnim przychodźiſz KochPs 191.

Zwroty: »do domu przychodzić« (1): Y wzyęli Arkę Bożą/ ktorą nieśli dwá ſynowie Heli/ bo iuż ociec ich nie widzyał/ ktorym ociec rzekł áby przez niey do domu nie przychodzili. BielKron 62v.

»na miejsca swoje, do miejsca przychodzić« (1:1): á záſię [cyganie] wrok ná thy mieyſcá ſwoie roździelne zrotámi ſwymi przychodzą BielKron 262, BielSpr 10.

»zaś (a. zasię), wzad przychodzić« (3:1): Revenio, Wrácam ſie/ záś przichodzę. Mącz 483b, 507b; BielSpr 10; Remigero pro remigro, revertor – wząd przichodze. Calep 909b.

γ. Stawiać się na wezwanie (2): y mowię temu: Idź/ á idźie: á drugiemu/ Chodź: á przychodźi. WujNT Matth 8/9, Luc 7/8.
b. O zwierzętach (bez użyć traktowanych antropomorficznie); tu też płynąc lub lecąc (11): MurzNT Luc 16/21; BibRadz Matth 13/32; ále kiedy vrośćie [ziarno]/ więtſze ieſt ze wſzech źioł ogrodnych: y sſtawa ſię drzewem/ ták iż przychodzą ptacy niebieſcy/ y mieſzkáią ná gáłązkách iego. WujNT Matth 13/32; ále y pśi przychodząc lizáli wrzody iego [Łazarza]. WujNT Luc 16/21; KmitaSpit A2.

przychodzić do kogo (2): wielorybowie też y inſze ryby wielkie przychodziły do niego [do Aleksandra] HistAl M5v; RejPos 161v.

przychodzić ku czemu czym do czego (1): pothym przychodzi [ryba] ku wierzchowi rzeką do wody ſlodkiey FalZioł IV 44c.

przychodzić przeciw komu (1): pocżął [Aleksander] walcżyć s ſmoki y z wężmi kthorzy przećiw iemu okrutnie przychodzili HistAl H6.

przychodzić dokąd (2): HistAl H6; Prośił tedy Ceſarz Rábiná onego áby ſie Lew wroćił ná zad á do Rzymá nie przychodźił BielKron 463v.

c. O istotach niematerialnych: w sposób nadprzyrodzony (tu możliwe wyobrażenie ruchu w pionie) (49): Stawiali też przy onych ogniſkach pudła [...] w ktorych kładli karmie [...], mnimaiąc aby duſze vmarłych [...] w noci przichodąc [!] mieli ieſć to czo im tam przynaſzali. MiechGlab [90]; A ktorzy przy drodze thoć ſą ktorzy ſlucháią/ á potym przychodzi diabeł/ y wyimuie ſlowo z ſercá ich Leop Luc 8/12, Matth 13/19, Apoc 22/7; BibRadz Mar 4/15, Luc 8/12; Abowiem przychodzi kſiążę tego ſwiátá/ ále we mnie nic ſwego nie naydzye. RejPos 143v; BudNT Apoc 3/11; Oto przychodzę rychło/ á zapłátá moiá zemną ieſt WujNT Apoc 22/12, Mar 4/15, Luc 8/12, Apoc 22/7; SkarKaz 387b.

przychodzić do kogo (2): BudBib Dan 7/12; Do káżdego ktory ſłucha ſłowá kroleſtwá á nie rozumie/ przychodźi złoſnik/ y porywa to co ieſt wśiano w ſercu iego. WujNT Matth 13/19.

przychodzić do czego [= wchodząc do środka, w granice czegoś] (1): duſzni nieprzyiacielé nie tilko do komory ale téſz i do łoża iego [Franciszka Spiery] przychodźili MurzHist Ov.

przychodzić do czego [= w pobliże czegoś] (1): MurzHist Ov cf przychodzić do czego [= wchodząc do środka, w granice czegoś].

przychodzić do czego w co (1): A przetoż nie ſámo wy ćiáło Chriſtuſowe iećie/ choćiaż on żywie: ále y inſzych ludźi [...]. Potym/ ieſli przychodźi do chlebá/ ábo w chleb/ ábo ſie przemienia/ tedy zle cżynią ktorzy ieſzcże wiecżerzey vżywáią CzechRozm 265.

przychodzić ku komu (1): Bo przychodził ku mnie nocy tey ánioł Boży BudNT Act 27/23.

przychodzić na kogo (2): ieſzcże ná nas ták chytry cżárt nieprzychodźił iáko ten BielKron 420v [idem] WerGośc 218.

przychodzić dokąd (1): Przychodzi/ powiáda/ Pan do prożnego domu/ świecką cżćią ochędożonego/ y biorąc z ſobą śiedmi gorſzych niſzli ſam/ w chodzi weń/ y tam mieſzka SkarŻyw 36.

przychodzić skąd (1): Z inſſymi ludźmi nye záwſſe przebywa [Duch Św.]: Ale yáko pan Kryſtus mowił/ gdźye chce dycha/ á nye wyemy z kąd przychodźi/ álbo do kąd idźye. KromRozm II ſ4.

W przeciwstawieniu: »przychodzić ... odchodzić« (1): Ná czás przychodźi [Duch Św.]/ ná czás odchodźi KromRozm II ſ4.

Zwrot: »przychodzić z obłoki, na obłokach, w obłokach« = cum nubibus venire PolAnt [szyk zmienny] (2:1:1): Teżem widźiał w widzeniu nocnym/ á oto iáko ſyn cżłowiecży przychodźił ná obłokách niebieſkich BibRadz Dan 7/13; BudBib Dan 7/13; CzechRozm 124; á oto przychodźił w obłokách niebieſkich niektory iáko ſyn cżłowiecży CzechEp 299.
α. O Bogu i świętych (zwykle aby pomóc, oświecić) (16):

przychodzić do kogo (6): GrzegRóżn N2; ták y dziś w ludzyoch vbogiego á vniżonego ſtanu/ przychodzić racży [Pan] do ſwoich wiernych RejPos 1; Rozmyſlże ſobie iáki to ſyn á iáki to krolewic przychodzi do ciebie RejPos 168, 345 [2 r.]; Bez wątpienia do káżdego ſwego Apoſtołá/ y dźiś do kogo chce/ á zwłaſzczá przy śmierći przychodźi Pan IEZVS. SkarKaz 243a.

przychodzić do czego (1): do kthorego [serca wiernego człowieka] ſie Pan náſz: gdy/ iáko ſłyſzymy/ wierne być obacży/ záwżdy iáwnie ſam racży obiecowáć przychodzić RejPos 349v.

przychodzić komu (2): Weſel ſie coro Syon/ oto Krol twoy przychodzi tobie ſpráwiedliwy. KrowObr 180v; RejAp 120v.

przychodzić k komu (2): RejPos 127v; KRyſte Krolu niebieſki/ ty k nam przychodźiſz z ſwoiey łáſki ArtKanc E6v.

przychodzić po kogo (2): Czynili [lege: czyni-li] to P. IEZVS káżdemu wiernemu ſłudze ſwemu/ áby poń przychodźił y brał go z ſobą SkarKaz 552a, 552a.

przychodzić skąd (2): Otoć oblicże iego [Pana] ieſt ſtráſzliwo/ twarz iego przychodźi od wſchodu ſłońcá. BibRadz 4.Esdr 15/28; Is 30/27.

W porównaniu (1): Oto ia przychodzę iáko złodziey. RejAp 134.

W przen (2): A oto imię Páńſkie zdáleká przychodźi BibRadz Is 30/27; 4.Esdr 15/28.
β. O człowieku zmarłym (6):

przychodzić do czego (1): Prawdziwie/ prawdziwie mowię wam/ że kto mowy moiey ſłucha y wierzy onemu kto mię poſłał/ ma żywot wiecżny/ y do ſądu nie przychodzi/ ále przeſzedł z śmierći do żywota. BudNT Ioann 5/24.

przychodzić na co (1): Y zátym tychże ſię ſądow Bozkich boiąc/ ná ktore vmárli przychodzą/ myślim o ſobie/ ábyſmy zgotowáli potrzeby ſwoie. SkarKaz 383a.

przychodzić przez co [= z jakiego powodu] (2): Potomkom też przyſtoi/ áby onych ktorzi z tego świátá ſchodzą/ prowádźili [...] vcżynkámi z miłośći pochodzącemi/ przez ktore przychodzą ludźie do Kroleſtwá niebieſkiego. ModrzBaz [38]; VotSzl A4.

przychodzić dokąd (4): RejWiz 116; ModrzBaz [38]; iż duſze zmárłych ludźi/ przed zmartwychwſtániem do niebá nie przychodzą/ [...] ále ná oſobnym náznácżonym mieyſcu zátrzymáne ſą ReszPrz 90; VotSzl A4.

B. Z podmiotem nieżywotnym; deferre Modrz, JanStat; perferre Modrz; educere PolAnt; afferre JanStat (133):
a. O przedmiotach (30):
α. Którym nadano ruch (7): Tenże [hetman] też/ gdi go Iſzpan/ cżyſty mąż ieden/ vpominał/ áby nie ſtał ná iákimśi mieyſcu/ gdzie cżęſto przychodziły kule/ powiedział. [...] GórnDworz Q6v.
αα. O pojazdach [dokąd] (1): Okręthy gdy przychodzą nad onę gorę w ktorey ieſt then kamień Magnes/ thedy czokolwiek żelaza będzie miał w ſobie on okręt [...] FalZioł IV 55c.
ββ. O ciałach niebieskich (5): A kto chce porozumiéć/ [...] iáko dźiéń bliſko: niech ma pilné oko Ná znaki/ kiedy wzgórę wynikáią z dołu/ Bo Słóńce záwżdy z iednym przychodźi poſpołu KochPhaen 20.

przychodzić k(u) czemu (4): MiechGlab *3v; A ſnadź poruſzon Soliman ſtey przycżyny/ iż then rok przychodzą kſobie plánethy nawyſzſſe BielKron 332, 295; ſłoncze ktore [...] przychodzi lecie ku naiwyſzſzemu znákowi GórnDworz Ll5v.

β. O przedmiotach wymagających transportu, zwłaszcza towarach (23): Izali świecę przynoſzą (marg) świecá przychodźi [...] (–) áby ią ſtáwiano pod korcem/ ábo pod łożem? WujNT Mar 4/21.

przychodzić do kogo skąd (6): Ten owocz [tamarynda] z Włoch do nas przichodzi FalZioł III 6a; BielKron 226, 278; Ex remotissimis insulis aromata hic quaedam advehuntur, Z dálekich ſtrón korzenie do nas przichodźi. Mącz 235a, 313d; Zową ią [gąbkę] Morſką/ iż z zamorza przychodźi do nas SienLek Xxx4v.

przychodzić k komu (1): Tygurynowie y Berniánie z nowu zácżęli walkę z piąćią wśi/ ktorym wſiánom zámknęli drogę yż knim żywność przychodzić niemogłá BielKron 210.

przychodzić dokąd (5): Też ná tym wyſpie [Zailon] ſą owoce roſkoſzne/ ktore tu nigdy nie przychodzą. BielKron 268v; z Indyey/ s Perſyey/ z Arábiey/ z Egyptu/ y z inſzych kráin tám [do Adenu] kupie przychodzą BielKron 457v, 278, 294; SarnStat 273.

przychodzić skąd (14): To kadzidło kthore z Indijey przychodzi ieſth nalepſze FalZioł III 32d; A oná ofiárá ták od was przyimowána będźie/ iáko zboże z boiſká ábo co przychodźi od pełney práſy. BibRadz Num 18/27; BielKron 293, 294, 457v, 462; Mącz 240a; Kámień migdałów/ któré z Gdańſká przychodzą/ zá pułkopy. SarnStat 274. Cf przychodzić do kogo skąd.

przychodzić którędy (2): tą rzeką [Pulizachnis] wielkie kupie tám [do miasta Kambalu] przychodzą. BielKron 269, 286.

Zwroty: »[komu] na pomoc przychodzić« (1): Roſkazáli tedy Ewángelikowie [...] Schertelinowi Hethmanowi/ áby ćiągnął z woyſkiem w gory/ á zamknął w gorách ten lud Rzymſki/ iákoby im ná pomoc nic nieprzychodziło/ áni lud/ áni żywność. BielKron 226v.

»[komu] przez ręce przychodzić« (1): Tákże y wſzem krolom Chyttheyſkim y Arámſkim przez ich [kupców] ręce przychodziły [konie]. BudBib 3.Reg 10/29.

αα. O listach (1): Thym cżáſem gdy ſie Krol gothował/ liſthy cżęſte przychodzą/ że ſie iuż ku Biáłogrodowi Turek przybliża BielKron 305v. [Cf też d. Mącz 123d.]
b. O zjawiskach fizycznych (17): Kiedy chmury przychodzą/ tedy wątpliwie z wiecżorá może [urzędnik] robotę nákazáć GostGosp 36.

przychodzić do czego (3): FalZioł V 26; GlabGad C8v; Celerius ista ad nasum veniunt, Prętko przichodzą do noſá/ to yeſt/ wnet ſie dáyą czuć. Mącz 480b. Cf »przychodzić do uszu«.

przychodzić od kogo skąd (1): Z połnocy złoto [tj. blask światłości a. tęcza] przychodzi od Bogá ſtráſznego chwałą. BudBib Iob 37/22.

przychodzić komu z czego (1): A w teyći ſie tho on [Bóg] wonnośći kochał/ [...] kthora mu przychodziłá z onych ofiar ze krwie vcżynionych RejPos 104.

przychodzić skąd (4): y głos iego [ducha] ſłyſzyſz/ ále niewyeż ſkąd przychodzi RejPos 151v; Z południa przychodzi wicher/ á z pułnocy zimno. BudBib Iob 37/9; WujNT Ioann 3/8. Cf przychodzić od kogo skąd.

Zwroty: »przychodzić na oczy, przed oczy« = być widzianym [szyk zmienny] (1:1): Wiele roskoſznych rzecży przed náſze ocży przychodzi [visui nostro occurrunt] HistAl K3v; Observatur species in somnis, Ták ſie zdá we ſnie/ álbo przichodźi ná oczy poſtáć nieyáka we śnie. Mącz 488b.

»przychodzić do uszu [czyich]« (1): Coż tho ieſt zá wrzaſk bydłá ktory przychodźi do vſzu moich [balatus pecorum horum in auribus meis]? BibRadz 1.Reg 15/14.

Przen (1):
Zwrot: »do [czyich] uszu przychodzić« (1): O nędzny nędzniku ktori żeś kolwiek ieſt/ iż do twoich vſzu iáwnie á iáſnie przychodzi to żáłoſne kołátánie Páná twego/ á thy áni głoſu iego ſłyſzeć/ áni tey nędzney forti ſwoiey iemu otworzyć chceſz. RejAp 45v.
α. O wodzie, zwłaszcza powodzi (5): I trzebá Vpuſty dobrze opátrzónéy/ y ſzérokiéy/ iákoś świádóm iakié tám wody przychodzą y iáko prędko. Strum L2, D3.

przychodzić dokąd (2): Tu iuż zoſtáwmy zawiérkę w iednéy mierze/ ábowiém u Stáwu do którégo nie przychodźi wodá zbytnia/ tedy ták doſyć. Strum D4, L2.

W przeciwstawieniu: »uchodzić ... przychodzić« (1): Gośćinna wodá/ tedy vchodźi: y ſpół/ która przychodźi/ mętna/ bróni Stáwu od ná mukenia [lege: namulenia]. Strum Nv.

c. O zjawiskach związanych z fizjologią (6):

przychodzić do czego (2): wſzakoż wzdy zwierzęta takowe nic nie widzą na ten cżas, abowiem duchy patrzenia nie przichodzą do ocżu GlabGad L3, B5v.

przychodzić na co (2): FalZioł V 38v cf przychodzić komu na co w co; FalZioł V 81 cf Zwrot.

przychodzić komu na co w co (1): CZęſto kroć cięſzki kaſzel/ y płynienie wilkoſci flegmiſthych z głowy dzieciom na pierſi y w nos przychodzi. FalZioł V 38v.

przychodzić skąd (4): FalZioł V 38v; Cżemu ludzie nie ktorzi maiąc iaſne ocży nic nie widzą. (–) Przichodzi to dla zatkania y zakażenia żył przy mozgu w cżele, przez ktore moc wzroku od mozgu do ocżu przychodzić nie może. GlabGad B5v; A wſzákże też ſmrod vſtny z noſá przychodźi/ co lekárſtwem odgániáć trzebá SienLek 74v. Cf przychodzić skąd dokąd.

przychodzić skąd dokąd (1): Druga [przyczyna, dlaczego język ma pory] aby ſliny á wilgoti po ięziku od płuc do vſt przichodziły GlabGad C4v.

Zwrot: »na [jakie] miestce przychodzić« (1): płocż vſta iżby tham ono płokanie mogło na mieſtcze bolącze przychodzić FalZioł V 81.
d. O tekstach, zwłaszcza wiadomościach (mówionych, czytanych lub pomyślanych) (64): GroicPorz m4v; Quemadmodum milites hybernent quotidie sermones ac literae perferuntur, Yáko ſie żołnierſtwo tey to źimy ſpráwuyą/ ná kożdy dzień przichodzą nowiny y liſty. Mącz 123d.

przychodzić do kogo (7): LibLeg 10/150; to nieyedno wam ſamem yawno yeſt [...] ale też y ynem wiele Ludżam wobcżych ſtronach doktorych moye [...] Piſania przichodzą. RejKupSekl a2v; BielKron 305v; Ianá śćináią/ á ſławá o Ieſuśie przychodźi do Herodá. WujNT przedm 35; vſtáwné á płáczliwé ſkárgi od duchownych do nas przychodzą SarnStat 906, 208. Cf przychodzić do kogo skąd.

przychodzić do kogo skąd (1): bo przychodzą do Krolá pána mego iákieś pogroſki z Niemiec BielKron 231.

przychodzić od kogo (5): BielKron 305v; DWANASTE KSIĘGI PRAWA TRIBVNALSKIEGO, VLTIMAE INSTANTIAE, Y APPELLACIY, KTORE OD NIZSZYCH SVBSELLIA PRZYCHODZĄ SarnStat 849, 542, 906. Cf »do uszu przychodzić«.

przychodzić komu (25): ku domowi mu [młodzieńcowi] myſl przychodzi by Zołfiowi ku ſkorupye. GliczKsiąż K6v. Cf »przychodzić na myśl«, »na oczy przychodzić«, »na pamięć przychodzić«, »do wiadomości przychodzić«.

przychodzić k komu, ku czemu (3): GliczKsiąż K6v; Krol Zygmunt w Poznániu będąc/ wieśći kniemu przychodźiły BielKron 410. Cf »ku wiadomości przychodzić«.

przychodzić przed kogo (6): LibLeg 7/68v; Więc Krol Appellácyy Seymowych od Ziemſkiego y od Wiecowego Sądu/ ktore prze deń przychodzą/ ſądźić v nas niebędźie? OrzRozm S4; Saepe ad nostras aures permanat, Częſto to przed nas przichodźi/ częſto o tym słyſzymy. Mącz 208b; GrabowSet Q4; SarnStat 397, 817.

przychodzić dokąd (1): v wſzyſtkich narodow/ miaſt y kráin gdziekolwiek krolewſkie Mándathy przychodzili/ dziwne rozrádowánia gody y weſela/ y ſwiętá obchadzáli [Żydzi] Leop Esth 8/17.

Zwroty: »do głowy przychodzić« (1): Bo mu [św. Efremowi] Pan Bog w piśmie S. tákie oświecenie y pomnożenie rozumu dawał: iſz więcey do głowy przychodziło/ niſzli vſty wymowić mogł. SkarŻyw 117.

»przychodzić na myśl(i); myśli przychodzą« [w tym: komu (14)] = in mentem venire Mącz, Modrz [szyk zmienny] (15;1): Dla tego myſli moie rozlićżne [!] iedne po drugich przychodzą [cogitationes meae variae succedunt sibi] Leop Iob 20/1; Aliud ex alio in mentem venit, Yedná mysl zá drugą idzie/ albo/ y to y owo mi przichodźi ná pamięć/ álbo/ ná vmisł. Mącz 7a, 216b, 480c; A záſię/ przywodząc ſobie ná pámięć przeſzłe roſkoſzy/ przywodzą też y cżás ktorego to było/ [...] iákoby przychodząc on ná myſl/ przynośił s ſobą wonią onego/ co cżłowiek tegdy cżuł ſmácżnego. GórnDworz H6v, Bv, Mv, Dd7; ModrzBaz 102; Przychodźiły mi ná myśl dáwnieyſzé látá/ Co dla ſwych zá piérwſzégo pan czynił świátá. KochPs 113; przychodziły mu na myſli/ bluznierſkie y ſproſne rzecży o Pánu Bogu SkarŻyw 290, 81; ReszHoz 127; KochPieś 19; KochWr 37; CiekPotr 58.

»przed obliczność [czyją] przychodzić« (2): Krzywdy ktore ſię wiernym dzieią ſámy przychodzą przed obliczność Bożą/ żądáiąc pomſty. BibRadz I 3b marg; ReszList 160.

»na oczy [komu] przychodzić« = przypominać się (1): O cżem nye potrzebá dawnych przykłádow ſyęgáć/ gdy teráznyeyſſych bárzo wyele ná ocży mi przychodzi GliczKsiąż B7.

»przychodzić na pamięć, ku pamięci« [w tym: komu (8)] = in mentem venire Vulg, Mącz, Cn; subire mentem a. in mentem Mącz; venire in memoriam Modrz; incurrere a. redire in memoriam, occurrere animo Cn [szyk zmienny] (9:1): Ná pámięć nam przychodzą one Ogorki/ Málony/ Luk/ y Cebulá/ y Czoſnek Leop Num 11/5; BielKron 39v; Reminiscor, Pámiętam/ Baczę/ przichodźi mi záś ku pamięći/ też rozpámiętawam ſie. Mącz 215d, 7a, 105d; BudBibKaw Av; Máią nam tedy przychodźić ná pámięć wſzytkie dobrodźieyſtwá/ ktore w oſobie pokármu ćieleſnego nam zálecone ſą. ModrzBaz 53; SkarŻyw [197]; KlonWor ded **2v, 12.

»na plac nie przychodzić« = iść w zapomnienie (1): niechay ná plác nie przychodzą więcey grzechy moie/ ktore tu głádzą święte Sákrámenty twoie. LatHar 645.

»do uszu, w uszy przychodzić« [w tym: od kogo (1)] [szyk zmienny] (6:1): RejPs 65v; GliczKsiąż Gv; Kthorym opowiedániem iuż iáſnie do vſzu náſzych przychodzi miłoſierdzye Boże LubPs T4; Bo gdy niekáżdy vmie czytáć/ rychley ſye to zbiegłego może donieſć/ kiedy głos wołáiącego ſługi przychodźi w vſzy y tych ludźi co czytáć nieumieią. GroicPorz n4; RejAp 49v; RejPos [203]; BudBib Is 64/3.

»do wiadomości, ku wiadomości przychodzić« [w tym: komu (1)] (2:1): V Grekow napirwey Spráwy Rycerſkie piſał Homerus Poéta [...] y wiele innych/ ći wſzyſcy piſáli tylko tym ktorym to ku znáiomośći y wiádomośći przychodźi BielSpr 28; Permanesco – Do wiadomoſczi przichodzę. Calep 785a; SarnStat 393.

Szereg: »przychodzić i odchodzić« = przemijać, być nietrwałym (1): Ná oſtátek zowie [Pismo Św.] tegóż Syná Bogá Oycá/ Słowem/ kthóre ná początku było/ nie ſłowem mówiącym/ kthóre z czáſem przychodźi y z czáſem odchodźi BiałKat a4v.
W przen (3):
Zwroty: »do serca, na serce przychodzić« = ascendere in cor PolAnt (1:1): Zbudowáli też wyſzki Báhálowi/ ktore w dolinie ſyná Hinnomowego/ żeby wodzili ſyny ſwoie y corki ſwoie Molochowi/ cżegom iym był nie roſkazał/ áni mi przychodzilo ná ſerce moie áby cżynić (mieli) obrzydłość tę/ áby ku grzechowi przywodzili Iehudę. BudBib Ier 32/35; Niech to do ſercá nieprzychodzi żádnemu áby zá dni Meſyaſzowych/ miáło ſie co od biegu przyrodzonego odchylić CzechRozm 114v.

»z [czyich] ust [do kogo] przychodzić« (1): Takżeć też o tym tu zyáwieniu Ianá ſwiętego możemy nic nie wętpić/ gdyż s tegoż Bogá vſt wyſzły do nas ty poſeltwá do niego/ s ktorego przychodziły do onych inſzych Prorokow ſwiętych. RejAp 190v.

e. O abstraktach; praebere Modrz; permanare Cn (15):

przychodzić do czego (1): Gdyż oná [dusza] iáko goła tablicá ſie rodzi/ A to nośi ná ſobie/ co do niey przychodzi. RejWiz 171v.

α. O zjawiskach społecznych [skąd] (1): o gwałćiéch któré przychodzą y z Węgier. SarnStat 1218.
β. O działaniach ludzkich (2):

przychodzić do czego (1): SkarKaz 314b cf W przen.

przychodzić w co (1): Bo tá ſprawá [tj. porządek biegów przyrodzonych] z thám tych rzeczy wyżſzych/ iáko z wtorych po Bogu przyczyn/ ná to od niego vſtháwionych/ w thy niżſze przychodzi. BibRadz I 1c marg.

W przen (1): Gdy ſię w ſercu grzech nie wkorzeni/ do ięzyká y ręki nie przychodźi. SkarKaz 314b.
γ. O sprawach do rozpatrzenia (11):

przychodzić do kogo (2): Cżás rozſądzenia y końcżenia káżdey ſpráwy/ ktoraby do tych ſędźiow przychodźiłá [ad hos iudices perferretur]/ niechby był trzy mieśiące. ModrzBaz 92v. Cf przychodzić do kogo skąd.

przychodzić do kogo skąd (1): że bárzo słuſzney rzecży żądáli/ ktorzi ná to ſtali/ żeby [...] ze wſzytkich ſtanow Koronnych pewne oſoby obierano: ktoreby nietylko przez ſeymowe dni/ ále záwżdy [...] odpráwowáli wſzytkie ſpráwy/ ktorebykolwiek do nich ze wſzytkich powiátow przichodźiły ModrzBaz 91.

przychodzić od kogo przed kogo (1): A wſzytki ſpráwy kthore przed was przychodźić będą od bráćiey wáſzey/ [...] BibRadz 2.Par 19/10.

przychodzić dokąd [= do instytucji] (8): Diar 71; Bo ták wiele/ y ták wielkich ſpraw ná káżdy ſeym przychodzi/ że y cżáſu niezſtawa/ y ſámi ſędźiowie ná to obráni niemogą iem doſyć vczynić ModrzBaz 90v, 90v, 137v; Gdy przychodźiłá ná Seym tá popráwá/ [...] wnet zákrzyknęliśćie/ niechcemy tego GórnRozm K2, K4v; Phil L3; áby [...] dla wiernégo nápiſánia ſpraw/ któré ná ſąd przychodzą/ były iedné Kśięgi ſądów álbo Akt w kożdym Powiećie. SarnStat 911.

f. W pionie [skąd dokąd] (1): ale też powiedaią że by z deſzcżem zgor [mumija] przichodziła na doł FalZioł I 89c.
2. Objawiać się (bez uwzględnienia elementu ruchu i miejsca poprzedniego przebywania); venire PolAnt, Vulg (18):
a. Pojawiać się na świecie zaczynając działalność (8): KromRozm III G6; iż ſie nádzyewáli/ iż im ten Pan Kriſtus obiecany [...] tylko miał przyść z możnoſćiámi ſwiátá tego/ á rozdáwáć im bogáctwá/ y wywyſzſzáć ſtany ich/ thák iáko inſzy przychodzili á wybawiáli ie z niewoley ich RejPos 231.

przychodzić do kogo (1): Tákżeć y ſam pan Kryſtus nas przeſtrzegł/ Iż fáłſſywi prorocy w owczym odźyenyu do nas myeli przychodźić. KromRozm I [L3].

Zwrot: »przychodzić na świat« (1): y opowiedáć to racży [Pan]/ iż thácy fáłſzywi Prorocy záwżdy ſie mieli zyawiáć á przychodzić ná ſwiát/ opowiedáiąc ſie iż przyſzli w imię iego RejPos 188v.
Szeregi: »iść a przychodzić« (1): Rod idzie/ á (drugi) rod przychodzi [Generatio vadit, et generatio venit]/ záś ziemiá ná wieki ſtoi. BudBib Eccle 1/4.

»zjawiać się a przychodzić« (1): RejPos 188v cf Zwrot.

Przen [w kim] (2): Iáko Pan Chriſtus począł przychodzić od początku świátá w Pátryárchách y w Prorocech [...]: á wſzákże w ſwey oſobie nie przyſzedł/ áż gdy ćiáło przyiął z błogoſłáwioney Pánny Máriey. WujNT 716, 716.
α. Przygotowywać się do pojawienia się (1): ktorego [antychrysta] ieſzcże ná on cżás nie było: ále wżdy iuż przychodźił CzechEp 353.
b. O Chrystusie (3):

przychodzić do kogo dokąd (2): Iákoż y ná ten czás/ przez té niebieſkié znáki/ Trzech królów wzbudźił [Pan]/ dáiąc znáć/ że to król táki/ Tu do nich przychodźi/ co włada y gwiazdámi SiebRozmyśl G, I.

przychodzić skąd (1): lecz wy nie wiećie/ ſkąd przychodzę ábo dokąd idę WujNT Ioann 8/14.

c. O zmarłym (3):

przychodzić do kogo, do czego (2): iż wſzyſcy przezeń [Jezusa] oſwobodzeni będąc od grzechow/ do Bogá y żywotá wiecżnego przychodzą? CzechRozm 174. Cf przychodzić do czego czym.

przychodzić do czego czym (1): Lecz tu żywot wieczny zowie ráczey łáſką niż odpłátą: przeto/ iż zaſługi/ ktorymi od [lege: do] żywotá przychodzimy/ ſą z łáſki y z dáru Bożego. WujNT 544.

W przen [przez co dokąd] (1): Oná [Rzeczpospolita] wam wiáry ś. Kátholickiey/ przez ktorą do wieczney oyczyzny przychodźićie/ dochowáłá/ y Chryſtuſá zbáwienie wáſze y iego Ewángelią przynioſłá. SkarKazSej 665.
d. Rodzić się (4):
α. O porodzie (3): Abowiem iuż tak każde [dziecię] z boleſciami y z wielkiemi cięſzkoſciami gędą [lege: będą] przychodzić/ á to dla zwycżaju przeſzłego cięſkiego rodzenia. FalZioł V 18b.

przychodzić czym (1): gdyby ſie trafiło dwoie dzieci razem ſie rodzącz tak iżiedno pierwey nogami/ á drugie głową przychodzi FalZioł V 23d.

Zwrot: »na świat przychodzić« (1): ZNáć/ że ſie człowiek nie ná roſkoſz rodźi/ Bo z płáczem ná ten nędzny świát przychodźi. KochFrag 38.
β. O istnieniu na świecie [skąd] (1): Przyrodzenie iey [kolery] ieſth gorącże á ſuche. Od thąd przychodzą ludzie gniewliwi/ oſtrego rozumu/ á legczy. FalZioł V 53v.
3. Stawać się podmiotem jakiegoś stanu lub sytuacji; w sensie pozytywnym: osiągać, uzyskiwać, zdobywać; w sensie negatywnym: wpadać, popadać; venire Mącz, Modrz, JanStat, Cn; pervenire Modrz, Vulg, Cn; egredi Vulg; tendere PolAnt; provenire, vergere, vigilare JanStat; contingere JanPrzyw; incurrere, redire Cn (283):

przychodzić do czego (a. ad aliquid) (21): RejPos 68v; Trefia ſie y to/ iż cżęſto wiele dobrych ludźi nieſłuſznie z potwarzeni y obwinieni bywáią: do więźienia przychodzą: y ná śmierć ie ſkázuią. CzechRozm 217v; że lichwiarze żydowie/ ták wielką od chrześćijánow lichwę wyćiągáli/ iż ſiłá ich do znędzenia oſtátniego przychodźiło ReszHoz 128; GórnRozm Ev, H4v, I, I4, K4; ActReg 46, 51; Phil P; Ale iáko ſie rzekło/ trudno ná morze bez wioſłá: á téż ná świećie rzeczy nie zrázu zwykły do ſwéy przychodźić perfectiiéy. JanNKar A4v, B [2 r.]; widzą [ludzie mężni] y to/ że tym ſámym rzemięſłem [...] ad acquirendos honores et facultates, naprędzey przyść mogą y przychodzą. VotSzl C2v; SkarKazSej 658b, 701b; Przychodźi [lud] cżęſto do vboſtwá/ Kiedy ſzuka dźikiego po puſtyni Boſtwá. KlonWor 48, 41. Cf »przychodzić do końca«, »przychodzić do kresu«.

przychodzić z czego [= czyniąc uprzednio coś] na co (1): Bo pochlebſtwo z nieprawdą tuż zá nimi [ludźmi, którzy tylko patrzą swego] chodzą/ A ſwiętą ſpráwiedliwość márnie zewſząd głádzą. A ſtąd ná zacne mieyſcá przychodzą s tych błędow/ Y doſtawáią potym pocżćiwych vrzędow. RejWiz 77v.

przychodzić k(u) czemu (33): BierEz Lv; Bo każda rżecz na ſwiecie czoſzkolwiek kto plodzy Na to pomnieć przyſtoi ku czemu przychodzy RejJóz E4v; KromRozm III B2, L7v; GliczKsiąż F7v; Ze ony zacne domy ták iáko mgłá ſchodzą/ A záſię podłe ſtany k zacnoſciam przychodzą. RejWiz 100v; Leop Eccle 4/14; RejZwierz 67v; BibRadz I 273v; Przełożonym dowodzył [Luter] Hyſtoryámi iáko záwżdy okrutnicy ku złemu końcu przychodzili BielKron 203; rádne ludzi ſobie obieray/ [...] przez kthoreby ku dobrey ſpráwie przychodził BielKron 258, 157, 210v, 334v; Mącz 423a; BielSat G2v; RejZwierc 235v; Wſzakże kiedy vbogi przychodzi k doſtatku/ Hardość ſie w nim nayduie y wiele nieſtátku. MycPrz I B4; Bowim niemogłeś tych ſpraw vmieć w ſwey młodośći/ Przez co ludzie przychodzą k sławie k znáiomośći ModrzBaz 14v; BielSen 15; BielSjem 7; BielRozm 5; SarnStat 585, 588, 631. Cf przychodzić ku czemu za czym, »ku końcowi przychodzić«, »przychodzić k sprawie«, »ku pierwszemu ... przychodzić«, »ku zgodzie przychodzić«.

przychodzić ku czemu za czym (2): A o tym yáko dźierżyſz/ gdźye biſkupi á kápłani nye zá godnoſcyą/ ále zá zaſlugą (nye záwżdy vtćiwą á pobożną) [...] ku przełożeńſtwom koſcyelnym przychodzą? KromRozm III Lv; SarnStat 192.

przychodzić na co (7): A wiemy iákie páńſtwá prze złe krole vpadáły/ [...] y ná co też y ſámi przychodzili. RejZwierc 41v; BielSpr 44; Ewángelia mi każe wſzytkiego ſię záprzeć gdy ná tákie wyznánie [przed sądem] przychodzę. SkarŻyw 40. Cf przychodzić z czego na co, »przychodzić na hak«, »na [czyje] ręce przychodzić«.

przychodzić o co (5): SkarŻyw 273; iáko nowy żeglarz/ nie świádom będąc wody/ cżęſto przychodźi o nieprzeſpiecżność zdrowia ſwego WerKaz 276; y wſzytkich dobrá ſobie przywłaſzcżył [Mariusz Sylla]/ ták iż oni ktorzy o ſmierć przychodzili od niego/ mogli beſpiecżnie mowić/ że przycżyną ich ſmierći były ich koſztowne pałace/ ſzerokie dwory/ ogrody/ etcet. Phil O; SarnStat 493, 840. [Cf też c. GosłCast 6.]

przychodzić prze(z) co (11): RejKup m7; A iż ſye tym pánow á przełożonych ſwyetſkich władza rozſſyrzáłá/ á biſkupi/ ktorzy przez ich pomoc ku biſkupſtwom przychodźili/ [...] nyeco im przeźiráli KromRozm III I7v; rodzicy prze zuchwálſtwo dzyeći ſwych/ przychodzą ku wyelkim ſzkodam GliczKsiąż F7v; Mącz 423a; RejPos 106v marg, 151; BielSat G2v; BielSen 15; Opiſánie przycżyn prze kthore do zniſzcżenia y zguby Páńſtwá y Kroleſtwá wſzelkie przychodzą. Phil P; SarnStat 493, 840.

przychodzić w co (11): RejJóz H8; Człowieká prácowitego myſli záiſteć ćiągną ſię ku doſtáthkowi/ ále ktho ieſt ſkwápliwy/ przychodźi w vboſtwo. BibRadz Prov 21/5; Mącz 57b; Pan náſz racżył nam też okázáć onę wielką táiemniczę á doſtoyność krztu ſwiętego/ przez ktory przychodzimy w iednánie á w wiecżne przymierze z Bogiem Oyczem RejPos 151, 106v marg; WierKróc A4; ModrzBaz 14v; iż przez Dźierżawce Zamków y twiérdz w cudzych kráinách vrodzoné Króleſtwo [...] częſtokroć w nieprzeſpieczność zwykło przychodźić SarnStat 891, 273. Cf »w jedność przychodzić«, »przychodzić w miarę«.

przychodzić czym (2): A com pierwey rzekł/ iż dźieleniem vſtawicznem máiętnośći Szlácheckiey/ do wielkiego vboſtwá prżychodźić ſię muśi/ bá nie iedno do vboſtwá prżychodźi Szláchćicowi/ ále y do tego że ſię w chłopá obraca. GórnDworz I; VotSzl C2v.

przychodzić skąd (2): Bywa drugdi iż kto śćiemnice y z okow przychodzi ku kroleſtwu: á drugi rodząc ſie w kroleſtwie/ á wżdam w vboſthwie zginie. Leop Eccle 4/14; KlonWor 41.

Zwroty: »przychodzić na hak« [szyk zmienny] (1): Kthorzy nierządnie gonią nieprzyiaćielá przychodzą ná hak. BielSpr 36; [LipsPiotr R2v].

»w jedność przychodzić« (1): gdy niemogli [luteranie] kſobie w zgodliwą iedność przychodzić/ inny Siem złożyli ſobie w Norymbergu BielKron 210v.

»ku [jakiemu] końcowi (końcu), do [jakiego] końca przychodzić« = kończyć się (4:1): RejWiz 49; Cżytayże záſię w iákiey Kátiliná álbo inſzy burzyce á ſkaźce Poſpoliteyrzecży ſławie zoſtawáli/ y ku iákiemu końcowi przychodzili RejZwierc 38, 16v, 176v; y końcáby temu nie było/ do iákiego końcá káżdy mocżygębá z wydmikuflem przychodzą. WerGośc 222.

»k [któremu] końcowi przychodzić« = osiągać cel (1): A toć ieſt cel/ toć koniec ná ſwiecie wſzythkiego/ [...] Mieć ná pieczy powinność/ cnotę/ boiaźń Bożą [...]. A chceſzli práwie ktemu końcowi przychodzić/ Iuż iáko pilny ſługá muśiſz Pánu godzić. RejWiz 49v.

»przychodzić do [jakiego] kresu« [szyk zmienny] (2): bo więcz zá tákową rozmową przychodzą do pewnego kreſu the pánie/ iż nielza jedno o nich mieć złe mnimánie GórnDworz X; WerKaz 299.

»przychodzić w miarę« (1): A my przes miłoſcz/ a wiare Przichodziem wſhyſczy wte miare. Is iego meky pozytky Przidaią na nas vzythky. RejKup m7.

»ku pierw(sz)emu ... przychodzić« = wracać (2): Zaſię tymiraz/ á z rządzenia Bożego/ ku pierwey ſwey ſlawie y zacznoſci: przychodzi [język słowieńki]. FalZiołUng V 119; Revivo, vel potius Revivisco, Ożywiam. Et per translationem, Powſtáye ku pierwſzemu ſtanu przichodzę. Mącz 501a.

»na [czyje] ręce przychodzić« = dostawać się (2): Cżemużeś ty mnie rádniey miły Pánie/ w onych pothrzebach gdziem bywał zginąć niedał/ iżbych był nigdy ná kátowſkie ręce nie przychodził. GórnDworz S7 [idem] WerGośc 249.

»przychodzić k sprawie [= do porządku]« (1): A ſtądći to przypada/ iż w drugiey kráinie/ Y rząd y ſpráwiedliwość záwżdy márnie ginie/ Iż nie mogą przychodzić nigdy k żadney ſpráwie/ Iedno ták iáko bydło chodzą záwżdy práwie. RejWiz 173.

»ku zgodzie przychodzić« (1): miedzy ktoremi [prawami] też to było iedno/ áby Pátrycyuſowie nie poymowáli żon s Plebeuſzow/ [...] á to ſnadź dla tego/ áby nigdy ku zgodzye nie przychodzili. BielKron 119.

Przen (1):
Zwrot: »przychodzić do zgody« (1): Miecże/ zbroiá/ y ogień/ tákże też y wody/ Niech s ſobą nie przychodzą/ nigdy więc do zgody. PudłDydo B5v.
a. O stanach psychicznych i umysłowych; też o wyznawanej religii i jej zasadach (58):

przychodzić do czego (17): GórnDworz Ff3v; Kto ią [mądrość] miłuie/ miłuie żywot/ á ktorzy ráno do niey przychodzą [vigilantes mane ad illam]/ bywáią nápełnieni weſela. BudBib Eccli 4/13; CzechRozm 63v, 186; Tácy [heretycy] widzą dobrze iſz zle cżynią/ iáko mowi Apoſtoł/ á prawdę Bożą tępią: y długo ſię iey ſprzećiwiáiąc/ do oney Cżártowſkiey zákámiáłośći przychodzą SkarŻyw 59, 301, 567; CzechEp 16; Ale y to cudna/ że ći ktorzy do wiáry chrześćijáńſkiey ták z pogáńſtwá iáko y z żydowſtwá przychodzą/ w iednym domu o ſobnie [!] ſą chowáni ReszHoz 128; LatHar 253; Obácz [...] do iákiey roſpáczy częſtokroć przychodzą ći/ ktorzy niewinną krew przelewáią. WujNT 120, Zzzzz3v; PowodPr 54; SkarKaz 43b, 82a, 274b, 457b.

przychodzić do czego po czym [= na podstawie czego] (1): Bo ſtworzenie po ktorym do znáiomośći Bożey przychodźili [poganie i Żydzi] [...] y ten rząd dźiwney mądrośći ktory ieſt w nim: nie vkázuie iedno iż ieden Bog ieſt. SkarKaz 274b.

przychodzić z czego (6): KwiatKsiąż F2; záwżdy z oznáymienia ſłowá Bożego przychodzimy ku vznániu ſwemu LubPs bb2v marg; Abowiem nie rozumem/ áni okiem ćieleſnym [...] przychodziemy/ ku oglądániu y wyrozumieniu dobrodzieyſtw [...]/ ále tylko s ſluchánia ſlowá iego ſwiętego. KrowObr 114; GórnDworz Ff2v; SkarŻyw 542; ReszHoz 128.

przychodzić ku czemu (27): Ktory wilká wpługu wodźy/ rychło kteſknoſći przychodźi. March1 A4; RejPs 175; KromRozm II p2v; KromRozm III B6 marg, B6v, B7 [3 r.]; Iáko więc pod cżás grzeſzny w cięſzkośći grzechu przychodzi ku wątpieniu/ iákoby go Pan Bog opuśćić miał. LubPs L4v marg, bb2v marg; KrowObr 114; Bo ku cnocie przychodząc trzeb á [!] być w cżuynośći RejWiz 21v, 22v; BibRadz *4, *5v; A gdy iuż głodem przyćiſnął obegnáńce ſwoie Krol ná zamku/ ku roſpácży przychodzili BielKron 354v; KwiatKsiąż F2; Agnosco, Poznawam/ Przichodzę ku poznániu tego com przed tym znał. Mącz 250d; LeovPrzep H4v; RejPos 140; RejZwierc 7; CzechRozm 186; WujNT 2.Tim 3/7; [BudArt Y2v]. Cf przychodzić ku czemu za czym, »przychodzić ku rozumowi«.

przychodzić ku czemu za czym (1): Karánye to ktore ćirpyę yeſt k memu lepſſemu/ Bo zá nim záwżdy przychodzę ku vznányu ſwemu LubPs bb2.

przychodzić przez kogo, przez co (6): ábowiem przez náukę przychodzimy napierwey ku vznániu wſſytkiego dobrego. RejPs 175; Przez znáki przichodzimy ku poznániu rzeczy. KromRozm III B6 marg, B7; RejPos 140; do ktorego [Boga] znáiomośći przychodzimy przez ſyná CzechRozm 63v; WujNT Zzzzz3v.

przychodzić w co (9): ábowiem ſie rodzimy ſpoſobni s przyrodzenia ktemu/ iż cznotę w ſię przyiąć możem/ thákież też y niecnotę. Przeto thák w iednym/ iáko w drugim przychodzimy w nałog ze zwycżáiu GórnDworz Ff2v. Cf »w rozpacz przychodzić«.

przychodzić czym (3): KrowObr 114; GórnDworz Ff3v; Oni [starzy doktorowie] poſtem/ powśćiągliwośćią/ bezżeńſtwem [...] do mądrośći y táiemnic Bozkich przychodźili SkarKaz 43b.

przychodzić skąd (1): Iuż ſtąd wyſtępkow yego [sługi pańskiego] poznánye przychodzi/ Skąd on [Pan] do łáſki twoyey yuż ſnádnye vgodzi LubPs E3.

Zwroty: »w rozpacz, o rozpacz przychodzić« (8:1): drugi z nie miłoſyernego karánia/ w roſpácz przychodźi/ y wiele złego ſobie/ y innemu myſli. GroicPorz c4; Ráno wſtáwſzy [Żydzi] rzekli do Moiżeſzá/ zgrzeſzyliſmy w roſpácż przychodząc/ gotowiſmy iść ná mieyſce gdzye nam Pan Bog obiecał. BielKron 40v, 222v, 410v; RejAp 84; RejPos 85, 247v; HistLan Cv; WIelom ſię ludziom tráfia tá pokuſa bluznierſtwá/ z ktorą ten S. [św. Bruno] wálcżył cáły żywot ſwoy: z ktorą niewiedzą co czynić/ y o dziwną roſpácż przychodzą SkarŻyw 293.

»przychodzić ku rozumowi« = resipiscere Mącz, Cn; venire ad rationem a. ad usum rationis Cn [szyk zmienny] (3): Resipisco, Vpámiętawam ſie/ przichodzę ku rozumowi/ polepſzam ſie. Mącz 368a; RejZwierc 8; CzechEp 85.

»k(u) sobie przychodzić« = wracać do równowagi psychicznej, odzyskiwać spokój; animum ad seipsum advocare, colligere se, recipere animum a. se, recreare se, ad se redire Cn [szyk zmienny] (4): ále iáko ſię gniewa pánienká zwiedziona gdy kſobie przychodzi/ ná babę zwodnicę ſwoię: ták ſię ty świętym gniewem zápalay ná ćiáło y ćieleſność twoię SkarŻyw 321, 508, 583; GórnTroas 62.

b. O wieku lub udziale w czynności trwającej: dożywać, doczekiwać (5):

przychodzić do czego (1): Abowiem tym czáſem nie przychodząc do ſkończenia Práwá/ mogą ſye ſtrony poiednáć GroicPorz ſ4.

α. Osiągać jakiś wiek (3):
Zwroty: »do końca przychodzić« (1): Monárchye [...] máią ſtárość/ á zá ſtárośćią/ do śmierći y końcá prżychodzą GórnRozm A2.

»do [jakich] latek, ku latam przychodzić« = osiągać dojrzałość (1:1): Aż gdy oni [otrocy] ku latam przychodzą, tuż więc włoſi roſtą mięſſze y gęſtſze GlabGad O4v; Odpráwuią [Żydzi] Wielkęnoc iuchą náſzych dźiatek/ Ktore ieſzcże dobácżnych nie przychodzą latek. KlonWor 29.

β. Doczekiwać jakichś czasów (1):
Zwrot: »przychodzić na [jakie] czasy« (1): Ale że przychodzimy ná thákie cżáſy y ná tákie wieki/ że tákiego ſtanu [tj. uczciwy] cżłowiek tylko ſobie dobry á pożytecżny być może RejZwierc [283]v.
c. O stanach fizjologicznych, zwłaszcza wpadać w chorobę lub zdrowieć (32):

przychodzić do czego (4): Oczko 27; WerGośc 235; Bo ktory [wrzód] nie ták ſzkodliwy ieſt/ ćierpimy go/ ropiemy/ y potym goiemy/ że zá cżáſem do właſnośći zdrowego ćiáłá przychodźi PowodPr 37. Cf »do zdrowia przychodzić«.

przychodzić od czego w co (1): A bywaią cżaſem cżarne [wrzody na języku]/ á thy ſą barzo ſzkodliwe/ [...] á thak w ſmierć od nich dzieci przychodzą. FalZioł V 39v.

przychodzić z czego (2): SkarŻyw 290; A ták z tego ſzkárádego opilſtwá/ przychodźić káżdy muśi do zdrowia nieſpoſobnego WerGośc 235.

przychodzić k(u) czemu (18): Też wirzchy tego przeſtępu/ gdi iuż przichodzi ku vzrzeniu [= dojrzeniu], warzone s ſwoyſkim koprem á ſkorzeniem piotruſzcżanym/ á tey wody ſie ciepło napijay/ tedi vrinę pędzi y żiwot odmiękcża. FalZioł I 22d; Pſi gdy ſie chcą vlżyć/ tedy they Trawy pożiwaią/ á thak ku wraczaniu przychodzą. FalZioł I 60a; Przitym też gdy iuż cięſzka niewiaſta przychodzi ku ſamemu porodzeniu/ tedy ma być poſilona iaką dobrą potrawką FalZioł V 19b, III 5c, V 61, 77, 86; gdy go [wina] kto zbytnie pożywa przychodzi ku niemoci gorącey. GlabGad Hv; HistLan E; KuczbKat 275; SkarŻyw 575. Cf przychodzić k czemu skąd, »ku zdrowiu przychodzić«.

przychodzić k czemu skąd (1): Też tym paniam ktore maią podnieſienie macicze ku pierſiam á ſtąd prichodzą k ſmierci nagłey tego ziela [niedośpiałku] ſok z wodką byliczową pity/ maciczę na ſwe mieſcze pociſka. FalZioł I 14a.

przychodzić o co (1): á wſzakoż czi ludzie kthorzy wyciſkaią ſok ſtego korzenia [wszywego kopru]/ przichodzą o wielkie bolenie głowy/ y o zaćmienie wzroku. FalZioł I 109c.

przychodzić o co [= tracić coś] (3): FalZioł V 25v; Stárſzé zaś głowy, aby vmiáły, byle tylko chćiáły, rządźić ſámych śiebie y hámowáć namiętnośći ſwych, zá którémi podczás by dźiecká igráią, puſtuia [!], á zátym, o ſtátek o ſławę, o máiętność, częſto y o zdrowié przychodzą. GosłCast 6; SkarŻyw 290.

Zwroty: »k sobie przychodzić« = wracać do normy (1): Ieſli trzebá mocniéyſzych [lekarstw]/ gdy nietylko ſye nogá kurczy/ ále ćiérpnie/ álbo nie rychło kſobie przychodźi/ do tego ſłużą oleie Oczko 33.

»zasię przychodzić« = wracać (1): Ale przydali ſie z przygody że ſkacże [ryba morska] wzgorę w deſzcż/ á deſzcż ią pokropi/ tedy pocżyna mrzeć/ á nie łatwie záſie ku pierwemu zdrowiu przychodzi HistRzym 50v.

»ku zdrowiu, do zdrowia przychodzić« = ad sanitatem perduci a. pervenire, sanum fieri Cn [szyk zmienny] (6:1): Abowiem więczey ludzi ſamem telko obyczaiem puſzczaniem krwie: [...] przychodzą ku zdrowiu. FalZioł V 68, IV 36c, V 7v; Mącz 367d; HistRzym 50v; GrzegŚm 38; widźiałem kurczem vpádłé/ kiedy [...] otrębámi gorącémi obłożéni/ do zdrowia przychodźili. Oczko 18.

d. O czyimś działaniu lub ustosunkowaniu: stawać się jego obiektem; poddawać się czemuś (34):

przychodzić do czego (5): Gdy tedy przychodźiſz do łáſki/ o co ćię pytano/ poznáć maſz: y coś odpowiedźiał/ pámięthay. BiałKat 246; ále iż przez tę ofiárę przychodźimy do odpuſzcżenia grzechow [...] przedśię [...] WujJudConf 243v; Calep 921b; Phil M3; SkarKaz 159a.

przychodzić do czego [= poddawać się sakramentowi] (2): ále gdy przez przedłużenié czáſu przez ſwé grzéchy óno dźiecię ſprzećiwi ſye woléy Bożéy: tedy w ten czás ma do chrztu dopiro przychodźić BiałKat 253v, 266.

przychodzić ku czemu (11): Tako y pod cżaſem zaczna rzecż gdy w poſpolitoſć przidzie: wniedbałoſć przichodzi y ku wzgardze. FalZiołUng V 119; LubPs aa6; Notesco, Oznaymiam ſie/ ku znáyomośćy ludzkiey przichodzę. Mącz 250c, 251b; iż będzyeſz chciał tym roſpámiętywániem męki Páná ſwego [...] przichodzić ku łáſce á ku miłoſierdzyu Bogá oycá iego. RejPos 89v, 104, 132, 132v, 142v; CzechRozm 207v. Cf »ku pirwszej ... przychodzić«.

przychodzić o co (1): y przychodźi nieborak o mniémánié [= posądzenie]/ y o ſzkodę niemáłą przez to [szafarstwo]. Strum Rv.

przychodzić przez kogo, przez co (2): Bo iedno przez tego ſámego [tj. Pana] przichodziemy ku vſpráwiedliwyenyu ſwemu/ y ku żywothowi wyecżnemu. LubPs aa6 marg; RejPos 89.

przychodzić w co (15): FalZiołUng V 119; Bo tędy ma przychodzić toć ieſt moie zdánie/ Káżdy cżłowiek pocżćiwy ludzyom w podobánie. RejWiz 44v; BielKron 142; GórnDworz Ee8, Ii6 [2 r.]; RejPos 89, 89v; BiałKat 338v; Kto ſię báwi słowy mnogimi będzie obrzydłym/ á kto ſobie ſwobodę przywłaſzcża przychodzi w nienawiść [odio habebitur]. BudBib Eccli 20/8; Ale poſpolićie żacy/ á mniſzy kśięgi piſáli/ á iż ná on cżás cżem dáley tem gorzey náuki w wielką zgárdę przychodziły BudNT przedm b4; ModrzBaz 61v; IZ Státuty przećiw mężobóycóm vczynioné/ do tych czáſów w Exekucią nie przychodźiły SarnStat 611, 1000. Cf »w przypowieść przychodzić«.

przychodzić czym (1): kiedy owo ſługá ktory [...] przymiotow ſwych dobrych ku themu kończu vżywa/ áby páná ſwego káźił/ odwodząc go od cnoty/ á łotroſtwem w łáſkę do niego przychodząc GórnDworz Ee8.

Zwroty: »ku pirwszej ... przychodzić« = wracać (1): Benedykt widząc iż záſię ku pirwſzey niechući [tj. wrogości Rzymian] przychodzi/ przedał ſtolec Papieſki Ianowi Archidyakonowi BielKron 176v.

»w przypowieść [= w przysłowie] przychodzić« (1): Y dźiſyeyſzych czáſow tákowi [panowie wybrani na sejm] w przypowieść przychodzą/ iż gdy máło złodźieyki rodzą [...] ſámi zá więtſze złodźieie bywáią miani GroicPorz kk3.

»zasię, znowu przychodzić« = wracać (1:1): BielKron 176v; á potym żáłośćią złych vczynków y złodźieyſtw prziwiedźieni [złoczyńcy] zá przycżyną przyiaćiół ſwych/ zwykli łáſki náſzéy prośić: á ták znowu do łáſki náſzéy przychodzą [sic nostrae gratiae de novo restaurantur JanStat 621]. SarnStat 701.

e. Osiągać zbawienie (7):

przychodzić do czego (2): ná ktorym práwie beśpiecznie polegáć/ y w náuce iego nieomylney do zbáwienia [...] [człowiek] przychodźić może. SkarKaz 488a. Cf przychodzić do czego za czym.

przychodzić do czego za czym (1): Y wſzytko práwie ſtworzenie ná to woła/ áby ieden wodz był miedzy wielkośćią y mnoſtwem/ ktoregoby wſzyſcy ſłucháli y zá nim ſzli/ y do końcá á ſzcżeśćia ſobie náznácżonego/ zá iego rządzenim przychodzili. SkarJedn 54.

przychodzić ku czemu (1): Lecż po Abráhámie/ ktoby z potomkow iego obrzeſką pogárdził: ten z przymierza Bożego wypádał/ y ku zbáwieniu nie przychodził. CzechRozm 172v.

przychodzić dokąd (1): Trzebá pracą wyćiérpieć/ niewcżás podéymowáć/ Prze oyczyznę nákóniec krwie ſwéy nie żáłowáć Ták do niebá przychodzą KochPieś 79.

Zwrot: »[jaką] drogą [do kogo, do czego] przychodzić« (3): iż też y drogą iedną do niego [zbawienia] ludźie przychodzą/ á nie dwiemá ábo trzemá. CzechRozm 172v, 173, **6.
f. Dostawać się w czyjąś moc, pod czyjąś władzę (3):

przychodzić ad aliquid (1): Chćiwość ábowiem pobudza mężnieyſze ludzi do konſpirácyey/ żeby miedzy ſie rozdzieláli doſthoieńſtwá/ inſzych do nich nie przypuſzcżáiąc/ zácżym ad paucorum potentiam przychodzić zwykłá Rzecżpoſpolita. Phil R.

Zwroty: »przychodzić w moc [czyją]« (1): Conveniebat mulier viro in manum, Niewiáſtá mężowi obiecowáła dáyąc mu ná to rękę á to w ten czás gdy (v ſtarych) niewiáſtá przichodziłá w moc mężowę nie ynaczey yákoby właſną dziewką yego byłá Mącz 481c.

»w [czyje] ręce przychodzić« (1): tám [w Hipponie św. Augustyn] będąc w oblężeniu prośił Páná Bogá áby w pogáńſkie ręce nie przychodził. BielKron 161.

g. Wchodzić w posiadanie (19):

przychodzić do czego (1): (nagł) REFORMATIO Opráwá. (–) Też ią zá ſpeciem venditionis kłádą, bo nie ieſt Commutátia, bo zá pieniądze do tego contráctu przychodzą. SarnStat 1270.

przychodzić ku czemu (3): Powołány ktorym porządkiem przychodźi ku Práwu ſwemu. GroicPorz o, o, nn4.

przychodzić dokąd (2): ModrzBaz 121v; Iż gdyby mąż vmárł on co trzy żony miał, tedy potomkowie iego nim do oyczyzny przychodzą, muſzą w przód coȩqwowáć poſági mátek ſwych. SarnStat 1270.

Zwroty: »przychodzić ku swemu« (1): Recupero, Przichodzę záś ku ſwemu/ doſtáyę/ oſięgam. Mącz 348d.

»przychodzić zaś« = odzyskiwać (1): Mącz 348d cf »przychodzić ku swemu«.

α. O dobrach materialnych i uprawnieniach: otrzymywać, zdobywać, odzyskiwać (12):

przychodzić do czego (5): ModrzBaz 133v; ReszList 146; [Uchwalamy] áby żadna oſobá/ Biſkupſtw [...] nie otrzymawáłá/ ále do nich wedle praw y zwyczáiów ſtárádawnych przychodźiłá SarnStat 176, 1171, 1270.

przychodzić k(u) czemu (4): BierEz O3v; bo [...] przychodzątz kielokroćz z pańſkiey łaſki ku dobremu mieniu/ wſzytko rozdáł. ForCnR C3v; LeovPrzep I2; y ku wielkim pieniądzom/ y naprácowitſzy kupiec/ nie záwżdy z trzaſkiem przychodźi. LatHar [249].

przychodzić po co (1): A gdy niemáſz Bráćiey/ śioſtr/ y ich Dźieći álbo Wnękow: tedy po ſpadek przychodzą inſzy ktorzy byli ná bliſzſzym ſtopniu GroicPorz gg.

Zwroty: »ku swemu przychodzić« = pervenire ad suum a. ad suas fortunas, recuperare res erepta, repetere Cn (2): iż to ieſt w poſpolitey rzeczy wielka ſkázá/ nieſpráwiedliwe Inwentarze/ przes co vbogie śieroty częſtho wiele ſzkoduią/ iż rzadko ku ſwemu przychodzą GroicPorz ee4; Mącz 363b.

»zaś przychodzić« = wracać (2): Sacramentum etiam, Pewna ſummá pieniędzy/ którą obiedwie ſtronie do ſędźiego álbo biskupá kłádli/ á która ſtroná wygráłá/ tá záś ku ſwey ſummie przichodźiłá Mącz 363b; ReszList 146.

h. Osiągać ilość, wielkość, stopień lub cenę (3):

przychodzić ku czemu (1): Abowiem cáły Wargielt wedle vczonych w práwie/ czyni dwádźieſćiá złotych Ryńſkich w Monećie/ kthore przychodzą ku wadze dwudźieſtu złotych Polſkich ná Monethę. GroicPorz k3v.

Z określeniem wysokości ceny (1): iedná [przyczyna, dla której przestano kować monety]/ iż gęſta monetá cżyni drogość złotych cżyrwonych/ bo iuż przychodźiły bliſko trzech Wierdunk BielKron 408.

Zwrot: »ad ekstrema przychodzić« (1): Pan Bog złaski swey dał to zeniewsyscy smieli się in patriam saeuire et ad extrema przychodzic. ActReg 30.
i. Zmieniać się, rozwijać się, dawać skutek (15):

przychodzić komu (3): cf przychodzić komu na co; Fraza.

przychodzić komu na co (2): Ale iákochmy ſłyſzeli/ iż dobrym to niebeſpiecżeńſtwo záwżdy ná pociechy przychodzi/ á złym záwżdy iuż ná pomſtę á ná vpadek. RejPos 51v; RejZwierc [203]v.

przychodzić ku czemu (4): Ale táki ſpor rzadko ku dobremu przychodźi. GroicPorz ſ4. Cf »ku pożytku przychodzić«.

przychodzić w co (4): Rozne mieſzkánie/ przychodzi w nieznánie. BierEz O3; thedy oná Sentencya przychodźi w rzecz oſądzoną/ y czyni Práwo między ſtronámi. GroicPorz bb3, bb; BudNT przedm c.

Fraza: »pożytek przychodzi; ku pożytku przychodzić« [w tym: z czego (3), komu (1)] = utilitas pervenit Modrz, JanStat [szyk zmienny] (5;3): [Rzymianie] Máłymi procámi z rąk ćiſkáli/ piſzą Hiſtorykowie iż im przychodźiły ku pożytku niemáłemu ty proce BielSpr 4v, 25, 62; Bo ieſli pożytku ſzukáć chcemy záiſte niemáſz nád ten więtſzego/ ktory z ſzkoł przychodźi do Religiey y do Rzecżypoſpolitey. ModrzBaz 131; GostGosp 8; IZ wolność ná to przez ludźi mądré ieſt wynáleźioná: áby láſy y gáie/ gdźie máłe ſą y przychodzą pożytki/ były wykopywáné SarnStat 64, 209, 655.
j. Zaczynać coś, dokonywać czegoś; ośmielać się, dopuszczać się; udaje się komuś (27):

przychodzić do czego (6): GórnDworz Cc3; CzechEp 88; Poſtępek práwny przed dekrétem ná dwoię ſie dzieli: bo teraz naprzód Ewáziámi robią: potym do defenſiiéy rei principalis przychodzą. SarnStat 777; SkarKaz 456b. Cf przychodzić do czego od czego; Ze zdaniem dopełnieniowym.

przychodzić do czego od czego (1): iż od wygłádzenia obrázow/ przychodzą do wygłádzenia ludźi ReszPrz 62.

przychodzić z czego (2): Z bogáctwá álbo z doſtátku cżłowiek ku złośćiam przychodzi BielKron 346; RejZwierc aa2.

przychodzić k(u) czemu (5): BielKron 346; którzy [gracze] ták grą wyikrzeni/ y ku niedoſtátkowi przywiedźieni/ częſtokroć ku gorſzym rzeczóm przychodzą SarnStat 706. Cf przychodzić ku czemu czym; ku czemu za czym; Ze zdaniem dopełnieniowym.

przychodzić ku czemu czym (1): Gdy záraz gniewánim y nienáwiśćią ſercá/ ktemu iákim żelázem [...] ku morderſtwu kto przychodźi: to pewny znák ieſt/ iż to iuż z Szátáná kłamliwego mężoboyſtwo to pochodźi CzechRozm 239v.

przychodzić ku czemu za czym (1): ále też y drugie dwie námienione mieyſcá [Żydzi w Piśmie Św.] w złe mnimánie przywieść vſiłuią/ coby ſnadz ieſzcże mogło było mieć nieiákie podobieńſtwo rozumu ich oſtrego/ zá ktorymby ku ták ſmiáłey powieśći przychodźili CzechRozm 137.

przychodzić w co (1): Wołá panie [z] Sługą twoym Nieracż wżadný ſąd przichodzicz RejKup r8v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: do tego (1), k temu (1); iż, że] (2): ten ktori cżyni wſzytko co mu wolno/ potym prżychodźi ktemu iż to cżyni co ſię nie godźi. BibRadz II 95d marg; Wſzákże to ieſzcże v mnie dźiwna z iákiego wżdy rozſądku ludźie ći do tego przychodzą/ że ſie ták bárzo ſprzećiwiáią wzywániu Chriſtuſowemu CzechRozm 203.

α. Zajmować się tematem; w lekturze: doczytywać do jakiegoś miejsca (15):

przychodzić do czego (10): Tu Poetowie wiele mátáctwá przycżynili/ ktore tu opuſzcżam/ tylko do hiſtoryey przychodzę. BielKron 57v, 61; Persolvi primae Epistolae venio ad secundam, Odpowiedziałem ći ná pirwſzy liſt/ przichodzę do wtórego. Mącz 401c; A ták przychodząc do wzroſtu/ thák náyduię v ſiebie/ iż ma być Dworzánin/ áni názbyt wielki/ áni názbyt máły GórnDworz E, B4v; SkarŻyw 583; CzechEp 199; WujNT 837; Przychodźmy do táiemnic wiáry náſzey/ ktore ſię ná tym chrzćie ziáwiły. SkarKaz 515b. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

przychodzić k(u) czemu (6): Ale przychodząc ku tey dziſieyſzey hiſtoriey ſwiętey/ [...] RejPos 305, 242v. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; Zwrot.

Ze zdaniem dopełnieniowym [z zapowiednikami: do tego, k temu] (2): Ale iż ktemu przychodzę/ gdy iuż byli [Żydzi] ná puſzcży/ idąc w drogę RejPos 141; A wſzákoż do tego przychodząc/ iáko ten grzech niewdzyęcżność ieſt ná wielkiey piecży v Páná náſzego/ ſłuchay co ſie potym sſáło RejPos 215v.

Zwrot: »ku końcu(-owi) przychodzić« (2): Alie wrzecz ſię niezawodzącz Ku konczu richlo przychodzącz Vprzedzil dworak proſtaka RejRozm 402; RejAp 189v.
k. Powodować czyjś stan [komu ku czemu] (1): Skąd więc potym to przychodzi cżęſtokroć/ [...] iż [dzieci] rodzicom ſwym przychodzą ku wielkiey boleśći/ ſmętku/ á żáłośći/ á ſobie bywáią przycżyną wiecżnego zginienia. RejPosWstaw [412].
l. W zwrocie: »w miarę przychodzić« = udawać się (1): Halter, vel halteres, Olowna kulká álbo yábłuſzko które ćy którzy táncuyą álbo którzy ſie po powroziech puſzczáyą w ręku máyą áby ym w miárę przychodźiłá waga y skoki. Mącz 153a.
4. Następować w czasie; venire HistAl, Vulg, PolAnt, Cn; sequi Vulg, Modrz, JanStat; evenire Modrz, Calep, JanStat; provenire Modrz, JanStat; procedere Modrz, Cn; accedere, producere Mącz; accidere, consequi, nasci, pervenire Modrz; supervenire Vulg; recidere, redire Cn (722):
A. W zdaniach podmiotowych (638):
a. Z podmiotem oznaczającym stan lub wydarzenie: zdarzać się, stawać się czyimś udziałem; z określeniem przyczyny: powstawać, brać się skądś (552): włożytz gy [knot] do maczycze: tedy rzecż przyrodzona [tj. menstruacja] przychodzy/ dzyetziatko martwe wypądza FalZioł I 2b; pomażeſz pulſi v rąk j vnog przed febrą z godzinę/ tedy to pomazanie oddala drżenie y zimnoſć kthora przychodzi w febrach. FalZioł I 24a; POſpolithy á zwycżayny czas zleżenia: ieſth dziewiąty mieſiącz. Abowiem dziewiąthego kxiężicza wypełnionego: zlężenie przichodzi. FalZioł V 16a; Też paięcżyna z winem pita ciepło przed quartaną godzinę nie przychodzi quartana więczey. FalZioł V 90, I 41d, 73c, 76c, V 5, 16b (20); á tak ſie żołądek wyprożni od wcżorayſzych potraw, y przychodzi lepſza chęć ku iedzeniu ktora ieſt znamię zdrowia. GlabGad G4, D2v, D3v, I7, K5v, K7v, L3v, L4; LibLeg 11/41; Tota die verecundia mea contra me eſt: et confuſio faciei meȩ cooperuit me. A gdy to [przypowieść] rozmyſlam vſtawicżnie rozmawiam ſie ſam naprzeciwko ſobie/ á zapłonienie oblicża mego przychodzi. WróbŻołt 43/16; Loſem wſzelka rzecż przychodzi BielKom F2; LubPs dd; Mąż vbogi kthory potwarza vbogie/ podobien ieſt dżdżowi gwałtownemu/ zá ktorym przychodzi głod. Leop Prov 28/3, Matth 18/7; RejZwierz 3; A przetoż thá niepráwość będźie wam iáko mur wyſoki zryſowány á pochylony ku obáleniu/ ktorego vpádnienie nagle á prędko przychodźi. BibRadz Is 30/13; KochSat B4v; Annus producit non Ager. Proverb. Káżda rzecz s czáſem przychodźy. Mącz 10c; Theż y z vſt śmiedzenie [!] przychodźi/ gdy komu dźiąſłá gniją SienLek 75, 92, 101, 102v, 139 [3 r.], 141v; GórnDworz Kk7; BielSat D; WujJudConf 255v; BudBib 4.Esdr 13/57, Tob 4/13; BiałKaz B; ModrzBaz 37v; iż táki kurcz/ rad więc przychodźi w záplugáwiónym á źle wypurgowánym ćiele Oczko 16v, 33v; lecż iuſz koniec żywotá mego y ześćie z tego świátá przychodzi SkarŻyw 51; CzechEp 232; Weſelé ze dniem záraz dziś wielkié przychodźi. PudłFr 71; Po wielkiey Wolnośći przychodźi wſzeteczeńſtwo GórnRozm Bv, Bv; Calep 376a; Phil R4; GrabowSet V4; SarnStat 538; Smierć ſtráſzna: lecz kto dla oyczyzny ginie, Słodka przychodzi KlonKr E4; SkarKazSej 706b.

przychodzić dla czego [= z jakiego powodu] (12): OpecŻyw 43v; FalZioł I 56d; GlabGad B5v; abi prziczina niebila gniewv y kazny bozey nad zyemiany y livdem Chrzesczyanskym ktora pospoliczie przichodzy dla nieſpawiedlywosczy [!] LibLeg 10/150v; BibRadz II 135c marg; BielKron 309; RejPosWstaw [1102]; Dla záwárćia máćice/ chuć niezwykła przychodźi/ iż ſye więc niektorym záchćiewa/ niegdy rzeczy godnych niegdy niegodnych ku iedzeniu SienLek 112v; ModrzBaz 27; Gdzie też widziemy/ iż wiele chorob ćieleſnych dla grzechow przychodzi WujNT 132; SarnStat 938. Cf »dla [jakiej] przyczyny przychodzić«.

przychodzić do kogo (1): A to przelewánie krwie nie hámuie ſię wdorosłem wieku: przychodźi iuż y do dźieći [tj. dzieci mordują]. ModrzBaz 144.

przychodzić od kogo (10): bo ſnadz ieſſcze zmłodoſći moiey ty przeſtráchy od ćiebie ná mię przychodżą RejPs 130v, 140; Diar 24; Ariſtoteles powyáda iż naucżycyelom/ bogom/ y rodzicom nigdy nye może im nikt oddáć/ áni ſie im od nikogo doſić ſtáć może. Rozumyeyąc tho iż od tych wyele dobr nyepoſpolitych á wielkich vraſta y ludzyom przychodzi. GliczKsiąż N8; Záwżdi ná wiernego przeſládowánie od złośćiwych przychodzić muśi. LubPs K4 marg; Leop Eccli 5/7; BibRadz Bar 4/35; BielKron 156; GórnDworz Ee8v; Iuż tho ná oko widzę iáwnie/ iák ná grzeſzne od ćiebie przychodzi karanie ArtKanc L11; że zdrowie/ Błogoſłáwieńſtwo Boze/ wſzelákie dobrá [...] od Bogá [...] nam przychodzą KołakSzczęśl A2v.

przychodzić od czego (4): á na nocz pożywane [orzechy laskowe]/ niepodobnie on [lege: od] nich richło zdrowie przychodzi FalZioł V 77v, II 5b, V 51v; SienLek 30v.

przychodzić z kogo (3): WEzrzy miły panie zwyſokoſcinieba ſwego tu naniſkoſc mieſzkánia ſynow człowieczych abychmy cię zrozumieli nad ſobą byc pana ſwego z ktorego nam wſſytko dobre przychodzi RejPs 80; A to náſſe záſliépienje Zgiédnało nam przegṙeſſenie Czo ſię snámi ſpołu rodzy Znaſſych przodkuw nam przichodzy RejKup r7; BibRadz II 7b marg.

przychodzić z czego [= z jakiego powodu] (192): bo dár boſkiégo widzeniá/ przychodzi z wiary OpecŻyw 187; Sluchay czorko czo anyol tobye rzecze abyſz u uyerzyla bo s ſluchanya uyara przychodzy PatKaz III 129v; Też ſzcżaw ieſt pomocen na żołtą niemotz ktora przychodzi z zatkania żył FalZioł I 4b; Zaſię gdy ſzcżkawka z prożnego żołądka/ kthori nie ma czo trawić: przychodzi. Thedy wezmi oleyku Fijołkowego/ z mlekiem zmieſzawſzy FalZioł V 42v, I 7d [2 r.], 10a [2 r.], 21b, 35c, d (90); Bo wielkie truchłoſci z godowania cżęſtego przychodzą. BielŻyw 103; á tak picie nazbyt barzo mu [żołądkowi] ſzkodzi gdyż ono po wierzchu w iego cżeluſciach pływaiącz zaduſza y z ktorey duſznoſci przychodzi ſzcżkanie. GlabGad E8; á tak wſzelika rozmaitoſć niemoci przychodzi z rozmaitoſci pokarmow GlabGad G4v; á tak ona karmia [...] zagnije ſie, y obracza w wilgoti złe y nie ſtrawne, z ktorich rozmaite choroby przichodzą. GlabGad K4v, E4, I3v, K8v, L4 [2 r.], L6v (12); RejPs 71v, 130; Bo ácz rozum z cżłowiekiem ſie rodzy Lecz ſnadz go więcey zczwyczenia przychodźi RejRozpr K4; Wierz mi iż to bardzo ſzkodzy Gdy czo z lęknienia przychodzy RejJóz F8v; RejKup r8; HistAlHUng A3; BielKom F8v; LubPs P2 marg, bb3v marg; GroicPorz n4; KrowObr 226v; RejWiz 41v, 93v; Pomniſz co zá nieſzcżęſcie/ z opilſtwá przychodzi/ Ze nie máſz nic ták złego/ co ſtąd nie pochodzi. RejZwierz 142v; W káżdey pracy ieſt obfitość/ á thylkoż z słow prożnych przychodźi vboſtwo. BibRadz Prov 14/23, Ps 107 arg, Prov 3 arg, II 7b; ma drugi kilká ſynow/ łotruią domá/ tną kozerę/ zábijáią/ krádną/ co wſzytko z proznowánia przychodźi OrzRozm V3; BielKron 147, 258; Emolumentum, Pożytek/ Zysk który przichodźi z náſzey prace. Mącz 103b, 67b, 106b, 128a; IAko z innych wilkośći/ táko też y ze Krwie wiele Niemocy przychodźi. SienLek 35, 15v, 45, 85, 97v, 107 (12); GórnDworz K4v, N3, Ee3, Ee8v; toć ieſt modlitwá [...] ktora przychodzi s ſercá wiernego RejPos 214, 63, 86v, 204, 307, 330; Siłá s trzeźwośći pożytkow przychodzi/ Márna ożárłość tá nám ná wſzem ſzkodzi. RejZwierc 218, 76, 103, 229v; BielSpr b4v; WujJud 192; Z ſrogośći przychodzi vniżenie y niedoſthátek wielki BudBib Tob 4/14; HistHel Bv; y Cicero powiedał/ iż porządne żyćie obywátelow ktoreykolwiek ziemie/ przychodzi ábo ze zwycżáiow żá [!] vſtáwę wziętych/ ábo z Praw piſánych ModrzBaz 4v, 4, 5v, [16], 48v, 92v (10); Oczko 19; CzechEp 130; BielSjem 23; ArtKanc T5v; BielRozm 5; GrabowSet M2, T2; SarnStat 902, 904; SzarzRyt C3v. Cf »z przyczyny przychodzić«, »z wiatru przychodzić«.

przychodzić z strony czego (6): Też ołowianey barwy vrina [...]. Znamionuie pierſi y płucza być dręcżone/ [...] ktore ſuchoty z ſtrony zranionych płucz przychodzą. FalZioł V [2]v, I 36d, 43d, 74d; Ale iż Kátowie/ Opráwcy/ Ceklarze w wielkiey nienawiſći y zelżywoſći v ludźi bywáią/ tho nieprzychodźi y przychodźić niema s ſtrony ich vrzędu/ ále s tąd iż vrzędu ſwego źle vżywáią GroicPorz h.

przychodzić komu, czemu (71): PatKaz I 6; ápotem ony vilkoſći wchodzą w dziurecżki głowy/ ktore napełniaią á zacziſkaią/ á tak ſtąd przychodzi ſwętego walantego niemoc tym dziatkam. FalZioł I 8c; Też Perły ſą barzo dobre naprzeciw Melankolijey/ kthora niemocz przychodzi ludziom ze drżeniem ſercza. FalZioł IV 57a; BIelmo na ocży dzieciom przychodzi z wielkiego płacżu FalZioł V 40v, I [138]d, III 3a, V 7v, 42, 43; GlabGad E4v, O5; RejPs 80, 130; RejRozpr Av, C2v; Bo czo drugim roskoſz płodzy To mnię ze wſtydem przychodzy RejJóz C8; RejKup k6v; BielKom F8v; GliczKsiąż N8; y owſzem záwżdy w thych táiemnicach wielkie á pocieſzliwe rzecży nam przychodzą/ bychmy ie iedno rozumieć chcyeli. LubPs G4; S ſpraw Páńſkich záwżdy ludzyom przychodzi vznánie/ iż przeſtawáią grzeſzyć. LubPs P2 marg, Y3 marg; KrowObr 116v; Ten ktory ieſt ćierpliwym wſzytko znośi do czáſu/ ále potym przychodźi mu weſele. BibRadz Eccli 1/22; Y poznałem ia że iednáka fortuná wſzytkim przychodzi BielKron 79v, 80, 81, 112, 147, 156, 432v; co ſye thedy przygadza kiedy od ćiepłá człowiek ſye muśi poćić/ á zwłaſzczá zdrowy. S tądćiem [!] ćiáłu przychodzi mdłość/ y niemocy rozmáite. SienLek 2v; thy żyły niemáią krwie żadnéy w ſobie/ tylko lipką wilkość klijowátą/ kthora lipkość gdy zwodnieie/ przychodźi onému członkowi trzęśienié SienLek 142v, 19, 39v, 115v, 139, 140v; GórnDworz H8, K4v, N3; RejPos 63, 86v marg, 289v, 330; BielSat C4v; KuczbKat 110; RejZwierc 13; Boć iáko nie ieden pożytek z poſtu nam przychodźi ták ſie też nie dla iedney przycżyny pośćiemy WujJud 192; CzechRozm 123v; RejPosWstaw [414]v; HistHel Bv; Roſtropność przychodźj nam zdoświádcżenia ábo náſzego ábo kogo inego ModrzBaz [16], 4; SkarŻyw 117; Drugim nagła śmierć ták prędko przychodźi ArtKanc R17; BielRozm 5, 23, 24; GórnRozm A4v; ActReg 163; GrabowSet T2; KołakSzczęśl A2v; WujNT Xxxxx2v; SarnStat 4, 640; [SkarŻyw 150 (Linde)]. Cf Fraza; »z wiatru przychodzić«.

przychodzić na kogo, na co (128): Czego ſye zły człowiek boi/ to rádo przychodzi nań. March1 A4; OpecŻyw 43v; Tu zaſię maſz baczyć/ y wiedzieć rozmagithe trafunki y przygody: kthore przy rodzeniu/ y porodzeniu na niewiaſthy: przychodzą FalZioł V 26v; PRzychodzi też opuchlina na dziecię/ cżaſem na wſzytko/ á cżaſem na niektorą ſtronę FalZioł V 41; CZęſte kichanie, albo barzo gwałtowne: przychodzi na dzieci z wrzodu głownego. FalZioł V 41, I 97c, 155b, IV 14a, 54b, V [4]v (23); Cżarne mieſtcza tamże/ ſtrach/ boiazn/ y ſzkodę vkazuią, bowiem takie poſpolicie przychodzą na paznochty z przelęknienia ſercza. GlabGad P4; March3 V4; A niebeſprzyczyny tákowa boiazn námię przychodzi/ bom rozumiał żem bez ſrogiego káránia niemiał być zá wyſtępki ſwoie RejPs 58; Kto kolwiek vpełnie dufa pánu bogu żadny ſtrách nań nieprzychodzi. RejPs 222, 71v, 130, 130v, 135v, 173; RejJóz D4v; HistAl Gv; Bo JKM prze inne sprawy na sejmy przypadające i prze te potrzeby, ktore od nieprzyjacioł postronnych na państwo JKM przychodzą, uczynić tym sądom dosyć nie może Diar 24; Iáki ſthrách á boiaźń przychodzi ná ti wſzytki/ ktorzi namniey odſtąpią od woley/ á roſkazánia páná Bogá ſwego. LubPs T5v marg, ktv, A4, K4 marg, T4, bb6 marg; KrowObr 147, 206v, 230v; Y ſny ná nie [śpiących ludzi] przychodzą okrutnie ſtráſzliwe/ Ze ſie zdádzą przygody práwie iáko żywe. RejWiz 94v, 93v, 126v; Leop Prov 29 arg, Sap 19/2, Rom 3/22, 1.Petr 5/9; BibRadz Eccli 27 arg, II 135c marg; Brutus s płácżem pochowan iáko prawdziwy miłoſnik Rzecżypoſpolitey/ ná ktorego dziwne rzecży przychodziły z młodośći áż do śmierći. BielKron 105v; Tego cżaſu był wielki głod w Polſzce/ tak iż mátki ſwoie dzieći iádły [...]. Nie tylko ná ludzi to przychodzyło ale y ná Wilki/ ktorzy ludziom záſtępowali á miotali ſie ná nie ná drogách/ á żárli ie. BielKron 370v, 72v, 160, 162v, 309, 363v (10); Tot res repente circumvallant, unde emergi non potest, Metapho. Ták mie wiele rzeczy z nagłá nápadáyą/ okrążáyą/ przychodzą ná mię z których ſie trudno wyplieść/ wybrnąć/ wynorzić mogę. Mącz 475a, 104c, 106c; Prot B3; SienLek 18v, 31v, 133; GórnDworz Gg5v, Gg6v, Ll3; A thá Ewányelia ieſth nam ku wielkiey pocieſze á ku wielkiey náuce Krześćiánom wiernym/ ná kthoreby kiedy miáły przychodzić troſki/ ſmutki/ á niebeſpiecżeńſtwá. RejPos [137], 6, 68, 161, 329; Z żáłośćią ia vżywam ninieyſzego świátá/ Widząc iáka ná ſyny przychodźi vtrátá. BielSat Hv, Gv; RejZwierc 107, 194, 254; BielSpr 76; WujJudConf 256; RejPosWstaw [1102] [2 r.]; A iednákaſz pomſtá przychodziłá ná sługę iako y ná páná BudBib Sap 18/11; HistHel C3v; ktory to ſtrách śmierći nie tilo nápogány/ álie też y ná wierne á mile Pánu Bogu przychodźił. BiałKaz B, Cv, I3v, K2 marg, K2v; BudNT 1.Petr 4/12; CzechRozm 244; PaprPan Aa3; A dla grzechowći przychodzi ná ludzie gniew Páńſki/ y bywa vtrácone zbáwienie KarnNap D; ModrzBaz 27; Siłá ná pobożné fráſunkow przychodźi/ Ale ie ze wſzyſtkich ſam pan wyſwobodźi KochPs 48, 71; CzechEp 184; KochFr 42; KochWz 141; BielSjem 23; ArtKanc L11, T5v; ActReg 144; GostGosp 104; GrabowSet M2; Niechayże ná mię ten nieockniony/ przed wálnym zmartwychwſtániem/ ſen nie przychodźi LatHar 640, 577 marg; Krzyż y vćiſki przychodzą ná wſzytkie pobożnie żyiące. WujNT Zzzzz3v, Luc 21/26, Act 2/43, Eph 5/6, Col 3/6, 2.Tim 3/11, 1.Petr 4/12; SarnStat 121, 133; CiekPotr 25; SkarKazSej 678b; KlonWor 42. Cf »z przyczyny przychodzić«.

przychodzić przez kogo [w tym: przekład tego samego tekstu (9)] (10): á wſzákoż biádá temu cżłowiekowi przez kogo pogorſzenie przychodzi. Leop Matth 18/7; BibRadz Matth 18/7; RejPos 329; WujJud 129v; RejPosWstaw [412]v; á tá [odmiana] prżychodźi prżez tę [!] oſoby/ ktorży ſą iákoby wodzmi ludzkiemi. GórnRozm M3v; WujNT Matth 18/7, Luc 17/1, s. 266, 607.

przychodzić prze(z) co (4): KrowObr 116v; Leop Rom 3/22; bo żądza ćieleſna przychodzi álbo przecudność/ álbo przez bogáctwá/ álbo przez cżeść/ álbo też prze moc. HistRzym 5v; SarnStat 121.

przychodzić w kogo, w co (2): A ſpráwiedliwość Boża przez wiárę Iezuſá Chryſtuſá (przychodzi) w ty wſſyſtki y ná wſſyſtki kthorzy weń wierzą. Leop Rom 3/22; A iż tá áffectia [tj. cierpnięcie] przychodźi w vdy á w koláná nabárźiéy Oczko 33.

przychodzić z czym [= powodować co] (1): piiańſtwo zbytnié zdrowiu ſzkodźi/ Grá téż częſćiéy z vtrátą/ niż z zyſkiem przychodźi. KochFr 57; [SkarŻyw 150 (Linde)].

przychodzić za czym (14): Zá wielą prac przychodzą ſny Leop Eccle 5/2; BibRadz Os 4 arg; GórnDworz D3v; KuczbKat 70, 110, 195, 280; RejPosWstaw [413]; trudno bez tego ma być/ żeby zá drogośćią zboża/ drugich rzecży drogość niemiáłá przychodźić. ModrzBaz 33v; Zá dobrym lepák ſpráwowániem ſądow przychodźi pokoy/ zgodá/ y zdrowie poſpolite/ [...] záś zá zániedbániem y wywracániem ſądow przychodźi roſtyrk/ waśń poſpolita ModrzBaz 138; GórnRozm M3v; Phil O2; WujNT Xxxxx2v.

przychodzić w czym [= z jakiego powodu] (1): ktore Kroleſtwo iego [Chrystusa] [...] nieprzychodzi w ſtrzeżeniu tych rzetzy [prawdy i wiary]. KrowObr 23.

przychodzić dokąd (8): Záwżdy nam co nowego ná zyemię przychodzi. RejWiz 148v; RejPos 329; Ano z onych ludźi ktorzi wyżſze á zacnieyſze vrzędy trzymáią/ nie rowno więcey złego do Rzecżypoſpolitey przychodźi/ niż z niepożytecżnego ſzołtyſá. ModrzBaz 99, 48v, 134; GrabowSet Y2; IZ ztąd wielką ſzkodę do Rzeczypoſpolitéy króleſtwá widźimy przychodźić: żeſmy od kilká lat pieniędzy przeſtáli bić SarnStat 409, 1131.

przychodzić skąd (67): Też białe Kadzidło ieſt wilkoſci flegmiſtych w głowie wyſuſzaiącze/ [...] iż im niedopuſzcża z głowy na pierſi płinąć, ſkąd cięſzkie kaſzle, á ſmiertelne przychodzą FalZioł III 33a; albo gdy miechierz cierpi kamień/ wrzody/ y wodę krwawą [...]/ przychodzi poruſzenie wielkie w ciele/ na doł wſzytki rzecży ſpądzaiącze/ á z tąd że przychodzi tych to żył zatkanie y rozpukanie. FalZioł V 29v, I 8c, III 3a, V 3, [4]v, 18a, 19c, 65v; á tak zaraża [wino] mozg zatikaiąc gi z kąd więc przychodzi wielka niemocz y Apoplexia. GlabGad H2v, G2, G6, K6; RejRozpr Av; RejJóz D4v; Wſwieckych ſprawach miecz nietrzeba Nadzieie/ bo kazdy [lege: każda] znieba. Nąm tu przychodzy na ſwieczie RejKup k6v; HistAlHUng A3; KromRozm II bv; LubPs Y3; RejWiz 7, 41v, 60v, 146; Coż wy vcżynićie w dzień náwiedzenia/ y znędzenia kthore z dáleká przychodzi? Leop Is 10/3; BielKron 244, 432v; Prot B3; SienLek 2v, 29v, 91v, 103v; GórnDworz Gg6v; bywáią [królestwa świata] práwie záſlepione á ſámy w ſobie roſtárgnione/ á w roſterk á w niezgodę obrocone: á stąd potym przychodzi vpadek á zniſzcżenie ich RejPos 79v, 307; RejPosWiecz2 91; BielSat C4v; RejZwierc Bv, 13, 99; RejPosWstaw [413]v; CzechRozm 123v, 225v; Bo wiele złego ztąd przychodźi/ gdy rády zwierzchnych Pánow nierozmyślnie/ ſkwápliwie á przed cżáſem bywáią rozgłaſzáne. ModrzBaz 25v, 19; Iedné [dobra] w vmyſle/ drugie w ćiele vkázuią: Trzećie z ſtrony przychodzą/ co ſczęśćiém zowiemy KochDz 105; WerGośc 214; BielRozm 23; Phil H4; GrabowSet Q, Y2; LatHar 577 marg; KołakSzczęśl A2v; SarnStat 4, 178, 193, 195, 409 (9); Skąd z letargu ſmutnego wrzod ſmáczny przychodźi/ Bo ſie to zdrowo widźi/ co nabárźiey ſzkodźi. SzarzRyt C3v. Cf Fraza; W przen.

Ze zdaniem podmiotowym [iż] (4): KromRozm II bv; BielKron 432v; Gdy ſye ze wrzodu zapalenie w żywoćie okaże/ s kąd więc przychodźi iż ſye żywoth zápiecze/ náwierć koſáćcowego korzenia w ſtárym piwie powarz przyłożywſzy máſłá máiowego/ á to wypiy. SienLek 103v; Bo iż káżdy miłuie ſámego śiebie [...]/ przeto też ztąd to przychodźi/ iż pochlebcę iákoby cnot ſwoich świádká rad przyimie/ á z chęćią iemu vſzy otworzi. ModrzBaz 17v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Bo ácżkolwiek bez pokármu y bez picia/ cżłowiek trwáć á żyw być nie może/ wſzákże iednak ſtąd to nie przychodzi/ iż kto ie y pije/ áby miał żyć ná wieki. RejPosWiecz2 91.

W przeciwstawieniu: »przychodzić ... odchodzić« (1): A też ia fortuny nie pátrzę kiedi przychodzi/ ále kiedy odchodzić ma/ bo ſie thám dopiro iey wſzytki ſkutki okázáć muſzą. RejZwierc 13.

Fraza: »pożytek przychodzi; z pożytkiem przychodzić« [w tym: skąd (4), komu (4)] [szyk zmienny] (6;1): GliczKsiąż F2; O vczciwośći powinney y o posłuſzeńſtwie rodźicom powinnym/ y o wielkim pożytku kthory z tąd przychodźi. BibRadz Eccli 3 arg; Mącz 510d; Nie dármo Apoſtołowie vſtáwili/ áby przy ſpráwowániu táiemnic Boſkich [...] byłá pámiątká cżynioná tych ktorzy z tego świátá zeſzli. Bo wiedźieli/ że im ſtąd wiele dobrego y wiele pożytkow przychodźi. WujJud 239, 239; Nie gońmyſz thedy ná niebeſpieczeńſtwá/ á máiąc czás po temu/ opátruymyſz to iákoby nam s pożythkiem przychodźiło náſzey zbroie podnieſienie MycPrz II A2; ModrzBaz 4.
Zwroty: »z laty przychodzić« = diuturnitate temporum exsistere Mącz (2): Leć mądrosć z láty przychodzi/ dla cżego nye młodo ſie ożenić potrzebá by było/ iáko wżdam dzis młodo ſie żenyą. GliczKsiąż P3; Mącz 396d.

»z [jakiej] przyczyny, dla [jakiej] przyczyny przychodzić« [w tym: na kogo (2)] [szyk zmienny] (27:1): Ieſth [celidonia] pomoczna naprzeciwko boleſci zębow kthora przychodzi z zimney przicżyny FalZioł I 30b; CIęſzkie rodzenie cżęſto kroć na matki przichodzi: dla rozmagithych przycżyn/ tak z ſtrony matek, iako y z ſtrony dzieci. FalZioł V 17a; Ieſtli kaſzel z gorączey przycżyny przychodzi, Thedy wezmi/ Mirri ſtłucżoney na proch FalZioł V 39, I 10a, 18c, 32c, 67b, 84d (18); GlabGad G2; SienLek 39v, 76, 133, 142.

»[komu] z wiatru przychodzić« = łatwo się udawać (1): Tákich ſię Pánow ſztucżni páchołcy trzymáią: Ze im z wiátru przychodźi wſzytko/ ták mniemáią. KlonWor 55.

Szeregi: »przychodzić i odchodzić« (4): Periodicus, Co pewnego czáſu w yednę miárę przichodźi y odchodźi yáko febry. Mącz 291b; OrzQuin E4v; Trzećia ieſt rożność/ iż w nas rozumienie y mądrość ieſt przypadkiem/ przychodźi y odchodźi. SkarKaz 485a, 485a.

»przychodzić a przypadać« (2): LubPs A4; iáka ieſt trudna á niebeſpiecżna drogá á ſpráwá náſládowánia ſwiátá tego y kſiążęćiá iego/ á iáko przychodzi á przypada káżdemu s ſrogim potem cżołá iego RejPos 289v.

W przen (1):
Zwrot: »[skąd] w serce przychodzić« (1): Bo ztąd [naruszania poczciwości] wiele pokus/ y zápálcżywey chćiwośći w ſercá ludzkie przychodźi [animis hominum immittuntur]. ModrzBaz 53.
α. Z przysłówkiem oceniającym stopień trudności (funkcja zbliżona do spójki orzecznikowej, np. łatwo przychodziło ‘łatwo było’) (22): Miły Iozeph oto nie pleć Gdy od ſzćżęſcia czo możeſz mieć A iż to darmo przychodży RejJóz E; BibRadz *5.

przychodzić z czego (3) cf »snadnie przychodzi«.

przychodzić komu (16): Acż vkłádność z powagą/ nie rádá ſie zgodzi/ Przedſię to tym cnym pánnam/ nadobnie przychodzi. RejZwierz 49v; RejZwierc 14v; dobrze cżynić iuſz było ćięſzko dziatkom ich/ á cnotá y boiazń Boża przychodziła im zpotem cżołá ich SkarŻyw 263. Cf Frazy.

Frazy: »snadnie, łatwie, lekko, łacnie, ładnie przychodzi« [w tym: komu (10), z czego (3)] [szyk zmienny] (6:4:1:1:1): bo iáko łatwie co komu przychodzi/ thák o iego vmieiętnośći ludzie rozumieią. GórnDworz F2, E7, Fv, M5, T6; Kiedy roſtropność przypádnie/ Wſzytko by wianki wił ſnádnie/ Iuż więc thákiemu przychodzi RejZwierc 231b; y piſał [Mikołaj] Poſtillę Polſkim ięzykiem/ bo ácż był nieucżony/ ále s cżythánia á ze zwycżáiu tedy mu tho iuz ſnádnie przychodziło RejZwierc Aaa, Aaa2; y rządzenie wſzytkiego ludu dáleko ſnádniey przychodźiło [facilior esset]/ gdy káżdey oſoby żyćie przełożony iego rychley y lepiey wiedźieć mogł ModrzBaz 83v; Bo ſnádnie wierſz przychodzi nie sfráſowney myſli WisznTr 5; Nie trzebá ſię dźiwowáć/ tedy/ w ludzkiem ſtanie/ Iſz fráſunki/ kłopoty/ przychodzą więc tanie. KołakCath C3v; SkarKazSej 686b; iednemu lekko przychodźi pożywienie/ drugiemu ćiężey/ łacwiey iednemu niż drugiemu. KlonFlis A4.

»z trudnością, trudno przychodzi [komu]« (2:1): kopali Turcy pod mury chcąc prochy záſádzić ná kilku mieyſcách/ wſzakże im tho ſtrudnośćią przychodziło. BielKron 315v; Ale ſmutnému trudno śmiéch przychodźi KochFrag 25; SarnStat 1151.

β. Odnosić skutek (7):

przychodzić komu (3): Cf przychodzić komu z czego; Fraza; Zwrot.

przychodzić komu z czego (1): Nie przychodzi nic inego lepſzego cżłowieku s prace ſwey/ iedno co ie á pije BielKron 79v.

przychodzić k czemu (1): Akażda rzecż vkwapna rado tak więcz bywa Nie przychodzy ni kcżemu y zły koniecz miewa RejJóz I2.

Fraza: »na co mi [co] przychodzi« = co mi z niego przyjdzie, po co mi, niepotrzebne mi (1): Na co mi kádzidło z Sżewy (ma) przychodzić [ut quid iam mihi thus de Seba veniet]/ á(bo) korzenie BudBib Ier 6/20.
Zwrot: »przychodzić ku pożytku« [w tym: komu (1), przez co (1)] [szyk zmienny] (4): PatKaz III 114; też z nienagła obracza ſie [pokarm w żołądku] w wilgotę krewną, j przichodzi ku pożytku. GlabGad K4; DiarDop 108; A gdzieby to [ćwiczenie młodych ludzi] miáło ſłuſzniey być? iedno v Bráćiſzkow Zakonnych w Klasztorzech/ ktorych wiele ieſt ná tho nádánych/ iedno przes niedbáłoſć ſtárſzych nieprzychodźi to/ áni Bogu: áni nam ku pożytku BielSpr c.
b. Z podmiotem oznaczającym słowa, tematy, sformułowania (3):

przychodzić komu skąd (1): A iżem rzekł ze Saul/ Krolem zoſtawſzy/ iákoby ſie był dopiero onegoſz roku urodził/ tedy mi to z ſtąd przychodzi/ iż też Dawid piſząc wprzod ſam o ſobie/ á pod figurą o Iezuſie Chriſtuſie/ to o Bogu powieda CzechRozm 140.

przychodzić za czym (1): bo z dzieſiątniká bywa rotmiſtrz/ s ſláchćicá kſiążę/ s kſiędzá biſkup/ á z vcżniá miſtrz: y ták zá wſtępkiem przezwiſko nowe przychodzi. GórnDworz Kk4v.

α. Następować w tekście [do czego] (1):

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): PIſałem iuż poſtránnych Ludźi ſpráwy Rycerſkie/ dawnych y śrzednich cżeſow [!]/ rzecż przychodzi do tego áby też co było náznácżono przes piſanie potomkom náſzym/ ktorym ſpoſobem y obycżáiem náſze ſpráwy Rycerſkie záchowáne bywáią BielSpr 60v.

c. Z podmiotem oznaczającym treść zamysłu: spełniać się (2): Lecż gdy przyidzie ono/ (bo) oto przychodzi/ tedy doznáią że prorok był miedzy nimi. BudBib Ez 33/33.
Zwrot: »ku skutkowi przychodzić« (1): że rády ich ćieleſne ktore przedſię biorą/ [...] nie tylko ku ſkutkowi cżęſto nie przychodzą: ále ſie też nie raz ku háńbie ich ſámych/ y ſzkodźie obracáią. CzechRozm 185v.
d. Z podmiotem oznaczającym czas, jednostkę czasu lub okres: nastawać (81):
α. O czasie następującym obiektywnie: w stałej kolejności (kalendarzowej, naturalnej lub wyznaczonej), też stanowiącym koniec ustalonego terminu; też o wydarzeniach występujących zawsze o tej samej porze roku w stałym terminie (36): MiechGlab 22; RejJóz L6; Po niektorim czáſie/ gdi przjchodzili żniwá pſſeniczne: pryzſzedł [!] Samſon chcąc náwiedzić żonę ſwoię Leop Iudic 15/1; BielKron 36; Hyems accedit, Zymá przychodźi. Mącz 43c; A Gdy w dzyeń ieden Sobotni iuż przychodził wiecżor [...]: Przyſzedł Pan Iezus RejPos 117v; Zá Látem záſię błotna Ieſień przychodzi/ á zá Ieſienią záziębła á niewdzięcżna źimá. RejZwierc 171v; ArtKanc D12.

przychodzić komu (3): á ieſli [Nil wyleje] ná piętnaśćie łokći/ iuż iedno [Egipcjanie] goduią/ ſą wolni/ dobythki záwárſzy karmią/ cżwarthego mieſiącá im żniwo przychodzi. BielKron 270. Cf »czas przychodzi«.

przychodzić na co [z powtórzeniem tego samego rzeczownika] = następować bezpośrednio po czymś, mijać jedno po drugim (1): Nihil semper floret, aetas succedit aetati, Nić nie może być w yednę miárę/ látá ná látá przichodzą/ Yedne drugie wycyskáyą. Mącz 44d.

Frazy: »czas przychodzi« [w tym: czego (4), czemu (3), komu (2), na kogo (1), ku czemu (1); aby (1)] [szyk zmienny] (15): Pothym gdy cżas ku porodzeniu przychodzi: wznak ſie obroci [dziecko]/ tak iż głowką nadoł/ noſzkami ku gorze/ ocżyma ku żywotowi matcżynemu ſie obraca FalZioł V 16c, V25; A gdi iey [Rebeki] cżás przichodził porodzenia/ miáłá wielką boleść BielKron 14, 41v, 137, 213v; [mówi dłużnik do wierzyciela:] Cżás przychodzi/ ia pieniędzy niemam/ á przeto vmrzeć wolę/ niż zoſtáć w nieprawdzie. GórnDworz T6; y on Iozeph/ y oná pánná/ muſieli ſie w Betleem poſtáwić ná on cżás/ gdy iuż przychodził cżás ſwiętego národzenia iego [Jezusa]. RejPos 18v, 5v, 18v; SkarŻyw 497; BLiżyć ſię iuż cżás powſtánia/ przebudź duſzo ćiáło z ſpania/ przychodźi cżás świtánia. ArtKanc T4v, B2v; ActReg 116; Dworká ma tego doyźrzeć z pilnośćią/ áby ogrodnych rzecży nie omieſzkiwáłá śiać/ gdy cżás cżemu przychodźi. GostGosp 122.

»[który, jaki] dzień przychodzi« [szyk zmienny] (4): BibRadz Iudic 14/15; KochPieś 41; Y choć mię ſczęśćié z dałeká [!] obchodźi/ Pomnię/ iż po dżdżu iáſny dźiéń przychodźi. PudłFr 21; A iuſz tęn dźień z ſądu wiekuiſtego prżychodźił/ ktorego dniá człowiek poſpołu z inemi źwierżęty ze wnętrżnośći źiemie ná iáśnią wyniść miáł GórnRozm N2; KmitaSpit C5.

»noc (a. czas nocny, a. ciemność nocna) przychodzi« = nox aderat Miech (5): FalZioł IV 17c; widząc Atila ſiebie z ſwimi zwyciężonego z iachał z ſwimi do obozu gdy noc przichodziła. MiechGlab 54; á iuż przychodziłá ciemnoſć nocna [Erat autem tam obscura nox] HistAl F4; RejWiz 176v; SkarŻyw 356.

»[który] rok [czemu] przychodzi« (1): Cżwarty rok iuż temu nie płodnemu drzewu Greckiemu przychodzi/ w ktorym wyćięte będzie SkarJedn 323.

Zwrot: »blisko przychodzić« = zbliżać się (1): A to ták wiedz/ Iż gdy iuż ty cżáſy bliſko przychodzić będą/ thedy będą ludzie dziwnie vciſnieni w wielkiey nieſpráwiedliwosći RejPos 5v.
Szereg: »przychodzić i odchodzić« (1): Ut idem in singulos annos orbis volveretur, Aby temi tropy álbo ſpoſoby rok przichodźił y odchodźił. Mącz [267]c.
β. O czasie określonym z punktu widzenia losów jednostki lub dziejących się w nim zdarzeń ogólnych (45): Potym po ſiedmi lat żyznych ktore były w Eipcie potzęły przychodzitz ſiedḿ lat głodnych HistJóz Cv.
Frazy: »czas przychodzi(ł)« [w tym: czego (9), czemu (3), na kogo (1); cum inf (1); iż, aby, żeby (8)] (29): Oto iuż mily panie cżas miloſierdźia przichodzi OpecŻyw 1v; Cżemu gdy cżas iedzenia przychodzi, cżłowiek ociężeie j ważnieiſzi bywa GlabGad D3v; RejKup f4v; A gdy ſię śrzedni cżás przybliżáć będzie/ záchowáne będą cżtyry [królowie] do cżaſu/ áż pocżnie cżás przychodźić [cum incipiet appropinquare tempus] káżdego áby wźięli ſwoy koniec BibRadz 4.Esdr 12/21; BielKron 81v, 86; RejAp 109; A gdy cżás przychodził oney wiecżerzy/ poſłał ſługę ſwoyego/ áby opowiedzyał onym wezwánym/ áby ſie ſchodzili RejPos 157, 69v, 128, 146, 177, 260 (9); Pátrz ieſli to lekka rzecż gdy cżáſy przychodzą/ iż krolowie puſtopás bez potomſtwá ſchodzą. RejZwierc 249; Cżás przychodźi obácżyć ſie pánowie Zołnierze/ Zbroie ná ſie przyſtoſowáć odprowſzy kołnierze. BielSpr b2; HistHel Cv; CzechRozm 142; SkarŻyw 69, 74, 150, 226, 435; NiemObr 65; ArtKanc L; GórnRozm M2v; SapEpit A4v; [SkarŻyw 150 (Linde)].

»dni przychodzą« [w tym: że (1)] = dies veniunt Vulg, PolAnt (5): Oto dni przychodzą/ á náſtánie Kroleſthwo ná źiemi Leop 4.Esdr 12/13, Ier 16/14, Am 8/11; BibRadz Ier 16/14; Oto dni przychodzą że odetnę rámię twoie y rámię domu oycá twego BudBib 1.Reg 2/31.

»przychodzi godzina« = venit hora Vulg (7): KrowObr 23; Boycie ſie Bogá/ á cżyńcie mu pocżćiwość/ ábowiem przichodzi godziná ſądu iego RejAp 119v; boć przychodźi godźiná/ w ktorą/ wſzyścy co ſą w grobiech/ vſłyſzą głos iego [Jezusa] WujNT Ioann 5/28, Ioann 4/23, 16/25, s. 371 marg, Ioann 16/32.

Szereg: »przychodzić abo iść« (1): Niewiáſto wierz mi/ iż przyidźie (marg) przychodzi, ábo idzie (–) godźiná/ gdy áni ná gorze tey/ áni w Ieruzálem będźiećie chwalić Oycá. WujNT Ioann 4/21.
Przen [komu] (1): A owſzem ten naſz ciemny wiecżor przyſzłey śmierći náſzey/ ktory nam z wielkiemi trudnoſciámi [...] przychodzi: mielibychmy wſzyſcy mieć ná piecży RejPos 110v.
B. W zdaniach bezpodmiotowych: przychodzi(ło) ‘zdarza(ło) się, następuje (następowało)’ (84):
a. O zdarzeniach dotyczących ogółu, obejmujących bliżej nieokreśloną zbiorowość (ludzkość, obywateli kraju itp.) (25): Przeto trudno ſię iey [ligi] tych złych [...] czáſow ſpodziewáć mamy/ gdy do niey zá lepſzych nie przyſzło. A przychodziłoli kiedy/ przećię [...] nigdy nic ſkutecznie poćieſznego [...] nie przynioſłá. VotSzl B2.

przychodzi(ło) do czego (9): á gdy do potrżeby przychodźiło/ tedy ſię potykáli [szlachcice] nie rotámi/ iáko teraz [...]/ ale po fámiliách y Herbach GórnRozm B2, C3; zátym bowiem do rozruchow y roſtherkow przychodzi/ gdy przełożeni więcey ſwoy pożythek vpátruiąc/ oń ſie ſtáráią/ niż o poſpolite dobro Phil Q3. Cf przychodzi do czego od czego; do czego czym; Ze zdaniem podmiotowym.

przychodzi do czego od czego (1): Bo [...] od káżenia obrázow/ przychodźi do bitwy. WujJud 53.

przychodziło do czego czym (1): bez Seymu to Krol z rádą odpráwował/ ſądząc vſtáwicynie [!]/ á máiąc prży ſobie táki orſzak ludźi/ ktorego potężnośćią do exequutiey łátwie prżychodźiło. GórnRozm K4v.

przychodzi z czego (1): Abowiem z takiej żałości przychodzi i do tego, że się i słowy na nas [posłów] utargiwają DiarDop 108.

przychodzi(ło) komu (3): BielKron 303; OrzQuin L2; Tákże też nam przychodzi/ y oſy nas y cżyrwie rozmáići gryzą/ y niewiemy kiedy ſie vrwawſzy roſtrąćić mamy RejZwierc 115.

przychodziło ku czemu (2): BielKron 191v; Poſły iednák poſłáli nádrzewiey do śiebie/ Chcąli by nie przychodźiło ku tey potrzebie. KmitaSpit Bv.

przychodzi(ło) na co (2): Azaſz niewieſz iż przychodzi ná to/ Bywſzy źimá bywa potym láto BielKom G2v; OrzQuin L2.

przychodziło za czym (1): Co widząc oni mądrży Mázoſzanie ſtárży/ że do tego [tj. ubóstwa szlachty] zá dźialem prżychodźić miáło/ poſtánowili byli tákie práwo/ iż [...] GórnRozm I.

przychodzi skąd (3): GroicPorz y; KuczbKat 155; Abowiem ſthąd przychodzi/ że y dzyatki tym wſzytkim s podziwieniem ſie przypatrzáiąc/ vcżycielom ſwym tym poſłuſznieyſze być muſzą RejPosWstaw [412]v.

cum inf (4): Oni boiąc ſie áby tho nie przychodziło w obycżay Papieżowi krole vſtáwiáć/ wźięli Wacłáwá Cżeſkiego krolewicá BielKron 303; Bo ieſliby od pobránia wſzyſtkiégo śiáná trzy grzywny tylko dáć przychodźiło, tedy ták wźiąć té dźieśięć wozów, iáko y ieden wóz. SarnStat 1277, 1274, 1286.

Ze zdaniem podmiotowym [w tym z zapowiednikiem: do tego (4); że, iż, iże] (9): A przychodzi że noc dniowi rowna w godzinach bywa. FalZioł V 54; DiarDop 108; GroicPorz y; BielKron 25; A z tąd przychodźi/ iż też grzechow odpuſzcżenie [bierzmowanie] z ſobą przynośi. KuczbKat 155; RejPosWstaw [412]v; dla ktorey przycżyny [odkładania spraw na następny sejm] do tego przychodźi/ iż wiele ich/ ábo ſię o ſwe rzecży iednáią/ [...] ábo ie ſwoim przećiwnikom puſzcżáią ModrzBaz 90v; Y przychodziło do tego/ że ſię o iednę niewiáſtę kiládzieśiąt mężow zábijáło. SkarŻyw 269; SarnStat 1126.

Fraza: »przychodziło w obyczaj« [szyk zmienny] (2): tákże w obycżay przychodziło iż ie [obrazy] zá iedny ſwięte potym święcono BielKron 25, 303.
b. O sytuacji, w której ktoś się znalazł, coś mu a. z nim się stało; został do czegoś zmuszony; in eam necessitatem vel fortunam deveni, ut ... Cn (53):

przychodzi(ło) do czego (14): GórnDworz Ev; WerGośc 255; y tak vbogiey Szlachćie tey/ do wieczney niewoley prżychodzi. GórnRozm I, F2, I, K3v; JanNKar A3; A iż tráfia ſię ludźiom z ſobą ſię gniewáć/ áby do mężoboyſtwá ſerdecznego y vczynkowego ábo do nienawiśći [...] nie przychodźiło: od tego ieſt iednánie y porownywánie SkarKaz 315b, 314b. Cf przychodzić do czego od kogo; do czego z kim; Ze zdaniem podmiotowym.

przychodziło do czego od kogo (1): aż też już do bicia do najazdow do dziwnych zakładow, co jeno osobie WKM należy, od JKM na nas przychodziło. Diar 71.

przychodzi do czego z kim (1): Zyczelibychmy sobie tego byli, yKoronie aby znikim, ale zwłascza ztak znacznemi osobami, dotakich przypadkow nigdy przychodzic nie byłapotrzeba ActReg 126.

przychodzi(ło) z czego (5): Mam ia mieyſce v mych miłych/ Bogoboynych á cnotliwych/ Ktorym z bacżenia przychodzi/ Mowić co ſie dobrym godzi BielKom E5v; GórnDworz Ev; SkarŻyw 598; Phil M3; GosłCast 56.

przychodzi(ło) komu (20): RejKup z7; BielKom E5v; BielKron 26, 31v, 399; GórnDworz B2v; RejZwierc 198; Ztej tobie [św. Piotrze] miłośći/ ácż ieſzcże duchem doſkonáłośći niewypolerowáney przychodziło/ iżeś nierad ſłyſzał o męce y krzyżu Chrjſtuſa Páná twego SkarŻyw 598; WerGośc 255; Więc prżyczyniaćie kaźni ná wyſtępki/ á nie ſzukaćie tych ſpoſobow/ iákoby vkrżywdzonym do tákich zbrodni nie prżychodźiło. GórnRozm F2; iż dźieleniem vſtawicznem máiętnośći Szlácheckiey [...] nie iedno do vboſtwá prżychodźi Szláchćicowi/ ále y do tego że ſię w chłopá obraca. GórnRozm I, F4v, K3v; ActReg 186 [2 r.]; SarnStat 971; SkarKaz 120a; VotSzl C3v; CzahTr A3; GosłCast 71.

przychodzi(ło) na kogo (2): Diar 71; ktore [wojsko] ná tym nawięcey zależy/ áby cżoło á czal mocnymi ludźmi oſádźił/ á ná pobocżnicách doſtátek pomocnych ludźi miał bo ná ty przychodźi więcey y pierwey cżynić z nieprzyiaćielem BielSpr 19.

przychodzi na co (2): RejKup z7; á poſpolićie ná to [tj. na upadek] przychodźi tákim/ kthorzy cudzozyemcom więcey wierzą/ y ná nie przekłádáią ſpráwy wſzelákie/ niż ná ſwoie BielKron 399.

przychodzi skąd (4): FalZioł V 29v; RejKup r7v; A tuś ſie iuż krotce náſłuchał ſkąd tho nam przychodzi/ iż chodzim wſzyſczy iáko ryby w odmęcie RejZwierc 198; RejPosWstaw [412].

cum inf (16): BielKom E5v; Nie bądźże iuż proſzę cie táką ſproſną świnią/ Byś ſie nie miał obácżyć iáko ich [bogactw] vżywáć/ Y iáko ich s trudnoſcią przychodzi nábywáć RejWiz 19; náoſtátek tákim [którzy parają się alchemią] przychodzi/ álbo żebráć álbo mynicę bić ná proſtym págámencie. BielKron 26, 31v; GórnDworz B2v; BielSpr 19; Swoy czáſem gorſzy bywa na ſwego właſnego/ Ciężey ćirpieć przychodźi á niż od obcego. MycPrz I B2v; ActReg 30, 133; SarnStat [7], 971; SkarKaz 120a; Ale gdy nieprzyiaćiel prędki/ iaki ieſt Tátárzyn/ ná nas przypádnie/ tám więc iuż/ ábo trudno/ ábo pozno przychodzi nam o ſobie rádzić VotSzl C3v; CzahTr A3; GosłCast 56, 71.

Ze zdaniem podmiotowym [w tym z zapowiednikiem: do tego (3); iż, że (8), żeby (1)] (9): Trafia ſie też iż ony żyły: ktoremi ſie płod w żywocie trzyma y zſtanawia/ przez ktore też żywnoſć y karmią bierze/ bywaią grubemi á lipkiemi wilgotnoſciami zatkane/ albo ſie nadąwſzy: rozpukaią/ ſkąd przychodzi iż płod ſluſzney żywnoſci nie maiącz/ cżęſto kroć zamiera FalZioł V 29v; RejKup r7v; ábowiem w prętkiey chwili tho przychodzi/ iż ludzie áż do obłokow podwyſzſza fortuná HistAl F5; RejZwierc 198; RejPosWstaw [412]; iednákąć świátłość poznawánia y rozſądzánia prawdy przyrodzenie wſzytkim ludźiom dáło: ále iż nie iednáko bywa wyćwicżone/ przeto do tego przychodźi/ iż iedni oſtrzey widzą niżli drudzy. ModrzBaz 100v; SkarŻyw 598; Co [przełożenie krzywdy] gdyby v was było/ nie prżychodźiłoby zbrodniom do tego/ żeby zá iedęn pozew/ ſześćdźieśiąd ich dáwáć mieli. GórnRozm F4v; Phil M3.

α. Z przysłówkiem oznaczającym stopień trudności (funkcja zbliżona do spójki orzecznikowej „było”) (14):

przychodzi(ło) komu (10): cf Frazy.

cum inf (3): cf Frazy.

Frazy: »z pracą, z trudnością, z ciężkością, za trudnością przychodzi(ło)« [w tym: z pracą a ciężkością (1); komu (7), cum inf (1)] [szyk zmienny] (5:5:1:1): Wiewiorkam śię vteſkniło/ Iż im z pracą przychodziło: Záwżdy ná dąb po żołądź leść/ Kiedy iedno co chćiáły ieść. BierEz O4; RejPs 59; SeklKat Z3v; podatki też dawać musielibyśmy, a z jaką to ciężkością i nam i poddanym naszym przychodzi, [...] nie tylko my ale i WM dobrze rozumiecie. DiarDop 114; Bo záprawdę thákową pracę ſwoię nie dla ktorego pożytku cżynię álbo chwały/ [...] ále dla miłośći poſpolitey rzecży/ [...] ácż mi to zá trudnośćią przychodziło BielKron 334v, 412; wiedząc káżdy z iáką trudnoſcią tho przychodzi/ co ma być nád zwycżay dobrze vcżyniono/ [...] GórnDworz E7, Mm4; RejZwierc 160; BielSpr 33v; Strum O3.

»snadnie (a. snadno), sporo [komu] przychodzi(ło)« [w tym: cum inf (2)] (2:1): Lácno ſie wdárli Turcy/ do moiey komory. Snádnie im przychodźiło/ bo moi zdredzieli/ Bogá y ludźi dobrych/ nizacż ſobie mieli. BielSat G4; BielSpr 7; Nigdy ſie rękaw z ſzátą od niego [kuśnierza] nie zgodzi/ Przeto mu ſporo futro podſzywáć przychodzi. BielRozm 17.

β. Należy, powinien [komu; cum inf] (1): Ná rozmyślenié nie przychodzi Królowi bráć, iedno rozmyślnie wedle ſpráwiedliwośći ſądzić. SarnStat 158.
c. O czasie (6):

przychodzić k czemu (1): Vesperare, Est vesperum fieri – Kwieczorowi przichodzic. Calep [1117]a.

α. O kolejności tematu lub fragmentu w tekście (5):

przychodzi do czego (1): A gdy do faceciy przychodzi/ tám ſie wiele rzecży zániecháło/ wiele odmieniło GórnDworz B3.

przychodzi komu (1): O ſzoſtey y oſtátniey chorobie/ ktora kroleſtwá vmarza/ iuż nam mowić przychodźi SkarKazSej 702a.

cum inf (4): Odpráwiwſzy Státuty o perſonách pewnych, iuż o záśiędźieniu ich iákie ma bywáć przychodźi mówić o tym: Iáko ſą Roki, y Nowégolátá [!] ſądzenié SarnStat 565; záraz tu przychodźi áktikowáć ordinácią generálną, Zygmuntá Auguſtá w Wárſzáwie vczynioną 1564. SarnStat 970, 716; SkarKazSej 702a.

5. Przypadać, dostawać się komuś; venire Vulg, Modrz; contingere, esse alicui PolAnt; pervenire Modrz; provenire JanStat; devenire, transire Cn (62): (nagł) Iáko w Moſkwi zamkow dobywáć. (–) [...] Inácżey dziś niż pirwey/ ty rzecży przychodzą BielSat M4.

przychodzić do kogo (2) cf przychodzić do kogo przez co; do kogo skąd.

przychodzić do kogo przez co (1): Potym/ iż ony Swiątości dźiwną y pewną duſznego vzdrowienia moc máią: Záś/ iż przez nie ony wielkie Páńſkiey Męki ſkárby do nas przychodzą. KuczbKat 120.

przychodzić do kogo skąd (1): Bo to ieſt rzecż iáwna/ iż mnogie y wielkie pożytki do wſzytkiey Rzecżypoſpolitey/ y do drugich ná ſtronie domá żywących/ od dworu przychodzą ModrzBaz 12v.

przychodzić na kogo (2): Błogoſláwieńſtwo tego co miał zginąc/ przychodziło ná mię Leop Iob 29/13; A ták ktoż zá to ma/ żeby śláchetność ábo zacność przodkow ná potomki po krwi miáłá przychodźić [derivari]? ModrzBaz 42.

Zwroty: »w dział przychodzić« (1): tá [cnota] wdział nieprzychodzi RejRozpr K3v.

»[komu] do rąk przychodzić« (1): położywſzy to zá rzecz niewątpliwą/ że źiemiá ieſt iáko mátká á fundáment/ y początek rzeczy tych/ któré nam do rąk przychodzą Oczko 4v.

Przen (1):
Zwrot: »[na kogo] prawem przychodzić« (1): Ano więcz to takie dworſtwo [= drwiny] wiele ludziom ſzkodzy Bo potym y na potomki prawem iuż przychodzy RejJóz F.
a. Jako własność (zwłaszcza o dobrach materialnych) (40): A ták więceyći wam ſtrzedz trzebá Duſſe/ niż nam ſtego chlebá Ktory nam ſnadz nie ták ſzkodzi Bo dobrowolnie przychodzi RejRozpr D.

przychodzić od kogo (2): Zoná dobra ſpádek dobry yeſt/ ktori tem przychodzi od Bogá kthorzy ſie yego boyą. GliczKsiąż P5v; RejZwierc 185.

przychodzić z czego (3): RejKup f6v; Nam [lege: nań] przychodźi z owiec wełná/ Y zagrodá iagniąt pełná. KochSob 70. Cf Fraza.

przychodzić komu (11): GliczKsiąż P5v; Co Wdowie przychodzi. Wdowie po mężu oſtáłey to przyſć ma: [...] UstPraw B2v; ktora winá nam y Sędziemu przychodzi/ á ktemu ćiąża odbita ma być Sędzyemu wroconá pod winą 14 grzywien ktora nam przychodzi. UstPraw G; RejZwierc 185; Od iednégo świádká 4. ſkóty vrzędowi przychodźi. SarnStat 708. Cf Fraza, Zwroty.

przychodzić na kogo (14): iż atzkolwýe przed każdego doſyć barzo dawano a wſſakże wýętſſa tzęſć przychodzýła na Beniamina HistJóz D2; Oicze dái mi część maiętności tę ktorá ná mię przychodźi MurzNT Luc 15/12; W Powołániu kthoby Rok y ſzeſć niedźiel trwał/ Imienie iego ná Krolá álbo ná dźiedźicznego Páná przychodźi GroicPorz o2v, ff4v [2 r.]; A pieniądze/ złoto/ śrebro/ konie iezdne/ zbroiá/ ſtádo/ to wſzytko ná dzyeći przychodzi. UstPraw B2v, Fv; BibRadz Num 18/18; KochSat A3v; Widzę też/ że ſię to wielu ludźiom podoba/ áby żadne winy/ áni ná ſędźiego/ áni ná ſtronę ſkárżącą nieprzychodźiły ModrzBaz 96; SarnStat 313, 485, 586, 1265.

przychodzić skąd (1): Przyczyná tego: iż pieniądze Królá Iego M. ná liczbie Zupnéy/ któré z Zup przychodzą/ bywáią vmnieyſzáné. SarnStat 372.

Fraza: »pożytek [komu z czego] przychodzi« (1): Ale to záprawdę dźiwna/ iż oni ktorzi zániedbawſzy pożytku ktory ábo z zapłáty/ ábo z przyſądzenia złodźieiá/ im przychodźił/ ná głowne karánie pozwolili ModrzBaz 78.
Zwroty: »przychodzić [komu] z ciężkością, w trudzie« [szyk zmienny] (1:1): RejPos 6; ále dźiś chlebem żywi ludźie/ Który porządnie komu przychodzi/ nie w trudźie. KochMarsz 154.

»w dział [komu] przychodzić« (1): tedy po śmierći oycowéy do dźiału oyczyzny nie mogą [córki] przyśdź, áżby piérwéy wróćiły po ſági ſwé: to wprzód równo rozdźieliwſzy: dopiéro oyczyzná im w równy dźiał przychodźi SarnStat 1266.

»w moc przychodzić« (1): Było też y to zá náſzey pámięći/ że bogáte Opáctwá w moc ślácheckiego ſtanu przychodźiły [in ius et potestatem nobilitatis venirent]. ModrzBaz 132v.

»w ręce, do ręku przychodzić« [w tym: komu (1)] = devenire in manus Cn (1:1): BielKron 352v; Choćia Bańſkich miaſt nie mamy/ nic o to/ Sámo do ręku przychodźi nam złoto. KlonFlis C2.

Szereg: »przynależeć i przychodzić« (1): iż dobrá ſwé dźiedźiczné [...]/ którymbykolwiek ſpoſobem przynależáły y przychodźiły [spectantibus et provenientibus JanStat 443]/ [...] przerzeczony N. [...] Szláchetnému N. [...] przedał na wieki SarnStat 1250.
Przen (3):

przychodzić komu (2): Bo wſzytki dobrá iego [chrześcijanina] z nim [Jezusem] mu przychodzą SkarKaz 8b. Cf Zwrot.

Zwrot: »spadkiem przychodzić« [w tym: do kogo (1), komu (1)] = transmissione pervenire Modrz (2): Záprawdę cnotá ſámá táka ieſt/ iż áni przyrodzonym rozmnażániem/ áni żadnym ſpadkiem/ do potomkow niemoże przychodźić. ModrzBaz 42; ActReg 143.
α. Mieć cenę; constare, stare Cn (5):

przychodzić do kogo za czym (1): Ale ieſli nas nieruſza káżdey rzecży ták poſpolitey iáko y właſney vtrátá/ ktora zá tákiemi pieniądzmi do nas przychodźi/ coby nas inſzego miáło więcey ruſzyć ModrzBaz 35.

przychodzić za ile (2): przychodził cug woznikow z Micraimá zá ſześć ſet śrebrnikow BudBib 3.Reg 10/29. Cf Szereg.

Zwrot: »przychodzić tanie« [w tym: komu (1), skąd (1)] [szyk zmienny] (2): Wierzę iż też z Báchuſem ma náſz záchowánie/ Iż ták obfitość złotá przychodzi mu tanie. PaprPan Cv; GórnRozm L3v.
Szereg: »przychodzić i wychodzić« (1): á koń (marg) Y przychodził y wjchodził. (–) zá pułtoráſta. BudBib 3.Reg 10/29.
[Przen:
Zwrot: »tanie przychodzić«: KOńcáby temu nie było/ bych miał przykłády zbiéráć/ ku pokazániu tego/ iáko śiłá rzeczy ieſt drogich/ co tanie przychodzą. SenekaGórn 287 (Linde).]
b. Jako zadanie do spełnienia, funkcja lub uprawnienie, zwłaszcza w ustalonej kolejności (14):

przychodzić komu (5): A gdy powod żáłuie ná kogo y powie że chce dowieść ták iáko mu Sąd nákaże/ á pozwányby proſto przał/ tedy tám powodowi przychodzi dowod UstPraw G3v, H; Ten który gwałt vczyni, ieſli nie będzie pokonan, iemu odwód przychodzi, gdy ieſt dobréy ſławy. SarnStat 626, 509, 625.

przychodzić na kogo, na co (9): [Szwajcarzy] piſali też Papieżowi [...]/ ktory ma práwo potwyerdzáć Ceſarzá/ proſząc go áby to przełożeńſtwo ná cudzozyemce nie przychodziło BielKron 194v, 124v; BiałKat 136; BielSpr 71v; EXEKVCIA SąDOW KROLEWSKICH, przychodźi ná vrząd Márſzałkowſki SarnStat 161, 513. Cf Zwroty.

Zwroty: »[na kogo] przychodzić spadkiem« [w tym: z czego (1)] [szyk zmienny] (2): poſłali do Lechá áby ich pánem racżył być/ gdyż to nań ſpadkiem y z powinowáctwá przychodzi. BielKron 318; Kroleſtwo nie przychodźi ſpadkiem ná ſyny/ tylko kogo po ſobie Krol chce zoſtáwić. BielKron 462.

»testamentem [na kogo] przychodzić« (1): O Vrzędźiech/ ná ktore ſynowie ábo drudzy potomkowie po rodźicách właśnie náſtępuią: ábo ktore Teſtámentem ná kogo przychodzą [qui testamento ad aliquem perveniant]. ModrzBaz 46v.

6. Wynikać na podstawie danych; provenire Modrz, JanStat (10): REſpekt ma bydź ná to/ ieſliby który Dźierżawcá przed wyſzćiem Roku/ któregoby miał dáwáć Czwartą część vmárł/ áby nie więcéy potomkowie zmárłégo dawáli/ iedno coby ſłuſznie przychodźiło SarnStat 364.
a. Z obliczeń matematycznych: zgadzać się, dawać właściwy wynik (2): Summa rationum quadrans dicitur, Summa ráchunków przichodzić/ etć. Mącz 335b.
Szereg: »zgadzać się albo przychodzić« (1): Ratio constat, Zgadza ſie/ álbo przychodźi ráchunek. Mącz 347a.
b. Z należnych opłat (6):

przychodzić od czego (1): STátut anni 1568. wykłádáią, że od káżdégo wozu śiáná trzy grzywny winy przychodźi kto gwałtem bierze. SarnStat 1277.

przychodzić z czego (5): ták iż gdźie ieſt iedná grzywná cżyńſzu ná rok/ ábo miáſto cżyńſzu przychodzą zroley dwánaśćie korcy żytá/ áby to ſzácowano ná dźieśięć grzywien náſzych. ModrzBaz 120v; tákże y té [pieniądze]/ któré z Contribuciiéy [...] przychodźić będą/ [...] máią ći to pánowie Podſkárbiowie z Prowizory [...] odbiéráć SarnStat 442, 416, 593. Cf przychodzić komu z czego.

przychodzić komu z czego (1): ále wiedz iáki iemu [panu ziem] furlon/ to ieſt cło/ s tego [przejazdu] przychodźi: Ieſli ſwym nakładem bez kſiążęcey obrony poiedźieſz/ cżwartą cżęść towárow muśiſz dáć kiedy przyiedźieſz. BielKron 449.

c. Z rozumowania logicznego; bezpodmiotowo [skąd] (1):

Ze zdaniem podmiotowym (1): A przeto ácż wmáłych rzeczach/ wſſakoż nyemnyey niżli w wyelkich władzy myeſce ma być dano. Stądże przychodźi/ iż/ by też papyeż nyeſpráwyedliwe wyroki czynił/ mamy ſye ich bać. KromRozm I I3v.

7. Znajdować się gdzieś; pervenire Vulg, PolAnt; pertingere PolAnt (17):
a. O usytuowaniu w terenie lub na nieboskłonie: mieć jakieś położenie (geograficzne) (15):

przychodzić komu (1): Poſtáwili [żołnierze] co przednieyſzy lud ná práwey ſtronie ſwoiey/ ktory przychodźi nieprzyiaćielowi po lewey ſtronie BielSpr 21v.

przychodzić ku czemu (4): Y byłá gránicá ich Hálkáth/ Cháli/ Bethen/ y Axáf. Elmelech/ Amáád/ y Meſſál/ y przychodźi áż do Kármelu ku Morzu/ y do Sihor y Lábánáth. BibRadz Ios 19/26; BielKron 292v; KochPhaen 18. Cf przychodzić ku czemu od czego.

przychodzić ku czemu od czego (1): A niektore [wyspy] oſiadłe ludźmi co dyabły chwalą/ drudzy theż Chama wielkiego Tátárſkiego/ abowiem tham ku pułnocy iuż Scithya przychodzi od morza wielkiego Eoo/ po Grecku wſchod Słońcá. BielKron 269.

przychodzić na kogo (2): ten [trzeci hetman] ma bronić ze wſzech ſtron woyſka głownego/ zwłaſzcżá polewey ſtronie/ bo tá przychodźi ná mocny lud nieprzyiaćielſki BielSpr 18v, 24.

przychodzić dokąd (8): Leop Ios 19/22; BibRadz Ios 19/11, 26; Ma [ocean] przezwiſká rozmáite/ ábowiem do kthorego kráiu przychodźi/ według onego kráiu gi zową BielKron 461, 282v, 461; BudBib Ios 13/5; A do morzá przychodząc/ drze ſyę [Wisła] ná trzy częśći KochProp 11.

Zwrot: »przychodzić k sobie blisko« (1): miedzy wolgą á Donem/ ſą polá wielkie/ przychodzą k ſobie bliſko ty dwie rzece ná iednym mieyſcu ſiedḿ mil/ á ná drugich bárzo daleko. BielKron 432.
b. O ułożeniu linii geometrycznych (2):

przychodzić do czego (1): Okrągła Linea ieſt/ która wkoło idąc/ przychodźi do tegóż Punktu/ od którégo ſye poczęłá. GrzepGeom C2.

przychodzić na co (1): A kiedy Linea proſta ná proſtą przychodząc/ nie równé kąty czyni/ tedy ieden będźie kóńczáty/ á drugi będźie tępy. GrzepGeom C3v.

8. [Być podobnym [ku czemu]: Ormiáńſkiey Mſzey Ceremoniȩ bárzo ku naſzym przychodzą HerbOdpow Zz8.]
9. Przechodzić, iść którędy [przez co (= którędy)] (1): Y sſtáło ſię potym gdy przychodźił [Jezus] w ſzábáty przez zboża [ambularet per sata]/ á vczniowie iego poczęli iść w drogę y rwáć kłoſy. WujNT Mar 2/23.
*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Existo, Yeſtem obliczny/ też powſtáyę/ przichodzę. Mącz 396d; Calep 555b.

Synonimy: 1. przybywać; a.α. przybliżać się; zbliżać się; 2. objawiać się, pojawiać się; d.α. rodzić się; 3. osięgać, zdobywać, zyskiwać; b. doczekiwać; c. powracać; d. poddawać się; f. dostawać się, wpadać; g.α. otrzymywać, zdobywać; h. osięgać; 4. nastawać, następować, okazować się, pojawiać się, przypadać, występować; B.b.β. należy, powinien, trzeba; 5. dostawać się, przypadać; 6. przypadać, wypadać; 7. znajdować się.

Formacje współrdzenne cf CHODZIĆ.

Cf PRZYCHODZĄCY, PRZYCHODZENIE

ALKa